Archiwum Narodowe w Krakowie

---

Dzieje Archiwum

Historia Archiwum Narodowego w Krakowie sięga 2 września 1878 roku, kiedy to zainaugurowano działalność Archiwum Krajowe Aktów Grodzkich i Ziemskich w Krakowie. Ta ważna data jest powszechnie uznawana za początek Archiwum Państwowego w Krakowie. W ciągu kolejnych lat archiwum wielokrotnie zmieniało nazwę, a szczególnie istotne to lata 1919–1936, kiedy funkcjonowało jako Archiwum Ziemskie, a od roku 1936 znane jest jako Archiwum Państwowe w Krakowie.

Warto również zauważyć, że w XIX wieku Rada Miasta Krakowa, na mocy uchwały z dnia 2 czerwca 1887 roku, powołała do istnienia Archiwum Aktów Dawnych Miasta Krakowa. W 1951 roku archiwum to zostało włączone do organizacji archiwów podległych Naczelnemu Dyrektorowi Archiwów Państwowych. Natomiast 1 lutego 1952 roku, zbiory te ostatecznie włączono do Archiwum Państwowego w Krakowie.

Znaczącym momentem w historii archiwum miała miejsce na skutek decyzji Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 5 grudnia 2012 roku, kiedy to Archiwum Państwowe w Krakowie przekształcono w Archiwum Narodowe w Krakowie.

W 2013 roku zapadła decyzja o budowie nowej siedziby archiwum przy ulicy Rakowickiej w Krakowie. Działkę pod nowy obiekt pozyskano od Agencji Mienia Wojskowego, a kamień węgielny został wmurowany 8 czerwca 2018 roku. Budynek został przekazany przez wykonawców 29 maja 2020 roku. Następnie przeniesiono zbiory z ekspozytury w Spytkowicach oraz pięciu lokalizacji w Krakowie. Oficjalna inauguracja nowej siedziby miała miejsce 30 września 2020 roku. Archiwum zajmuje nowoczesny obiekt o powierzchni 14 000 m², który składa się z dwóch segmentów: magazynowego oraz biurowego.

Oddziały

Siedziba Dyrekcji Archiwum znajduje się w Krakowie, przy ul. Siennej 16. Ten historyczny budynek był wcześniej siedzibą Szpitala Ubogich Parafii Mariackiej, a obecnie Dyrekcja Archiwum mieści się przy ulicy Rakowickiej 22E.

W Krakowie funkcjonuje Centrala Archiwum oraz kilka oddziałów, które pełnią różne funkcje związane z gromadzeniem i zarządzaniem dokumentacją. Oto lista oddziałów i ich kompetencje:

• Oddział I – zajmuje się aktami staropolskimi grodzkimi i ziemskimi, archiwami rodów oraz zbiorami, obecnie mieści się w Rakowickiej 22E.
• Oddział II – dotyczy akt administracji państwowej ogólnej i specjalnej oraz sądownictwa z XIX i XX wieku, również obecnie pod adresem Rakowickiej 22E.
• Oddział III – obsługuje akta miasta Krakowa oraz materiały z zakresu samorządu terytorialnego i organizacji społecznych, teraz w Rakowickiej 22E.
• Oddział IV – skupia się na aktach wytworzonej po 1945 roku dokumentacji gospodarczej z XIX i XX wieku, również znajduje się w Rakowickiej 22E.
• Oddział V – odpowiada za materiały kartograficzne oraz dokumentację techniczną, obecnie również w Rakowickiej 22E.
• Oddział VI – nadzoruje narastający zasób archiwalny, aktualnie w Rakowickiej 22E.
• Oddział VII – zajmuje się sprawami organizacyjnymi i administracyjnymi, także przeniesionym do Rakowickiej 22E.
• Oddział VIII – specjalizuje się w konserwacji oraz zabezpieczaniu zasobów archiwalnych, teraz pod adresem Rakowickiej 22E.

Krakowskie Archiwum dysponuje również trzema oddziałami zamiejscowymi oraz dwiema ekspozyturami:

• Oddział w Bochni, ul. Konstytucji 3 Maja 3,
• Oddział w Nowym Sączu, ul. Jagiellońska 56A,
• Oddział w Tarnowie, ul. Chemiczna 16,
• Ekspozytura w Spytkowicach, obecnie w Rakowickiej 22E,
• Ekspozytura w Nowym Targu, os. Na Skarpie 11/9.

