Jan V Thurzo

Duchowieństwo i religia

Jan V Thurzo, znany w pisowni węgierskiej jako Thurzó, a w słowackiej jako Turzo, czasami występuje także pod formą Turzon, to postać o wielu interesujących aspektach historycznych. Jego właściwe nazwisko to Thürzinn. Urodził się 16 kwietnia 1464 lub 1466 roku w Krakowie, a jego życie zakończyło się 2 sierpnia 1520 roku w Nysie. Był znaczącym biskupem wrocławskim, który pozostawił po sobie trwały ślad w historii regionu.

Jako duchowny i przedstawiciel Kościoła, Thurzo odegrał istotną rolę w sprawach religijnych i społecznych swojego czasu, co czyni go interesującą postacią do badań nad historią Polski i Czech.

Biografia

Jan V Thurzo, jako pierworodny syn szlacheckiego rodu węgierskiego, z dumą nosił dziedzictwo pochodzenia niemieckiego. Jego ojcem był Jan Thurzo, burmistrz Krakowa, a matką Urszula Bem (Böhm). Ich związek zainaugurowano w 1465 roku. Wczesne lata edukacji Thurzo związane były z Akademią Krakowską, gdzie w 1484 roku uzyskał tytuł bakałarza, a trzy lata później magistra. Jego pasja do nauki zaprowadziła go do Włoch, gdzie zgłębiał prawo kanoniczne. Po osiągnięciu tytułu doktora praw (doctor decretorum), powrócił do Krakowa, by objąć stanowisko profesora, a w 1498 roku został rektorem Akademii Krakowskiej.

Thurzo nie tylko pełnił rolę edukacyjną; był również scholastykiem gnieźnieńskim i kanonikiem krakowskim. Wkrótce zyskał miano dziekana wrocławskiego, a od 11 marca 1502 roku pełnił funkcję koadiutora, aby w 1506 roku, po śmierci Jana IV Rotha, zasiąść na tronie biskupa wrocławskiego. Jako biskup zorganizował aż 7 synodów diecezjalnych. Wraz z bratem Stanisławem, biskupem ołomunieckim, koronowali wówczas trzyletniego Ludwika Jagiellończyka na króla Czech. Co więcej, król Polski Jan I Olbracht wielokrotnie korzystał z jego umiejętności w misjach dyplomatycznych.

W swojej diecezji, Jan Thurzo z zaangażowaniem dbał o kult św. Anny, pozostając jednocześnie wiernym tradycjom i regulacjom kościelnym. Był mężczyzną wykształconym, obdarzonym wieloma cnotami pasterskimi, który jednocześnie otwierał się na nowinki w kulturze i teologii. Utrzymywał kontakt z takimi postaciami jak Erazm z Rotterdamu, Marcin Luter i Filip Melanchton. Chociaż nie był luteraninem, to jednak tolerował rozpoczęcie w 1518 roku wydawania kazań Lutra dotyczących odpustów i łaski w swoim regionie. To samo dotyczyło także dysputy lipskiej w 1519 roku. Tolerancyjność ta skłoniła wrocławską kapitułę katedralną do wystąpienia z prośbą do biskupa Thurzo o zakaz drukowania „pism heretyckich”, choć do takiego zakazu ostatecznie nie doszło z powodu jego śmierci w sierpniu następnego roku. Niemniej jednak, Melanchton i Luter obdarzyli go tytułem „najlepszego biskupa stulecia”.

Jan Thurzo był również zapalonym miłośnikiem sztuki oraz nauki, które wspierał jako mecenas. Kupował obrazy takich mistrzów jak Albrecht Dürer i Lucas Cranach, a także dostarczał katedrze wrocławskiej wyroby jubilerskie. Niezmiernie wspierał młodych artystów, kierując ich do nowo powstałej uczelni w Wittenberdze. W 1509 roku, na jego zlecenie, zbudowano renesansowy zamek w Javorníku, który stał się później rezydencją biskupów wrocławskich. Zlecił także pokrycie katedry wrocławskiej miedzianą blachą oraz ufundował nowy portal zakrystii w 1517 roku, który uznawany jest za pierwsze dzieło renesansu w regionie Śląska. Dodatkowo, w 1520 roku ukończono budowę domu kapitulnego z archiwum i biblioteką. Jan Thurzo spoczywa w kaplicy św. Jana Chrzciela, którą sam ufundował i która znajduje się w północno-wschodnim narożniku katedry, gdzie do dziś zachował się jego nagrobek.

W swoim duchowym i intelektualnym dorobku, oprócz mszału, który został wydany dla diecezji wrocławskiej w 1505 roku, ogłosił również Statuta synodia antiqua Dioecesis Vratislaviensis, które ujrzało światło dzienne w Norymberdze w 1512 roku.

Oceń: Jan V Thurzo

★★★★★
Średnia ocena:4.95 Liczba ocen:7