Dyrekcja Kolei w Krakowie

Instytucje i organizacje rządowe

Dyrekcja Kolei w Krakowie to kluczowa instytucja odpowiedzialna za zarządzanie infrastrukturą kolejową w regionie. Z jej siedzibą w malowniczym Krakowie, działa ona jako terytorialny organ administrowania siecią kolejową w Polsce.

Funkcjonowanie tej jednostki jest niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania transportu kolejowego oraz zapewnienia bezpieczeństwa podróży.

Historia

Kolej w Krakowie rozpoczęła swoją historię 13 października 1847 roku, kiedy to uruchomiono Kolej Północną, znaną jako k.u.k. privilegierte Kaiser Ferdinands-Nordbahn, która prowadziła do Mysłowic. Ta linia kolejowa stanowiła ważne połączenie z Wrocławiem i Berlinem. W 1856 roku zrealizowano dalszy postęp w budowie infrastruktury kolejowej, oddając do użytku odcinek Kolei Karola Ludwika (k.k. privilegierte Galizische Carl Ludwig-Bahn), który docierał do Dębicy, a od 1861 roku aż do Lwowa.

W kolejnych latach otwierano także linie lokalne, między innymi do Wieliczki, co miało miejsce w 1857 roku, oraz linię z Podłęża do Niepołomic w 1858 roku. Władze inwestujące w rozwój transportu kolejowego systematycznie modernizowały i rozbudowywały węzeł kolejowy w Krakowie, który wchłonął Podgórze w 1884 roku. Obecnie znana jako Kraków Płaszów, stacja ta stała się kluczowym punktem w rozwoju transportu.

W tym samym okresie kontynuowano prace nad liniami do Oświęcimia i Suchej Beskidzkiej, co umożliwiło połączenie z Galicyjską Koleją Transwersalną, a także z Zakopanem w roku 1899. W późniejszym czasie, w okresie międzywojennym, uruchomiono dodatkową linię łączącą Kraków z Tunel, która dołączyła do znacznie większej sieci kolejowej w regionie w 1934 roku.

Wraz z rosnącą liczbą połączeń i możliwościami przewozowymi powstawali także nowi zarządcy, którzy kierowali funkcjonowaniem kolejowych struktur administracyjnych w mieście, co miało ogromny wpływ na dalszy rozwój komunikacji kolejowej w Krakowie.

Nazwy w minionym okresie

W minionych latach, nazwa dyrekcji kolei w Krakowie zmieniała się wielokrotnie, odzwierciedlając dynamikę rozwoju kolejnictwa na tym obszarze. Poniżej przedstawiamy chronologię nazw, które towarzyszyły kolejom w Krakowie na przestrzeni lat.

  • Kolej Galicyjska im. Karola Ludwika (Galizische Carl Ludwig-Bahn),
  • 1884-1893 – C.K. Dyrekcja Ruchu Kolejowego w Krakowie (Betriebs-Direction in Krakau),
  • 1893-1919 – Dyrekcja C.K. Kolei w Krakowie (k.k. Staatsbahndirektion Krakau der Kaiserlich-königliche österreichische Staatsbahnen),
  • 1919-1929 – Dyrekcja Kolei Państwowych w Krakowie,
  • 1929-1939 – Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych Kraków,
  • 1939-1945 – Generalna Dyrekcja Kolei Wschodniej (Generaldirektion der Ostbahn – Gedob),
  • 1939-1945 – Dyrekcja Operacyjna Kolei Wschodnich (Ostbahnbetriebsdirektion – OBD),
  • 1945-1975 – Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych – DOKP Kraków,
  • 1975-1998 – Południowa Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych – PDOKP,
  • 1998-2001 – Dyrekcja Okręgu Infrastruktury Kolejowej,
  • 2002 – Oddział Regionalny spółki PKP Polskie Linie Kolejowe SA.