Właściwość terytorialna

Archiwum w Krakowie

W obszarze terytorialnym Archiwum Narodowego w Krakowie znajdują się liczne miejscowości. Obejmują one następujące miasta i gminy: alwernia, biskupice, czernichów, dobczyce, drwinia, gdów, gołcza, igołomia-wawrzeńczyce, iwanowice, jerzmanowice-przeginia, kłaj, kocmyrzów-luborzyca, koniusza, kraków, krzeszowice, liszki, michałowice, mogilany, myślenice, niepołomice, nowe brzesko, pcim, proszowice, raciechowice, radziemice, siepraw, skała, skawina, słomniki, sułkowice, sułoszowa, świątniki górne, tokarnia, trzyciąż, wieliczka, wielka wieś, wiśniowa, zabierzów, zielonki.

Oddział w Bochni

Oddział ten obejmuje miasta i gminy, takie jak: bochnia, borzęcin, brzesko, czchów, dębno, drwinia, gnojnik, iwkowa, lipnica murowana, łapanów, nowy wiśnicz, rzezawa, szczurowa, trzciana oraz żegocina.

Oddział w Nowym Sączu

W skład terytorium Oddziału w Nowym Sączu wchodzą m.in. następujące miejscowości: bobowa, chełmiec, gorlice, grybów, gródek nad dunajcem, jodłownik, kamienica, kamionka wielka, korzenna, krynica-zdrój, laskowa, limanowa, łabowa, łącko, łososina dolna, łukowica, łużna, moszczenica, muszyna, nawojowa, nowy sącz, piwniczna-zdrój, podegrodzie, ropa, rytro, sękowa, stary sącz, tymbark, uście gorlickie.

Ekspozytura w Nowym Targu

Ekspozytura ta obejmuje obszar, na którym znajdują się między innymi: biały dunajec, bukowina tatrzańska, bystra-sidzina, czarny dunajec, czorsztyn, dobra, jabłonka, jordanów, kościelisko, krościenko nad dunajcem, lipnica wielka, lubień, łapsze niżne, mszana dolna, niedźwiedź, nowy targ, ochotnica dolna, poronin, raba wyżna, rabka-zdrój, spytkowice, szaflary, szczawnica oraz zakopane.

Oddział w Tarnowie

Na terenie Oddziału w Tarnowie znajdują się następujące miejscowości: bolesław, brzostek, ciężkowice, czarna, dąbrowa tarnowska, dębica, gręboszów, gromnik, jodłowa, lisia góra, mędrzechów, olesno, pilzno, pleśna, radgoszcz, radłów, radomyśl wielki, ryglice, rzepiennik strzyżewski, skrzyszów, szczucin, szerzyny, tarnów, tuchów, wadowice górne, wierzchosławice, wietrzychowice, wojnicz, zakliczyn, żabno oraz żyraków.

Zasób archiwalny

Archiwum Narodowe w Krakowie posiada zróżnicowany zbiór materiałów archiwalnych, który składa się z 5015 zespołów oraz zbiorów archiwalnych. Na dzień 31 grudnia 2012 roku, całość tych zbiorów zajmowała przestrzeń równą 22870,67 mb i zawierała 1426757 jednostek inwentarzowych.

Zadania

W ramach swoich działalności, Archiwum Narodowe w Krakowie pełni szereg kluczowych zadań, w tym:

• kształtowanie oraz nadzór nad państwowym zasobem archiwalnym,
• przejmowanie, przechowywanie i zabezpieczanie materiałów archiwalnych,
• ewidencjonowanie oraz opracowywanie materiałów archiwalnych,
• udostępnianie materiałów archiwalnych,
• prowadzenie działalności naukowej i wydawniczej,
• administracja i informowanie o materiałach archiwalnych oraz ich popularyzacja,
• wydawanie uwierzytelnionych wypisów, odpisów, wyciągów oraz zaświadczeń z przechowywanych materiałów archiwalnych,
• prowadzenie spraw dotyczących przechowywania dokumentacji o czasowym okresie przechowywania w zakresie ustalonym ustawą.

---

Oceń: Archiwum Narodowe w Krakowie

---