Pałacyk Zieleniewskiego w Krakowie

---

Historia

Najstarsza część zabudowy tej działki sięga około roku 1300. Jeszcze przed XVI wiekiem na tym terenie wzniesiono dworek oraz słodownię. Te obiekty, od roku 1651 aż do początku XIX wieku, były własnością archiprezbitera Kościoła Mariackiego. W latach dwudziestych wieku XIX budynki te zostały wyburzone, co otworzyło drogę nowym inwestycjom.

W latach 1837-1839 wzniesiono pałacyk w stylu klasycystycznym, który został zaprojektowany dla przemysłowca Ludwika Zieleniewskiego. Architekt K. Szydłowski odegrał kluczową rolę w realizacji tego projektu. W 1857 roku budynek przeszedł rozbudowę i przebudowę, w wyniku której zyskał styl neorenesansowy, zgodnie z projektem Stanisława Gołębiowskiego.

Pałacyk pozostawał w rękach rodziny Zieleniewskich do roku 1939. Po zakończeniu II wojny światowej stał się miejscem siedzib kilku spółdzielni oraz firm. Ważnym wydarzeniem w dziejach tego obiektu było jego wpisanie do rejestru zabytków 22 marca 1966, a także wpis do gminnej ewidencji zabytków, co świadczy o jego cennym dziedzictwie architektonicznym i historycznym.

Architektura

Pałacyk Zieleniewskiego to dwukondygnacyjny budynek o wyważonej strukturze. Na parterze ulokowane są różnorodne pomieszczenia, w tym sień przejazdowa oraz szczególna, półokrągła klatka schodowa. Oprócz tego znajdują się tam magazyn, kantor fabryczny, mieszkanie pisarza i przewodnika fabryki, a także kuchnia pisarza, co czyni parter funkcjonalnym obszarem.

Na pierwszym piętrze natomiast istnieje apartament rodziny Zieleniewskich, który obejmuje pomieszczenia reprezentacyjne. Centralnie nad sienią wydzielono gabinet właściciela, a obok zaaranżowano przedpokój z dostępem do klatki schodowej. W strefie centralnej ulokowany jest przestronny, reprezentacyjny salon, a za nim sypialnia, jadalnia oraz niewielka oranżeria.

Fasada pałacyku odzwierciedla styl neorenesansowy, charakteryzując się siedmioma osiami. W centralnej części pojawia się pseudoryzalit, który zajmuje trzy osie. Z perspektywy konstrukcyjnej, pierwsza oś parteru została zaaranżowana jako brama wjazdowa, podczas gdy w szóstej osi znajduje się prosty portal wejściowy. Parter budynku jest oddzielony od piętra wyraźnym gzymsem, co podkreśla jego układ. Szeroki asortyment okien charakteryzuje się skromną dekoracją, większość z nich jest zakończona prostokątnie, z wyjątkiem trzech dużych okien w środkowej części pierwszego piętra, które posiadają półkoliste wykończenie.

Nieco w przeszłości, w XIX wieku, za pałacykiem rozciągał się malowniczy ogród, który obecnie ustąpił miejsca parkingowi.

---

Oceń: Pałacyk Zieleniewskiego w Krakowie

---