Stowarzyszenie Siemacha

---

Dziedzictwo

Nazwa Stowarzyszenia Siemacha ma swoje korzenie w nazwisku księdza Kazimierza Siemaszki CM, który zyskał przydomek „Siemacha” wśród swoich wychowanków. Współczesną popularność tego pseudonimu zawdzięczamy Aleksandrowi Kobylińskiemu, znanemu jako „Makino”, który był wychowankiem Zakładów Wychowawczych im. ks. Siemaszki oraz honorowym członkiem tego stowarzyszenia. Ksiądz Siemaszko przybył z Litwy do Krakowa w 1869 roku, aby zrealizować swe aspiracje i przyłączyć się do Zgromadzenia Misji św. Wincentego a Paulo, które założył francuski duchowny, oddany pracy na rzecz sierot i ubogich.

Zakład Księdza Siemaszki

Podążając za misją założyciela Zgromadzenia, ksiądz Siemaszko postanowił poświęcić się opiece nad opuszczonymi dziećmi. Kiedy jeden z jego podopiecznych, uczęszczający na katechezę, zapytany o sens nauki, stwierdził, że nic mu po katechizmie, skoro głoduje, kapłan dostrzegł potrzebę zmiany swojego podejścia. W obliczu narastającej biedy i demoralizacji w Galicji, przy wsparciu Sejmu Krajowego we Lwowie, miejscowych władz oraz prywatnych darczyńców, w 1886 roku zakupił budynek przy ul. Długiej 38 (obecnie Długa 42), który odpowiednio dostosował, dobudowując nową część budynku. Stworzył tam „dom schronienia i dobrowolnej pracy dla biednych, opuszczonych chłopców”, przekształconą po jego śmierci w 1904 na Zakład Wychowawczy im. ks. Siemaszki. Lata największej świetności tego zakładu przypadły na czas rządów księdza Jana Kantego Lorka CM, późniejszego biskupa sandomierskiego. Zakład funkcjonował do 1954 roku, kiedy to został przejęty przez władze komunistyczne. Ostatnim dyrektorem tej instytucji był Albin Małysiak, który później został biskupem pomocniczym Archidiecezji Krakowskiej.

Centrum Młodzieży „U Siemachy”

Po blisko czterdziestu latach, w których budynek zajmowało pogotowie opiekuńcze dla chłopców, w 1991 roku zwrócono nieruchomość prawowitym właścicielom. W dniu 2 października 1993 roku kard. Franciszek Macharski zainaugurował działalność placówki przeznaczonej dla dziewcząt i chłopców potrzebujących wsparcia. Centrum oferowało codzienne zajęcia edukacyjne i artystyczne, wsparcie psychologiczne oraz organizowało posiłki i wyjazdy integracyjne. Oprócz działalności charytatywnej, kładło się duży nacisk na rozwój kompetencji społecznych dzieci i młodzieży. Model wychowawczy uwzględniał istotny wpływ rówieśników na proces odbudowy zaufania i umiejętności społecznych podopiecznych. Zatrudniano wykwalifikowaną kadrę, która zapewniała różnorodne zajęcia zarówno indywidualne, jak i grupowe według ustalonego planu.

W latach 1998–2002, dzięki wsparciu Urzędu Miasta Krakowa, w kilku dzielnicach powstały cztery filie, które w połączeniu z placówką przy ul. Długiej przyjęły nową nazwę – Dzienny Ośrodek Socjoterapii „U Siemachy”. Socjoterapia, jako nowoczesne narzędzie wsparcia psychologicznego, odegrała kluczową rolę, zapewniając młodzieży sprzyjające środowisko, w którym mogła zabezpieczyć poczucie bezpieczeństwa i zaufania. Celem socjoterapii jest skłonienie młodego człowieka do zmiany jego dotychczasowego zachowania, co odbywa się w przyjaznej społecznie atmosferze.

W listopadzie 2003 roku, w wyniku trudności między Fundacją im. ks. Siemaszki a kierownictwem placówki, rozpoczął się proces separacji. Dzięki mediacji władze Zgromadzenia Misji oraz zaangażowaniu ks. prof. Władysława Bomby CM oraz kard. Franciszka Macharskiego, zapadła decyzja o utworzeniu nowego Stowarzyszenia, które w czerwcu 2004 roku przejęło pięć oddziałów Dziennego Ośrodka Socjoterapii „U Siemachy” w Krakowie. Zarówno kard. Macharski, jak i ks. Bomba odegrali kluczową rolę w rozwoju tej instytucji i zostali honorowymi członkami stowarzyszenia.

