Pałac Larischa w Krakowie

---

Historia

W dawnych czasach, obszar, na którym obecnie stoi pałac, był zajmowany przez gotyckie kamienice. Te nieruchomości stały się własnością Michała na Zakliczynie Jordana już w 1725 roku. W latach czterdziestych XVIII wieku syn Michała, Stefan Jordan, zdecydował o przekształceniu tych kamienic w nowoczesną rezydencję. W związku z tym na jego polecenie włoski architekt Francesco Placidi około 1742 roku stworzył projekt barokowego pałacu i rozpoczął jego budowę. Do dnia dzisiejszego z tamtego okresu zachowały się dwie kondygnacje tego obiektu. Niestety, w latach pięćdziesiątych XVIII wieku konstrukcja została wstrzymana z powodu problemów finansowych Stefana Jordana.

W 1790 roku pałac przeszedł w ręce księcia Massalskiego, który dokończył prace budowlane. Elewacja frontowa, widoczna od ulicy Brackiej, została podzielona na dwie wyższe części po bokach oraz dłuższy, niższy środkowy segment, który w obecnych czasach został podwyższony. W bocznych sekcjach znajdowały się barokowe portale, które przetrwały do dziś. W arkadzie centralnej na półpiętrze rozdzielały się dwa boczne wejścia dostępne powyżej. Powstała w ten sposób jednorodna bryła piętrowego pałacu o charakterystycznych cechach barokowych, ozdobiona kolumnami, dekoracyjnymi obramowaniami okien oraz efektownym wystrojem fasady i reprezentacyjnych wnętrz na pierwszym piętrze (Piano nobile).

W roku 1807 nowym właścicielem budowli został Szczepan Humbert, który około 1815 roku dostosował pałac, dodając drugie piętro w jego obecnym kształcie. W 1833 roku pałac nabył hrabia Karol Larisch (1766–1858), znany z działalności społecznej i dobroczynnej, a w 1848 roku był współzałożycielem pierwszej szkoły rzemieślniczej w Krakowie. Schody cesarskie, przedłużone przez Humberta do drugiego piętra, zostały w 1851 roku zmodyfikowane przez usunięcie trzeciego biegu schodowego.

Po tragicznym pożarze Krakowa w 1850 roku, wnętrze pałacu zostało częściowo przebudowane. W 1882 roku, na polecenie Larischa, dobudowano nowe skrzydło od strony Placu Wszystkich Świętych. Wówczas także zharmonizowano elewację od strony kościoła Franciszkanów, co odpowiada obecnej formie budynku. Po remoncie, Larisch przekazał pałac miastu, które zorganizowało w nim siedziby dla kilku instytucji kulturalno-oświatowych, w tym Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. W przestrzeni pałacu tymczasowo eksponowano także zbiory Dąbskich z Wojnicza, takie jak obrazy, ryciny, monety oraz medale, które w 1845 roku zostały przekazane Towarzystwu Przyjaciół Sztuk Pięknych.

Po ekspozycji w Krakowie, kolekcja ta została przeniesiona w 1903 roku do Rzeszowa. W późniejszych latach pałac stał się siedzibą pierwszego krakowskiego Seminarium Nauczycielskiego oraz Szkoły Ćwiczeń. Przez pewien czas właścicielką pałacu była także hrabina Maria Potocka. Obecny wygląd budynku uzyskano po remoncie w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to stał się on oficjalną siedzibą prezydentów Krakowa, pełniąc tę funkcję aż do czasów II wojny światowej.

Po zakończeniu działań wojennych zorganizowano tutaj bibliotekę oraz urząd stanu cywilnego. W wyniku przebudowy i remontu przeprowadzonego w 2003 roku w dziedzińcu powstała nowoczesna dwupoziomowa sala audytoryjna, która pomieści ponad 300 osób oraz dwa mniejsze pomieszczenia dla 50 i 25 osób, umożliwiające transmisję obrazu i dźwięku z sesji plenarnej.

---

Oceń: Pałac Larischa w Krakowie

---