Kościół św. Tomasza Apostoła w Krakowie

---

Historia

Obiekt sakralny, o którym mowa, został zbudowany na początku XVII wieku. Na tym miejscu istniał wcześniej drewniany zbór braci polskich, który został zniszczony w wyniku rozruchów antyprotestanckich w dniu 23 maja 1591 roku. Dnia 18 października 1618 roku, Wespazjan Piotrowski ofiarował znajdującą się na miejscu byłego zboru kamienicę karmelitom z Piasku. Chcąc utworzyć w mieście swoją siedzibę, przekształcili oni tę kamienicę na kościół filialny.

Konsekracja nowo powstałej świątyni, dedykowanej świętemu Tomaszowi Apostołowi, miała miejsce 24 września 1621 roku, a jej rytuał odbył się pod przewodnictwem biskupa Tomasza Oborskiego. Wybór patrona nie był przypadkowy; w okresie kontrreformacji często na miejscach wcześniejszych zborów protestanckich powstawały kościoły, które przyjmowały patronat św. Tomasza Apostoła.

Karmelici opuszczają to miejsce w 1787 roku, prawdopodobnie po pożarze kościoła. W 1800 roku nowym gospodarzem kościoła oraz klasztoru stały się kanoniczki, które zajmowały się chorymi w pobliskim szpitalu św. Ducha. Zamieszkały na tym terenie w 1851 roku, a wcześniej, w 1828 roku, dokonano stosownych adnotacji w księgach wieczystych, przekazując kościół oraz przylegającą od południa kamienicę, w której mieścił się klasztor, na własność duchaczek.

W 1963 roku świątynia przeszła gruntowną konserwację. Od 2018 roku znajdują się w niej doczesne szczątki Czcigodnej Służebnicy Bożej Siostry Emanueli Kalb.

Wnętrze

Wnętrze kościoła św. Tomasza Apostoła w Krakowie to przykład wczesnobarokowej architektury, charakteryzującej się jednonawową, trójprzęsłową strukturą. Sklepienie budowli jest pokryte kolebkowym stropem z lunetami, co nadaje mu lekkości i przestronności. Przy wejściu do tej pięknej świątyni możemy dostrzec dwukondygnacyjną fasadę, z którą koresponduje monumentalny portal wykonany z marmuru dębnickiego, datowany na I. połowę XVII wieku.

Nad portalem w niszach znajdują się znakomite kamienne posągi przedstawiające Chrystusa, św. Piotra oraz św. Pawła, które pierwotnie były pokryte polichromią, jednak w wyniku prac konserwatorskich, ich kolorystyka została usunięta w 1933 roku.

W niewielkiej kruchcie kościoła na uwagę zasługuje figura Jezusa Miłosiernego w stylu barokowym, która została przeniesiona z kościoła św. Ducha. Centralnym punktem wnętrza stanowi ołtarz główny, w którym umieszczony jest wizerunek Matki Boskiej Szkaplerznej. W okresie nowenny do Ducha Świętego ten obraz jest zasłaniany dziełem przedstawiającym zesłanie Ducha Świętego, namalowanym przez Jana Bąkowskiego w 1932 roku.

Po lewej stronie w bocznym ołtarzu zwraca uwagę krucyfiks, który datuje się na połowę XVII wieku. Jest on umieszczony na tle obrazu przedstawiającego Jerozolimę. Krucyfiks ten również pochodzi z kościoła św. Ducha, a jego historia łączy się z osobą siostry Nimfy Suchońskiej (1688-1709), znanej z pomocy ofiarom zarazy, która wybuchła w latach 1707-1709. Niestety, sama stała się jej ofiarą 6 czerwca 1709 roku. Jej prochy spoczywają w kryptach pod kościołem, gdzie również można zobaczyć współczesny portret tej postaci autorstwa Jana Bąkowskiego z 1931 roku.

Tuż obok wejścia odkryjemy konfesję bł. Emanueli Kalb. W bocznym ołtarzu po prawej stronie dostrzegamy obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, otoczonej ważnymi postaciami świętymi, takimi jak prorok Eliasz (patron zakonu karmelitów), prorok Elizeusz, św. Dionizy papież oraz św. Cyryl. Wśród tych postaci znajduje się także zakonnik z modelem tutejszego kościoła.

Na koniec warto przyjrzeć się barokowej ambonie, pochodzącej z początku XVIII wieku, zdobionej posążkiem anioła, która zwieńcza ją z wyjątkowym urokiem.

---

Oceń: Kościół św. Tomasza Apostoła w Krakowie

---