Kościół św. Marka w Krakowie

---

Historia

Bolesław V Wstydliwy przyczynił się do powstania wyjątkowego miejsca, sprowadzając przed 1263 rokiem zakonników do Krakowa z Pragi. Zgromadzenie to, które żyło według reguły św. Augustyna, zyskało popularność, a ich potoczne określenie – markami – nawiązuje do imienia patrona kościoła. Z kolei chodzące w charakterystycznych kapeluszach zakonników, nazwano rogaczami.

Pełna nazwa zgromadzenia to: Ordo Canonicorum Regularium Mendicantium S. Mariae de Metro de Poenitentia Sanctorum Martyrum. Jak podaje znany historyk Jan Długosz, prace budowlane nad kościołem ruszyły w 1263 roku. Najstarsza pisemna wzmianka, mówiąca o tym „klasztornym kościele pw. św. Marka Ewangelisty, przynależącym do zakonu Augustianów, tzw. Marków od pokuty i umartwienia”, została odnotowana w 1295 roku.

Budowla ta przeżyła cztery poważne pożary: w 1494, 1528, 1589 oraz 1724 roku. Po każdym z tych zdarzeń kościół był odbudowywany, co wpływało na jego zmieniający się wygląd. W 1807 roku, kiedy rząd austriacki zlikwidował zakon, część obiektu, w tym klasztor, przekształcono na dom dla księży emerytów, przenosząc ich z kościoła św. Marcina.

Obecnie kościół przetrwał do naszych czasów jako budowla reprezentująca styl gotycki z wczesnobarokowymi elementami wystroju wnętrza. Ostatnie prowadzone prace konserwatorskie przyniosły nowe odkrycia, potwierdzając, że budowla powstała w dwóch etapach: najstarszą częścią kościoła jest prezbiterium, podczas gdy korpus, który został sklepiony beczkowo, dobudowano pod koniec XV wieku.

W latach 1936–1938 część klasztoru znajdująca się od strony ul. Sławkowskiej została zburzona i przekształcona na sklepy, co znacząco wpłynęło na układ przestrzenny obiektu. W latach 1972–1974 kościół przeszedł gruntowną restaurację, dzięki której możemy cieszyć się jego obecnym wyglądem.

Wnętrze i zabytkowe wyposażenie

Na zewnętrznej ścianie prezbiterium, od ul. Sławkowskiej, możemy zauważyć kopię Golgoty, która powstała dzięki pracy Marian Paciorka. W jej skład wchodzą gotycki krzyż z Chrystusem oraz figury Matki Boskiej Bolesnej i św. Jana Ewangelisty. Ta rzeźba, mająca swoje korzenie w XVI wieku, pierwotnie zajmowała miejsce w tęczy kościoła. Zgodnie z lokalną tradycją, miała przemówić do bł. Michała Giedroycia, którego grobowiec znajduje się w pobliżu ołtarza głównego.

Przylegająca do nawy południowej kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej, niegdyś związana z Bractwem Świętej Zofii, kryje w swoim wnętrzu ołtarz z obrazem Madonny, który przyciąga uwagę wiernych i turystów. Natomiast drewno, z którego wykonano ołtarz główny, pochodzi z około 1618 roku i powstało w warsztacie znanego snycerza Baltazara Kuncza.

W centralnej części kościoła, między prezbiterium a nawą główną, znajduje się figura Archanioła Michała, stworzona prawdopodobnie przez Baltazara Fontanę lub innego artystę, który działał w jego kręgach. Dodatkowo, wyróżniającym elementem wnętrza jest ambona w kształcie serca ozdobiona krzyżem, który przywodzi na myśl symbole używane przez zakon marków – zazwyczaj noszone na habicie.

Warto również zwrócić uwagę na niewielką kaplicę Matki Boskiej Bolesnej, znajdującą się w kruchcie, która stanowi cenny element tego sakralnego miejsca.

---

Oceń: Kościół św. Marka w Krakowie

---