Działalność

Stowarzyszenie Siemacha, powstałe w listopadzie 2003 roku w Krakowie, zostało oficjalnie zarejestrowane w maju 2004. W tym samym roku, bo we wrześniu, uzyskało status Organizacji Pożytku Publicznego. Wśród założycieli tej inicjatywy znajdują się m.in. Andrzej Augustyński, Jarosław Gowin, Zbigniew Fijak, Jan Rokita, Irena Kruczek oraz Anna Litwora. Po zarejestrowaniu Stowarzyszenia, jego siedzibą był budynek przy ul. Długiej 42, który w latach 2004–2012 przeszedł kompleksową rewitalizację. Z kolei w 2008 roku dobudowano nowoczesną aulę, która służyła organizacji wydarzeń oraz codziennym zajęciom dla dzieci.

Placówki

W ramach spójnego systemu współpracy, placówki Stowarzyszenia oferują wszechstronną pomoc dzieciom oraz ich rodzinom. Po rejestracji nastąpił dynamiczny rozwój nowych ofert oraz restrukturyzacja istniejących form działalności. Stowarzyszenie otworzyło szereg specjalistycznych placówek wsparcia dziennego dla dzieci, a także wprowadziło całodobowe opieki, ośrodki wakacyjne oraz utworzyło Krakowski Instytut Psychoterapii (KIP). Wraz z otwarciem nowoczesnego obiektu sportowego Com-Com Zone w Nowej Hucie w październiku 2008, Stowarzyszenie rozpoczęło działalność gospodarczą w zakresie usług sportowych, turystycznych oraz promocyjnych.

Organizacja koncentruje się na prowadzeniu różnych form wsparcia, takich jak placówki wsparcia dziennego (Siemacha Spot), placówki opiekuńczo-wychowawcze (Siemacha Spot 24/7), nowoczesne centra sportowe (Com-Com Zone) czy ośrodki poradnictwa i terapii (KIP). Od 2018 roku działalność rozszerzona została o Centra Aktywności Seniorów (Nestor Spot) oraz Kluby Rodzica (Parent Spot). Budżet Stowarzyszenia czerpie z dotacji na realizację zadań publicznych zlecanych przez samorządy, darowizn od osób fizycznych i instytucji, a także z wpłat 1,5% podatku oraz przychodów z własnej działalności (usługi sportowe, promocja). Ugruntowana przez lata kultura organizacyjna zapewnia trwałość i jakość usług.

Rodzaj / Rok	1993	1998	2003	2008	2013	2018	2019
Ogólna liczba placówek	1	3	5	13	25	35	36
Pracownicy (etaty)	7	21	32	72	225	257	252
Powierzchnia lokali (m²)	850	2 100	3 700	5 200	24 308	24 362	30 896
Stałych beneficjentów objętych wsparciem	250	500	900	1400	3 260	3 500	3 550
Współpracujące samorządy	1	1	1	1	8	8	8
Darowizny (w tys. zł)	150	350	650	756	3 487	2 552	2 804
Przychody z działalności gospodarczej, w tym sponsoring (w tys. zł)	0	0	0	404	7 502	11 613	10 215
Ogólny budżet roczny (w tys. zł)	330	989	1781	7514	21 796	30 292	29 408

Partnerzy

Wśród strategicznych partnerów Stowarzyszenia znajdują się Fundacja Demos oraz Fundacja PKO Banku Polskiego. Kluczowymi sponsorami są: Tauron Polska Energia, Toyota Motor Poland, Grupa Oknoplast, Pfizer Polska, Amrest, Budimex, Magic Records, Grupa Nowy Styl, a także Grupa Sokołów.

Innowacje

Stowarzyszenie Siemacha jest jedną z czołowych organizacji pozarządowych w Polsce, które systematycznie implementuje innowacyjne strategie działania. Zwiększające się zapotrzebowanie na wyspecjalizowane usługi socjalne, rozwijanie idei przedsiębiorczości społecznej oraz koncepcji społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR) stanowią fundament dalszego rozwoju stowarzyszenia.

