Jonatan Eibeschütz

---

Życiorys

Jonatan Eibeschütz, znany rabin i filozof, miał ojca rabina Nossona Notę, który pełnił swoje funkcje w Ivančicach. Eibeschütz zdobywał wiedzę w prestiżowej jesziwie w Nikolsburgu, a później kontynuował swoje studia we wspomnianej jesziwie w Prościejowie, gdzie nauczał rabin Meira Eisenstadta, autora znanego dzieła Panima Meiroth. W trakcie tego okresu Jonatan spotkał się z Meirem ben Izaakiem z Eisenstadt, który był kryptosabatajczykiem. Po tragicznym odejściu matki, młody Eibeschütz znalazł opiekę u rabina Icchaka Spiry, ówczesnego naczelnego rabina Pragi oraz Czech. Jego życie osobiste wzbogaciło się o małżeństwo z Elkele Spiral, córką rabina Icchaka Schapiro.

Krótko po tych wydarzeniach, Jonatan mieszkał przez pewien czas w Wiedniu. W 1708 roku objął urząd rabina w Bolesławcu, natomiast od 1714 roku liderował jednej z najbardziej znanych europejskich jesziw w Pradze, zdobywając uznanie jako kaznodzieja. W 1724 roku, pod wpływem rosnących ruchów mesjanistycznych, napisał traktat Wa-awo ha-jom el ha-ajin (I przyszedłem dzisiaj do źródła), który zyskał dużą popularność wśród zwolenników sabataizmu, zwłaszcza w Polsce. Aby zdystansować się od oskarżeń dotyczących jego przynależności do tego ruchu, Eibeschütz w 1725 roku zgodził się na podpisanie klątwy wymierzonej w wyznawców Sabataja, co jednak nie uchroniło go przed oskarżeniami.

W 1741 roku Jonatan otrzymał nominację na rabina w Metzu, lecz po rozpoczęciu współpracy z okupacyjnymi wojskami francuskimi, został oskarżony o zdradę stanu przez cesarzową Marię Teresę, co skutkowało dożywotnim wygnaniem. Kontynuował działalność rabinacką w Metzu, a w 1750 objął prowadzenie gmin połączonych w Hamburgu, Altonie i Wandsbeku. Tam jego ścieżki splotły się z Jakubem Emdenem, kandydatem, który twierdził, że Eibeschütz, będąc heretykiem, nie może sprawować urzędu religijnego. Oskarżony o kryptosabataizm, Jonatan postanowił przenieść sprawę do Amsterdamu, gdzie przynależność Eibeschütza do sabataizmu została udowodniona, mimo iż pozostaje on uznawany za ważną postać w tradycji judaizmu rabinicznego.

Aby zamknąć spór z Jakubem Emdenem, Eibeschütz wystąpił z wnioskiem przed Sejm Czterech Ziem w 1753 roku, który odbył się w Jarosławiu. Ostatecznie potwierdzono jego niewinność, co zakończyło konflikt, który wywołał wiele napięć w społecznościach żydowskich. W swoim dorobku literackim pozostawił trzydzieści prac związanych z halachą, a szczególnie znane jest jego dzieło Luchoth Edut, w którym omawia kontrowersje z Jakubem Emdenem oraz zawiera listy polecające od prominentnych rabinów, którzy go wspierali. W styczniu 2014 roku, wydawnictwo Maggid Books, będące oddziałem Koren Publishers Jerusalem, opublikowało „Derash Yehonatan: Around the Year with Rav Yehonatan Eybeshitz” autorstwa rabina Szaloma Hammera, co stanowi jeden z pierwszych angielskich przekładów pism Jonatana Eibeschütza.

---

Oceń: Jonatan Eibeschütz

---