Te przemiany odzwierciedlają nie tylko ewolucję struktury zarządzania kolejnictwem, ale także zmiany polityczne i gospodarcze, które miały miejsce w tym okresie. Każda z wymienionych nazw związana była z różnymi etapami w rozwoju transportu kolejowego w regionie oraz z adaptacją do nowych potrzeb i wyzwań.

Prezesi/dyrektorzy

Historia dyrekcji kolejowej w Krakowie jest bogata w nazwiska ludzi, którzy wpływali na rozwój transportu kolejowego w regionie. Przez lata przywódcy kolei kierowali organizacją, realizując różne inicjatywy i projekty. Poniżej znajduje się lista kolejnych prezesów i dyrektorów, którzy pełnili swoje funkcje w określonych latach:

  • 1885-1904 – Wiktor Kolosvary (1835-1906),
  • 1899-1909 – Józef Horoszkiewicz (1841-1922),
  • 1909-1918 – Włodzimierz Ritter von Kostrakiewicz–Zborowski (1860-1928),
  • 1918-1920 – Włodzimierz Ritter von Kostrakiewicz–Zborowski,
  • 1920-1925 – Paweł Prachtel-Morawiański (1870-),
  • 1925-1929 – Karol Barwicz (1872-1940),
  • 1929-1930 – Mieczysław Gronowski (-1949),
  • 1930-1933 – Aleksander Bobkowski (1885-1966),
  • 1934 – Mieczysław Stodolski (1885-1960),
  • 1934-1936 – Józef Wołkanowski (1880-1963),
  • 1936-1939 – Ignacy Czerniewski (1882-1956),
  • 1939 – Stanisław Tarwid (1890-1945),
  • 1939-1940 – Emil Beck (1887-1982),
  • 1940-1945 – Adolf Gerteis (1886-1957),
  • 1945 – Tomasz Pietraszek,
  • 1945 – Ignacy Czerniewski (1882-1956),
  • 1945-1951 – Adam Kmita,
  • 1951-1953 – Ryszard Szczawiński,
  • 1953-1957 – Zygmunt Korycki,
  • 1957-1959 – Piotr Lewiński (1915-1991),
  • 1964-1969 – Tadeusz Mieszkowski,
  • 1969-1981 – Edward Perykasza (1923-1993),
  • 1981-1987 – Stanisław Pachota (1931-2020),
  • 1987-1988 – Marek Rączkiewicz.

Każda z wymienionych osób odegrała istotną rolę w historii krakowskiej kolei, wprowadzając zmiany, które na stałe wpisały się w rozwój infrastruktury kolejowej w Polsce.

Siedziba

Biuro Kolei Krakowsko-Górnośląskiej, znane również jako Krakau-Oberschlesische Eisenbahn, swoje początki miało w jednym z budynków Treutlera, ulokowanym na Rynku Głównym. Następnie władze kolei przeniosły się do pałacyku M.J. Brodowicza, który znajdował się przy ul. Lubicz 190, obecnie 4. Niestety, ten obiekt nie istnieje od roku 1844.

Od roku 1889 dyrekcja kolei zyskała nową siedzibę w imponującym gmachu w stylu neoklasycystycznym, który został zaprojektowany przez Józefa Niedźwiedzkiego. Ten monumentalny budynek znajduje się przy pl. Jana Matejki 12.

Przypisy

  1. a b Materiały z konferencji pt. 175-lecie kolei w Krakowie 2022.
  2. a b Reimer M., Kubitzki V.: Eisenbahn in Polen 1939–1945 – Die Geschichte der Generaldirektion der Ostbahn, transpress Verlag Stuttgart 2004.
  3. Encyklopedia Krakowa 2002.
  4. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie 1888.
  5. Egz. „Inżyniera Kolejowego”, Warszawa z lat 1924–1939.
  6. Egz. „Rocznika Polityczno-Gospodarczego”, Warszawa.
  7. Egz. rocznika „Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem...”, Lwów.
  8. Juliusz Demel: Początki kolei żelaznej w Krakowie, Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa Kraków 1954.

Oceń: Dyrekcja Kolei w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.9 Liczba ocen:13