Sąd Apelacyjny w Krakowie

---

Status prawny

Sąd apelacyjny pełni istotną rolę w strukturze wymiaru sprawiedliwości, będąc państwową jednostką organizacyjną, która jednakże nie posiada osobowości prawnej. Jego powstanie ma swoje korzenie w uchwale Sejmu z 1990 roku, która wprowadziła Ustawę z dnia 13 lipca dotyczącą powołania sądów apelacyjnych oraz regulacji związanych z innymi istotnymi aktami prawnymi, takimi jak Kodeks postępowania cywilnego czy Kodeks postępowania karnego. Artykuł 1 ust. 1 tej ustawy stwierdza, że „Powołuje się sądy apelacyjne jako sądy powszechne”.

Ważnym elementem sądów apelacyjnych jest ich obszar właściwości, który obejmuje m.in.:

• Sąd Okręgowy w Krakowie,
• Sąd Okręgowy w Tarnowie,
• Sąd Okręgowy w Nowym Sączu,
• Sąd Okręgowy w Kielcach.

Struktury organizacyjne

Sądy apelacyjne stanowią integralną część systemu sądów powszechnych, mających na celu rozstrzyganie spraw w drugiej instancji. Ich głównym zadaniem jest analiza i ocena środków odwoławczych od orzeczeń, które zostały wydane przez okręgowe sądy w pierwszej instancji.

Do obszarów działalności sądów apelacyjnych należy:

• prawo cywilne, w tym sprawy z zakresu gospodarczego, rodzinnego oraz opiekuńczego, rozpatrywane przez Wydział I Cywilny,
• prawo karne, obsługiwane przez Wydział II Karny,
• prawo pracy oraz ubezpieczenia społeczne, z którego zadania realizuje Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych,
• nadzór nad administracyjną działalnością powszechnych sądów, nadzór nad pracą notariuszy oraz organów notarialnego samorządu, a także nad działalnością komorników.

W Sądzie Apelacyjnym w Rzeszowie funkcjonują następujące wydziały:

• Wydział I Cywilny,
• Wydział II Karny,
• Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych,
• Wydział IV Wizytacji.

Historia

W 1815 roku powstał Sąd Apelacyjny w Wolnym Mieście Krakowie. W 1854 roku utworzono Wyższy Sąd Krajowy dla Zachodniej Galicji, który miał pod sobą sądy obwodowe w takich miastach jak: Jasło, Nowy Sącz, Rzeszów, Tarnów oraz Wadowice. Pierwszymi prezesami tego sądu byli: Paul Sonntag (w latach 1856–1863), Emanuel Heinrich Komers-Lindenbach (1864–1865), Theodor Christiani-Kronwald (1866–1867), Wiktor Kopff (1868–1871), Wacław Budwiński (1872–1879), Fryderyk Dargun (1880–1886), Ignacy Zborowski (1887–1898), Maciej Czyszczan (1899–1904) i Witold Hausner (od 1905).

Po zakończeniu I wojny światowej, 1 stycznia 1919 roku, sądownictwo w Galicji zostało zintegrowane z Polską. W tym roku zmieniono również nazwę sądu na Sąd Apelacyjny w Krakowie. Sąd ten nadzorował sądy okręgowe w Jaśle, Krakowie, Nowym Sączu, Rzeszowie, Tarnowie oraz Wadowicach, a od 1934 roku również w Kielcach. Władze sądu i jego prezesi w tym okresie to: Władysław Wolter (do 1928), Adam Strawiński (od 1928), Franciszek Parylewicz (od 1932), Kazimierz Rudnicki (od 1936) oraz Bronisław Sawicki (od 1936).

Podczas II wojny światowej Sąd Apelacyjny działał pod germanizacyjnym nadzorem, a prezesem był Karol Gniewosz. W 1944 roku zadecydowano o stworzeniu tymczasowej siedziby dla Sądu Apelacyjnego w Krakowie-Rzeszowie, a w marcu 1945 roku przywrócono siedzibę sądu w Krakowie. Prezesami w tym czasie byli: Karol Gniewosz oraz Kazimierz Rudnicki (1946–1950). 1 stycznia 1951 roku Sąd Apelacyjny został przekształcony w Sąd Wojewódzki w Krakowie.

Na przestrzeni lat, 1 października 1990 roku, powołano Sąd Apelacyjny w Krakowie. Od tego momentu instytucja ta regularnie wydaje biuletyn pod nazwą „Krakowskie Zeszyty Sądowe”. Lista prezesów Sądu Apelacyjnego od 1990 roku prezentuje się następująco:

• 1990–1996: Elżbieta Sadzik,
• 1996–2000: Zbigniew Luberda,
• 2000–2006: Włodzimierz Baran,
• 2006–2012: Andrzej Struzik,
• 2012–2016: Krzysztof Sobierajski,
• 2023–2024: Zygmunt Drożdżejko.

Znani sędziowie

W historii Sądu Apelacyjnego w Krakowie pojawiło się wiele wybitnych postaci, które przyczyniły się do jego działalności i reputacji. Oto lista kilku znanych sędziów, którzy odegrali istotne role:

• Wołodymyr Horbowyj,
• Jan Sehn,
• Andrzej Seremet,
• Włodzimierz Olszewski,
• Bogusław Gawlik,
• Barbara de Ankerburg-Wagner,
• Andrzej Ryński,
• Henryk Mostowski,
• Józef Krzepela,
• Michał Patkaniowski,
• Stefan Grzybowski.

---

Oceń: Sąd Apelacyjny w Krakowie

---