Marcin Baran, urodzony 16 listopada 1963 roku w Krakowie, to postać, która odcisnęła swe piętno w polskiej literaturze jako poeta oraz eseista.
Oprócz swojej twórczości poetyckiej, jest również uznawanym dziennikarzem radiowym oraz krytykiem literackim. Jego twórczość literacka została dostrzeżona i doceniona, co zaowocowało przyznaniem Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius”.
Życiorys
Marcin Baran urodził się w rodzinie związanej z medycyną, będąc synem Erazma i Mirosławy, z domu Kowalskiej. W celu rozwinięcia swoich horyzontów intelektualnych, ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, co miało istotny wpływ na jego twórczość literacką.
W 1987 roku zdecydował się na stworzenie pisma „bruLion”, które od roku 1990 redagował, kształtując w ten sposób debatę literacką w Polsce. Jego debiut literacki miał miejsce w 1990 roku za sprawą tomu poezji pt. Pomieszanie. Autor opublikował wiele tomików wierszy, a także poetycką prozę zatytułowaną Prozak liryczny. Ponadto, wspólnie z Marcinem Świetlickim oraz Marcinem Sendeckim, zredagował antologię Długie pożegnanie. Tribute to Raymond Chandler, ukazując swoje literackie zainteresowania i umiejętności.
W 1997 roku uzyskał nominację do prestiżowej nagrody literackiej Nike za swój tom pt. Zabiegi miłosne. W 2013 roku, jego wysiłki zaowocowały zdobyciem Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za zbiór wierszy Niemal całkowita utrata płynności, potwierdzając jego status w polskim świecie literackim.
W swoim zawodowym życiu, Baran miał okazję współpracować z różnymi instytucjami medialnymi. W latach 2000–2003 był związany z tygodnikiem „Przekrój”, a później z krakowskim Instytutem Książki oraz TVP Kultura. Pełnił także rolę pierwszego zastępcy redaktora naczelnego oraz sekretarza redakcji w Dzienniku Polskim. Ponadto, zasiadał na stanowisku dyrektora programowego Bruno Schulz Festiwal we Wrocławiu, wzbogacając tym samym ofertę kulturalną regionu.
Baran był również stałym uczestnikiem pisma mówionego Gadający Pies, które istniało w latach 2010–2015. Dzisiaj mieszka w Krakowie, kontynuując swoją działalność twórczą oraz literacką, a jego prace były tłumaczone na liczne języki, w tym niemiecki, słoweński i czeski.
Nagrody
Marcin Baran zdobył liczne wyróżnienia literackie, odzwierciedlające jego wyjątkowy talent i twórczość. Wśród najważniejszych nagród można wymienić:
- wrocławską Nagrodę Poetycką „Silesius” przyznaną za tom wierszy Niemal całkowita utrata płynności w 2013 roku,
- nagrodę Literackiej Dyni w kategorii „Najgorsza Książka Roku” za ten sam tom wierszy w 2013 roku.
Dorobek literacki
Książki poetyckie
Marcin Baran, uznany poeta, jest autorem wielu wpływowych tomików poezji. Jego debiutancki zbiór, „Pomieszanie”, został wydany w Krakowie w 1990 roku. W kolejnych latach Baran stworzył wiele innych znaczących dzieł.
W 1992 roku ukazał się jego tomik „Sosnowiec jest jak kobieta”, a następnie w 1996 roku „Zabiegi miłosne”, który to tytuł wyróżniał się nominacją do prestiżowej nagrody Nike. Rok ten doczekał się także publikacji „Sprzeczne fragmenty”, które również zdobyły uznanie.
Dalsza część jego twórczości to takie tytuły jak „Tanero” (1998), „Prozak liryczny” (1999) i „Bóg raczy wiedzieć” (2000). W 2001 roku do księgarń trafił tom „Destylat”, zbierający najlepsze wiersze poety.
Jego twórczość nie zatrzymała się na tym: „Gnijąca wisienka” (2003), „Mistyka i zmysły” (2008), „Niemal całkowita utrata płynności” (2012) oraz „Zebrane” (2013) to kolejne istotne pozycji, które potwierdzają jego wyjątkowy styl i wrażliwość literacką.
Antologie
Oprócz własnych tomików, Marcin Baran uczestniczył również w tworzeniu antologii. W 1997 rokuzostała wydana „Długie pożegnanie. Tribute to Raymond Chandler”, co stanowi ważny element jego dorobku literackiego.
Następnym znaczącym dziełem, w którym wziął udział, była „Carnivorous Boy Carnivorous Bird”, wydana w Chicago w 2002 roku. Antologie te wzbogacają polską scenę literacką i ukazują różnorodność jego pasji literackich.
Przypisy
- Baran Marcin, [w:] Władysław W. Tyrański, Kto jest kim w Krakowie: lokalne władze, urzędy, instytucje, środowiska: edukacja, zatrudnienie, pozycja zawodowa, działalność polityczna i społeczna, sympatie polityczne, rodzina, rozrywki i upodobania, Kraków: Krakowska Agencja Informacyjna, 2000, s. 16, ISBN 83-909309-2-7, OCLC 47866363 [dostęp 24.01.2023 r.]
- Agnieszka Gałczyńska: Znamy najgorsze książki poetyckie roku. Literacka Dynia 2013. [w:] naszemiasto.pl Wrocław, 23.12.2013 r. [dostęp 18.06.2019 r.]
- Marcin Baran dyrektorem Międzynarodowego Festiwalu Poezji. [w:] Silesius. Wrocławska Nagroda Literacka [on-line]. [dostęp 18.06.2019 r.]
- Laureaci. Silesius. [dostęp 23.07.2014 r.]
- Marcin Baran. DybookFestiwal. [dostęp 23.07.2014 r.]
- a b c d e f g h i Tomkowski 2002, s. 14.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Elżbieta Murawska | Michał Melina | Kajetan Wolniewicz | Wojciech Gutowski (malarz) | Adam Rąpalski | Jerzy Hoffman | Halina Mikołajska | Kazimierz Julian Kratzer | Maurycy Popiel | Mieczysław Münz | Zbigniew Wodecki | Mieczysław Szlezer | Marek Juza | Jerzy Napieracz | Jarosław Denysenko | Witold Leonhard | Andrzej Gazdeczka | Tadeusz Gadomski | Elżbieta Głąbówna | Marcin KorczOceń: Marcin Baran