Franciszek Macharski

---

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Franciszek Macharski przyszedł na świat 20 maja 1927 roku w Krakowie, w rodzinie płynącej z religijnych tradycji. Był spokrewniony z kardynałem Albinem Dunajewskim, co miało swoje znaczenie w dalszych losach jego życia. W roku 1939 rozpoczął naukę w Państwowym Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego w Krakowie. W trakcie II wojny światowej, kontynuował edukację w Szkole Handlowej oraz uczestniczył w tajnych kompletach gimnazjalnych. Od 1943 do 1945 roku pracował w Generalnej Dyrekcji Monopoli, co jego wówczas niełatwe życie. Maturę zdobytą podczas walki o wolność kraju uzyskał po zakończeniu działań wojennych.

W latach 1945–1950 Franciszek studiował w Wyższym Seminarium Duchownym Archidiecezji Krakowskiej. Miał zaszczyt otrzymać święcenia kapłańskie 2 kwietnia 1950 w bazylice św. Franciszka z Asyżu w Krakowie z rąk kardynała Adama Stefana Sapiehy, arcybiskupa krakowskiego. Po zakończeniu studiów, odbył naukę na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, uzyskując magisterium w roku 1951.

Ze względu na swoje przekonania, Franciszek odmówił współpracy z Służbą Bezpieczeństwa, co przyczyniło się do tego, że wczesne lata 50. były dla niego trudne — nie otrzymał paszportu. W 1956 roku mógł już podjąć dalsze studia w Fryburgu w Szwajcarii, które ukończył pięć lat później, uzyskując tytuł doktora teologii pastoralnej. W tym okresie nawiązał także bliskie kontakty z dominikanami, stając się tercjarzem, przyjmując imię Jacek.

Prezbiter

Po ukończeniu studiów, w latach 1950–1956 pełnił rolę wikariusza w parafii Świętych Szymona i Judy Tadeusza w Kozach, znajdującej się blisko Bielska-Białej. W 1964 roku objął ważne funkcje w archidiecezji krakowskiej, jako członek Komisji ds. Prasy i Publikacji Katolickiej. W późniejszych latach – od 1965 do 1974 roku, brał udział w Komisji Liturgicznej, a także zasiadał w Radzie Kapłańskiej, od 1971 do 1973 roku. W 1974 roku był członkiem Komitetu Roku Świętego. Jako przewodniczący Komisji Synodu Archidiecezji Krakowskiej ds. Pastoralno-Socjologicznych, miał realny wpływ na kierunki duszpasterstwa. W latach 1977–1978 został kanonikiem Krakowskiej Kapituły Metropolitarnej.

W kolejnych latach, do 1978 był związany z krakowskim seminarium duchownym, pełniąc funkcję ojca duchownego. Od 1962 do 1978 roku, Macharski uczył teologii pastoralnej i homiletyki na Papieskim Wydziale Teologicznym w Krakowie, jak również w seminariach w Krakowie i Częstochowie. W tym okresie kierował również Katolicką Akademią Teologii w Warszawie.Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie.

Franciszek Macharski pełnił kluczowe role w Episkopacie Polski, był sekretarzem Komisji ds. Apostolstwa Świeckich oraz uczestniczył w Synodzie Biskupów w Rzymie w 1971 roku.

Biskup

Nowym arcybiskupem metropolitą krakowskim został mianowany 30 grudnia 1978 roku przez papieża Jana Pawła II. Jego święcenia biskupie miały miejsce 6 stycznia 1979 roku w bazylice św. Piotra w Rzymie, gdzie biskupem był sam Jan Paweł II, wspierany przez biskupów pomocniczych z Krakowa: Juliana Groblickiego i Stanisława Smoleńskiego. Ingres do katedry na Wawelu nastąpił 28 stycznia 1979 roku, gdzie towarzyszył mu tłum wiernych.

Jako dewizę biskupią przyjął on słowa „Jesu, in Te confido”, co miało nawiązywać do jego duchowej misji. W 1981 roku został wielkim kanclerzem powstałej w owym czasie Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Wspierał „Solidarność” i zaangażował się w pomoc dla internowanych, zwłaszcza podczas stanu wojennego w latach 1981–1983.