Przywództwo 2.0, czyli ESG, staje się coraz bardziej istotne, łącząc odpowiedzialność firm wobec ich środowiska. Takie trendy są wykorzystywane w nowych projektach, które odpowiadają na bieżące potrzeby społeczności lokalnych.

Placówki w galeriach handlowych

W wyniku współpracy z właścicielami centrów handlowych, Stowarzyszenie stworzyło specjalne placówki dla młodzieży, które mieszczą się na terenie tych obiektów lub w ich bliskim otoczeniu. Pomysł utworzenia takich przestrzeni wynikał z analiz i obserwacji przeprowadzonych w 2003 r. w projekcie europejskim „Demos” przez socjologów z UJ w Krakowie.

Badania te wykazały, że istnieje potrzeba stworzenia w centrach handlowych miejsc, które mogłyby zaoferować młodzieży programy edukacyjne, wsparcie w nauce oraz pomoc w pokonywaniu problemów wieku dorastania, jak również stworzyć sprzyjające środowisko rówieśnicze. Potwierdzeniem tych ustaleń stały się kolejne badania z lat 2013–2015, prowadzone przez dr hab. Martę Smagacz-Poziemską z Instytutu Socjologii UJ, które jednoznacznie wykazały skuteczność tego przedsięwzięcia.

Pierwsza placówka tego rodzaju rozpoczęła działalność w listopadzie 2010 roku w Gemini Park Tarnów. Od tego czasu otwarto następne w Krakowie, Tarnowie, Kielcach, Rzeszowie i Wrocławiu. Te nowoczesne placówki dysponują atrakcyjnym wyposażeniem oraz oferują różnorodne programy, które obejmują zajęcia edukacyjne, artystyczne oraz integracyjne. Umożliwiają również dostęp do pomocy psychologicznej, posiłków i organizują grupowe wyjazdy.

Charakteryzują się one autonomią wobec tradycyjnych form wychowania, kreując przestrzeń nazywaną „nowoczesnym podwórkiem”. Poza zaspokajaniem podstawowych potrzeb młodych ludzi, głównym celem jest rozwijanie ich umiejętności społecznych oraz aktywizacja liderów, bazująca na potencjale grupy rówieśniczej. Ponadto, odbywają się tam różne wydarzenia, które kierowane są do klientów centrów handlowych.

Dom dziecka

Od września 2014 roku w Odporyszowie, w pobliżu Tarnowa, Stowarzyszenie prowadzi dom dziecka, który łączy w sobie funkcje placówki wsparcia dziennego, ośrodka wakacyjnego, centrum sportowego oraz ośrodka jeździeckiego. Cały kompleks o powierzchni 7,5 ha dysponuje krytą pływalnią, boiskiem do piłki nożnej, dwiema ujeżdżalniami konnymi oraz placem zabaw dla dzieci.

Projekt wyróżnia się zarówno rozmachem, jak i nowoczesnym podejściem, łącząc różnorodne funkcje, angażując tym samym wiele grup społecznych, co umożliwia bliski kontakt z naturą. To innowacyjne przedsięwzięcie, zauważone za jego efektywność, jest stale promowane przez Stowarzyszenie.

W marcu 2022 roku do ośrodka przybyła dziewięcioosobowa grupa sierot z Chersonia, wraz z opiekunem. Ich przyjazd do Polski nastąpił w wyniku rosyjskiej inwazji na Ukrainę, co podkreśla elastyczność i odpowiedzialność Stowarzyszenia w obliczu kryzysów społecznych i humanitarnych.

Nagrody i wyróżnienia

Stowarzyszenie Siemacha od lat aktywnie angażuje się w działania, które przynoszą wymierne efekty na rzecz społeczności. Jego działalność zostało docenione poprzez szereg prestiżowych nagród i wyróżnień.

• Organizacja Pozarządowa Roku 2013, przyznana na Forum Ekonomicznym w Krynicy w 2014,
• Małopolski Lider Przedsiębiorczości Społecznej w Wieliczce w 2011,
• Wyróżnienie Cities for Children, które miało miejsce w Muzeum Mercedesa w Stuttgarcie w 2010,
• Anioł Ciepła, Tarnów 2010,
• Wyróżnienie Pro publico bono, Kraków 2006,
• Kryształy Soli, Kraków 2006,
• Nagroda Totus, Warszawa 2001.

---

Oceń: Stowarzyszenie Siemacha

---