Biblioteka Książąt Czartoryskich to ważna instytucja kulturalna w Polsce, która powstała z inicjatywy książąt Adama Kazimierza Czartoryskiego oraz Izabeli z Flemmingów Czartoryskiej. Ten znakomity zbiór literacki mieści się w malowniczym pałacu Czartoryskich w Puławach, stanowiąc część bogatej tradycji polskiej kultury.
Księgozbiór biblioteki został wzbogacony o cenne zbiory pochodzące z biblioteki Tadeusza Czackiego, która obejmowała również archiwa króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Dzięki temu, Biblioteka Książąt Czartoryskich dysponuje unikalnymi materiałami, które są niezwykle istotne dla badań historycznych.
Obecnie, w jej zbiorach głównie znajdują się dary przekazane przez Fundację Książąt Czartoryskich. Opiekę nad tym bezcennym dziedzictwem sprawuje Muzeum Narodowe w Krakowie, co potwierdza znaczenie biblioteki jako miejsca, w którym historia i kultura łączą się, tworząc bogate źródło wiedzy dla przyszłych pokoleń.
Historia
Do roku 1830 biblioteka gromadziła około 70 000 druków oraz 3000 rękopisów. Poklęskowym powstaniu listopadowym, które zakończyło się konfiskatą majątku, zbiory uległy znacznemu rozproszeniu, trafiając do Kórnika, Sieniawy oraz Paryża. Z czasem zbiory zostały połączone przez syna Adama Jerzego – księcia Władysława, który w 1874 roku umieścił je w byłym Arsenale Miejskim w Krakowie, oddanym do tego celu przez lokalne władze.
W okresie II wojny światowej biblioteka została formalnie zamknięta przez okupanta, jednak polscy uczeni i badacze, mimo trudności, nadal korzystali z jej bogatych zbiorów. Choć wiele z nich zostało skradzionych przez Niemców, po wojnie udało się odzyskać przeważającą część kolekcji. Od 1961 roku księgozbiór biblioteki znajduje swoje miejsce w specjalnie wybudowanej kamienicy zlokalizowanej przy ul. św. Marka 17 w Krakowie. Teren ten zyskał status biblioteki naukowej w 1971 roku.
W zbiorach biblioteki znajdują się wartościowe zabytki piśmiennictwa z okresu od X do XX wieku, obejmujące różne dziedziny, takie jak historia sztuki, historia nauki, wojskowość czy literatura. Biblioteka liczy obecnie 224 576 druków, w tym 333 inkunabuły oraz 70 009 druków wydanych przed rokiem 1800, a także 13 552 rękopisów.
Oprócz tego, zbiory obejmują m.in. około 200 średniowiecznych rękopisów, w tym autografy Roczników Jana Długosza, oraz 80 iluminowanych rękopisów, takich jak Złoty kodeks pułtuski, Kodeks wizygocki, Księga turniejowa i Pontyfikał Erazma Ciołka. W kolekcji można znaleźć także autografy znanych osobistości, takich jak Mikołaj Kopernik, Ludwig van Beethoven, Marcin Luter, Adam Mickiewicz, George Byron, a także dokumenty związane z pierwszymi prezydentami USA oraz akt hołdu pruskiego.
Biblioteka podzielona jest na dwa główne działy: „Dział Druków i Kartografii” oraz „Dział Rękopisów i Archiwum”. Zbiory są udostępniane jedynie na miejscu, a także można z nich korzystać poprzez dostępny katalog on-line.
29 grudnia 2016 roku Fundacja Książąt Czartoryskich podpisała umowę o przekazaniu całej kolekcji Czartoryskich, w tym również biblioteki, i nieruchomości w Krakowie Skarbowi Państwa za sumę 450 milionów złotych.
Przypisy
- Wyborcza.pl [online], panstwo-kupilo-dawny-hotel-cracovia-za-ponad-29-mln-zl.html [dostęp 22.04.2024 r.]
- Marek Kozubal: Dama narodowa. „Rzeczpospolita”, 30.12.2016 r., s. A7.
- Encyklopedia Krakowa, wyd. PWN, Warszawa 2000 r.
Pozostałe obiekty w kategorii "Biblioteki":
Biblioteka Polsko-Amerykańskiego Instytutu Pediatrii w Krakowie | Biblioteka Wydziałowa Wydziału Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego | Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa | Podgórska Biblioteka Publiczna w Krakowie | Biblioteka Główna Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie | Małopolska Biblioteka Cyfrowa | Biblioteka Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego | Biblioteka Instytutu Botaniki w Krakowie | Biblioteka Jagiellońska | Biblioteka Polskiej Piosenki – Ośrodek Kultury | Biblioteka Kraków | Biblioteka Główna Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie | Biblioteka Główna Akademii Górniczo-Hutniczej | Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie | Nowohucka Biblioteka Publiczna | Budynek Biblioteki Czartoryskich w Krakowie | Biblioteka Główna Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie | Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Hugona Kołłątaja w Krakowie | Centrum Informacji Biznesowej i EuropejskiejOceń: Biblioteka Książąt Czartoryskich