Pałacyk Marfiewicza w Krakowie

---

Historia

Pałacyk Marfiewicza, wzniesiony w latach 1858–1862, powstał jeszcze przed wytyczeniem ulicy Dunajewskiego. Jego lokalizacja, znacznie cofnięta w stosunku do zabudowy ulicy, jest tego dowodem. Budynek został stworzony w wyniku rozbudowy starszego, jednopiętrowego domu, który został podwyższony o jedną kondygnację. Po tej zmianie, dodatkowo powiększono go o jednopiętrową, dwutraktową neogotycką oficynę, w której znalazła się dwubiegowa klatka schodowa. Oficyna ta zyskała miejsce na elewacji zachodniej, a także wprowadzono nowe elementy, takie jak werandę oraz półkolistą klatkę schodową, która miała wejście przez dobudowany ganek od strony południowej. Realizacji tych zmian towarzyszyło również wykonanie nowych elewacji.

W latach 1861–1870 przeprowadzono kolejne prace, które polegały na nadbudowie części pałacyku o drugie piętro oraz wzniesieniu stajni-wozowni, a także usunięciu półkolistej klatki schodowej. W ten sposób budowla zyskała ostateczny, współczesny kształt. Projektantem tego pięknego obiektu był krakowski architekt Filip Pokutyński, który nadał rezydencji cechy późnoromantycznej willi podmiejskiej, utrzymanej w stylu włoskiego renesansu.

Pałacyk został zbudowany dla przemysłowca oraz bankiera, Antoniego Marfiewicza. W XX wieku przeszedł on wiele zmian właścicielskich i doczekał się licznych przemian. W końcowej części tego stulecia, po gruntownym remoncie, obiekt stał się siedzibą Banku Spółdzielczego Rzemiosła w Krakowie.

W dniu 30 sierpnia 1984 roku pałacyk został wpisany do rejestru zabytków, co potwierdza jego znaczenie oraz wartość historyczną.

Architektura

Pałacyk Marfiewicza w Krakowie jest interesującym przykładem różnorodności architektonicznej, którego bryła składa się z dwóch wyraźnych części: niższej, jednopiętrowej oraz wyższej, dwupiętrowej. W części wyższej, do elewacji wschodniej dobudowano gustowną jednopiętrową werandę, gdzie znajduje się balkon, otoczony żeliwną balustradą, co dodaje mu elegancji.

Wejście do budynku jest wyjątkowe; prowadzi przez podcień, który poprzedzają starannie uformowane schody, również otoczone żeliwną balustradą. Na szczególną uwagę zasługuje również taras, który wprowadza dodatkowy element wypoczynkowy.

Fasada pałacyku oraz jego elewacje są pokryte subtelnym boniowaniem, co podkreśla ich urodę. Okna budynku są duże, co zapewnia doskonałe doświetlenie wnętrz, a szeroki gzyms wyraźnie oddziela parter od pierwszego piętra. Na szczycie pałacyku znajduje się bogato zdobiona attyka, która nadaje mu charakterystyczny wygląd.

Wnętrze pałacyku jest równie imponujące, zwłaszcza reprezentacyjne pomieszczenia zlokalizowane na pierwszym piętrze, wśród których znajdował się apartament mieszkalny właściciela. Pierwotnie budynek otoczony był starannie zaplanowanym ogrodem, składającym się ze zgeometryzowanych kwater, które doskonale komplementowały całą architekturę. Całość była kompozycyjnie związana z Plantami, co czyniło tę rezydencję typowym przykładem zespołu pałacowo-ogrodowego.

Niestety, w wyniku wielu zmian właścicieli oraz adaptacji budynku w kolejnych dekadach, pałacyk Marfiewicza przeszedł znaczące przekształcenia. Wpłynęły one negatywnie na zachowanie niektórych pierwotnych elementów architektury. Ponadto, w pierwszej połowie XX wieku, obiekt został otoczony wysokimi budynkami, co istotnie pogorszyło jego widoczność. Ogród, dawniej zadbany i pełen zieleni, uległ także zniszczeniu.

---

Oceń: Pałacyk Marfiewicza w Krakowie

---