Pałac Wodzickich w Kościelnikach

---

Historia

W historycznych dziejach pałacu w Kościelnikach, jego pierwszym właścicielem był wojewoda Stanisław Lubomirski. Jego losy wkrótce przeszły w ręce kapituły krakowskiej, a następnie do rodziny Morstinów. W 1708 roku, Stefan Morstin zlecił budowę eleganckiego, piętrowego pałacu w stylu barokowym, który powstał w obrębie wcześniej istniejącego założenia obronnego. Twórcą projektu był znany architekt Józef Piola.

Pod koniec XVIII stulecia, kolejny właściciel, Eliasz Wodzicki, podjął się przebudowy budynku w duchu klasycyzmu. Od 1773 roku do końca II wojny światowej, zespół pałacowy pozostawał w rękach rodziny Wodzickich. Warto zaznaczyć, że w pałacu często gościł Wojciech Bogusławski, który przyjeżdżał tu na wakacje do swojej babki. Wśród znamienitych gości był także król Stanisław August Poniatowski, który spotkał się z siostrą, Izabellą Poniatowską. Wizyta monarchy została upamiętniona poprzez pomnik-fontannę, ufundowaną przez Eliasza Wodzickiego.

Interesującym faktem jest, że Franciszek Ksawery Matejko, ojciec słynnego malarza Jana Matejki, uczył muzyki w pałacu. Po dramacie powstania warszawskiego, rodzina Wodzickich przekształciła pałac w szpital dla uchodźców z Warszawy. Na początku 1945 roku, Wodziccy opuścili swoją posiadłość w Kościelnikach, a po nich przybyli żołnierze Armii Czerwonej, którzy podczas półrocznego pobytu w pałacu dokonali znacznych zniszczeń w wyposażeniu oraz zrujnowali park, ścinając drzewa.

W 1998 roku, majątek powrócił do rodziny Wodzickich, stając się własnością Zofii i Iwo Nowiny Konopka. W kwietniu 2020 roku pałac wydano na sprzedaż, a nowym właścicielem stała się osoba prywatna. Historia tego niezwykłego miejsca nadal inspiruje i fascynuje, będąc świadkiem wielu ważnych wydarzeń w polskiej historii.

Architektura

Pałac Wodzickich, charakterystyczny obiekt architektoniczny, został zaprojektowany w formie przypominającej literę H, a jego dach ma formę czterospadową. Z boku budowli znajdują się wysunięte alkierze, które nadają mu wyjątkowego wyglądu. W centralnym punkcie pałacu znajduje się portyk, który wspierają cztery kolumny w stylu jońskim, a całość zwieńczona jest trójkątnym frontonem ozdobionym herbami. Po lewej stronie umieszczono herb rodziny Wodzickich, Leliwa, natomiast po prawej widnieje herb Pilawa.

W przeszłości, kiedy pałac cieszył się swoją świetnością, otaczały go tarasowe ogrody, w których znajdowały się sadzawki oraz kanały wodne. W parku można było napotkać altany, oranżerię, kaplicę oraz różnorodne oficyny. Szczególną atrakcją była pomnik-fontanna o wysokości czterech metrów, która przybierała formę kamiennego wazonu z dwoma brązowymi uchami po bokach. Umieszczono na niej dwie inskrypcje: pierwsza z nich opisuje spotkanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego z carycą Katarzyną w Kaniowie, a druga dotyczy spotkania króla z siostrą w Kościelnikach. Fragmenty tej niezwykłej fontanny, w tym wspomniane inskrypcje, przetrwały do naszych czasów.

Jednakże po II wojnie światowej, budynek pałacu zaczął popadać w ruinę, co wpłynęło negatywnie na jego stan. W podobnym losie znalazła się także ofi cy na zachodnia, która również uległa zniszczeniu. Dziś, pałac stanowi jedynie świadectwo dawnej chwały i bogatej historii tego miejsca.

---

Oceń: Pałac Wodzickich w Kościelnikach

---