Józef Hofmann

---

Życiorys

Bardzo wcześnie rozpoczął naukę gry na fortepianie, zaskakując publiczność swoją talentem. Już jako ośmiolatek występował przed warszawską publicznością, a w wieku dziesięciu lat koncertował w wielu krajach europejskich, a rok później także w Stanach Zjednoczonych. Po zakończeniu wyjątkowego tournee, które w 1887 roku obejmowało 52 koncerty w ciągu zaledwie dziesięciu tygodni, jego kariera napotkała przeszkodę. Nowojorskie Towarzystwo Zapobiegania Okrucieństwu Wobec Dzieci obawiało się o jego zdrowie, co doprowadziło do konieczności przerwania planów koncertowych.

Wkrótce potem udał się do Berlina, gdzie dzięki stypendium Alfreda Corninga Clarka mógł kontynuować edukację w latach 1888−1894. Uczył się kompozycji pod okiem Heinricha Urbana i doskonalił swoje umiejętności fortepianowe pod kierunkiem Maurycego Moszkowskiego oraz Eugena d’Alberta. W 1894 roku zdobył I nagrodę na Konkursie imienia Antona Rubinsteina w Hamburgu, wykonując jego Koncert d-moll op.70, co ograniczyło się do pasjonujących występów w krajach skandynawskich, Anglii oraz Rosji. Każdego roku koncertował też w Stanach Zjednoczonych, gdzie uzyskał obywatelstwo w 1926 roku.

Od 1924 roku pełnił funkcję kierownika Wydziału Fortepianu w Curtis Institute of Music w Filadelfii, a między 1927 a 1938 rokiem był dyrektorem tej instytucji. W gronie jego uczniów znaleźli się m.in.: Ellen Ballon, Abram Chasins, Shura Cherkassky, Ruth Slenczynska, Walter Susskind, Teresita Tagliapietra, Aleksander Wielhorski oraz Leopold Zieliński. Oprócz działalności pedagogicznej, był także kompozytorem, tworząc utwory na orkiestrę i fortepian pod pseudonimem Michel Dvorsky. Jego kariera pianistyczna dobiegła końca 19 stycznia 1946 roku, kiedy to dał ostatni recital w Carnegie Hall.

Piotr Wierzbicki opisał Hoffmana jako największego wykonawcę dzieł Chopina w XX wieku, zaznaczając, że jego gra charakteryzowała się lekkością, wyjątkowymi umiejętnościami lewej ręki oraz „drobny dźwięk” i swobodny rytm.

Rodzina

Rodzina Józefa Hofmanna miała istotny wpływ na jego rozwój artystyczny. Jego ojciec, Kazimierz Hofmann, był nie tylko kompozytorem, dyrygentem, ale także utalentowanym pianistą, co z pewnością przekładało się na muzyczną atmosferę w domu. Matka, Matylda Pindelska, także była osobą związaną ze sztuką, pełniąc rolę śpiewaczki. Urodziła się w 1851 roku w Krakowie i pochodziła z rodziny Wyszkowskich. W rodzinie Hofmannów Józef miał również starszą siostrę, Zofię Wandę, która przyszła na świat 11 czerwca 1874 roku w Krakowie.

W okresie dzieciństwa Józefa, jego ojciec, Kazimierz, był w związku małżeńskim z Anielą Teofilą z Kwiecińskich. Aniela przyszła na świat 3 stycznia 1843 roku w Warszawie, jednak po przeprowadzce do stolicy 1878 roku, zmarła tam 12 października 1885 roku. Po jej śmierci, Kazimierz Hofmann zawarł związek małżeński z Matyldą Franciszką Pindelską w bazylice Świętego Krzyża w Warszawie, w dniu 17 czerwca 1886 roku.

Józef Hofmann był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną, Marią Eustis, miał córkę, a z drugą, Betty Short, doczekał się trzech synów. Jego życie rodzinne było zatem niezwykle bogate, podkreślając znaczenie rodziny w jego artystycznej biografii.

Wynalazki

Józef Hofmann to postać, która zapisała się w historii jako wynalazca o wielkim dorobku. Jest znany z różnorodnych innowacji, które obejmują zarówno motoryzację, jak i muzykę. Pozostawił po sobie imponujące ślady w postaci ponad 70 opatentowanych wynalazków.

wśród jego osiągnięć znajduje się m.in. urządzenie do pomiaru siły nacisku palców pianistów, które jest niezwykle przydatne w doskonaleniu techniki gry. Ponadto, Hofmann opracował regulację wysokości taboretu do fortepianu, co znacząco zwiększyło komfort gry i ergonomię. To inteligentne podejście do potrzeb muzyków czyni go wybitnym twórcą w dziedzinie fortepianowej.

Kompozycje

Utwory na orkiestrę

Józef Hofmann, wybitny kompozytor, stworzył szereg utworów, które oszałamiają zarówno techniką, jak i głębią emocjonalną. Wśród jego kompozycji na orkiestrę znaleźć można:

• Symfonię E-dur, powstałą w 1916 roku,
• pięć koncertów fortepianowych z tego samego okresu (1916),
• Chromaticon na fortepian i orkiestrę, również z 1916 roku,
• poemat symfoniczny pod tytułem „The Haunted Castle” (Zaklęty zamek), z 1918 roku.

Utwory na fortepian

W dorobku fortepianowym Hofmanna można zauważyć różnorodność stylów i form. Jego prace obejmują utwory takie jak:

• Polonaise, skomponowana około 1888 roku,
• Wariacje i fuga op.14, z 1892 roku,
• 2 morceaux op.15, również z 1892 roku,
• Mazurki op.16, z 1892 roku,
• Andante i Presto op.17, z 1892 roku,
• Durch die Wolken op.18, z 1893 roku,
• 5 morceaux op.20, w tym Impromptu, Echo, Menuet, Berceuse i Elegia, z 1893 roku,
• Sonata F-dur op.21, z 1893 roku,
• 3 morceaux op.22, w tym Nocturne, Bolero i Barkarola, z 1894 roku,
• 2 compositions op.23, z 1896 roku,
• Sonata op.24, z 1897 roku,
• Novelette Fis-dur i A-dur op.27 i 28, z 1897 roku,
• 8 préludes op.30, z 1903 roku,
• Scénes de ballet op.33, z 1903 roku,
• Charakterskizzen op.40, z 1908 roku,
• Valse caprice op.53, z 1902 roku,
• 3 impressions, z 1915 roku.

---

Oceń: Józef Hofmann

---