Po śmierci Jana Pawła II w 2005 roku, Franciszek Macharski zaangażował się w żal po stracie, czekając z wiernymi pod papieskim oknem Pałacu Biskupiego w Krakowie. Jego działania przyczyniły się do utworzenia rozbudowanego sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Stanął na czołowej pozycji asystując w rozwoju archidiecezjalnej Caritas, która zajmowała się pomocą dla potrzebujących.

Wielokrotnie zwracał się do społeczności diecezjalnej z apelami o wsparcie dla potrzebujących. Wspierał także inicjatywy medialne, zakładając katolicką wersję tygodnika „Gość Niedzielny” oraz Radio Mariackie, transmitując msze dla chorych. 3 czerwca 2005 roku papież Benedykt XVI zaakceptował jego rezygnację, jednak Macharski jeszcze przez jakiś czas był administratorem archidiecezji.

Franciszek Macharski, będąc członkiem Stowarzyszenia Siemacha, angażował się również w działalność społeczną. Zmarł 2 sierpnia 2016 roku w Szpitalu Uniwersyteckim w Krakowie, a kilka dni przed śmiercią odwiedził go papież Franciszek. Ostatecznie został pochowany w krypcie biskupiej pod konfesją św. Stanisława na Wawelu.

Odznaczenia, wyróżnienia, upamiętnienie

Franciszek Macharski, w uznaniu swoich znakomitych osiągnięć, został odznaczony licznymi wyróżnieniami. W 2014 roku, ówczesny prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Bronisław Komorowski, nadał mu Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski. Wcześniej, w 2000 roku, otrzymał Wielki Krzyż Zasługi z Gwiazdą Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec, a w 2007 roku odznaczono go Orderem Oficera Legii Honorowej. Dodatkowo, w 1993 roku przyznano mu tytuł baliwa Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji Zakonu Kawalerów Maltańskich.

Wielkie zasługi Macharskiego doceniono także poprzez nadanie mu tytułu honorowego obywatela takich miejscowości jak: Wieliczka (1995), Świątniki Górne (1997), Mszana Dolna (2000), gmina Mszana Dolna (2000), gmina Niedźwiedź (2000), Nowy Targ (2000), Wadowice (2001), Jordanów (2002), gmina Zabierzów (2002), Chrzanów (2004), Trzebinia (2004), gmina Chełmek (2004) oraz Libiąż (2004). Jako pierwszy w historii, w 2005 roku, został uhonorowany Odznaką „Honoris Gratia”, przyznawaną z woli prezydenta Krakowa, a w 2015 roku Rada Miasta Krakowa uhonorowała go srebrnym medalem Cracoviae Merenti. W 2011 roku otrzymał również Złoty Medal Honorowy za Zasługi dla Województwa Małopolskiego.

Macharski został odznaczony również tytułem doktor honoris causa przez kilka renomowanych uczelni, takich jak Fu Jen Catholic University w Tajpej na Tajwanie (1989), Adamson University w Manili na Filipinach (1989), Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie (1992), Papieska Akademia Teologiczna w Krakowie (2000), Uniwersytet Jagielloński (2000) oraz Katolicki Uniwersytet im. Pétera Pázmánya w Budapeszcie na Węgrzech (2002). Ponadto, Macharski został członkiem honorowym Polskiej Akademii Umiejętności.

W ciągu swojej kariery, Franciszek Macharski zyskał również szereg innych wyróżnień, takich jak Medal św. Brata Alberta (1997), Order Uśmiechu (1998), tytuł Małopolanina Roku 2000 przyznany przez Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski, godność Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej i Złoty Hipolit (2005), nagrodę „Świadek Historii” od Instytutu Pamięci Narodowej (2012), złotą odznakę Zasłużony dla NSZZ „Solidarność” (2015) oraz order Ecce Homo (2015).

W 2016 roku, na jego cześć, nazwano Środowiskowy Dom Samopomocy Fundacji im. Brata Alberta w Radwanowicach. Dwa lata później, w 2017 roku, zbudowano most w Krakowie na Wiśle na trasie S7. Dodatkowo, poświęcone mu tablice pamiątkowe można znaleźć w parafiach Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Targu, św. Jana Kantego w Jaworznie-Niedzieliskach oraz w krużgankach klasztoru Augustianów w Krakowie. Natomiast przy kościele Matki Bożej Pocieszenia w Krakowie umieszczono ławeczkę z jego figurą.

---

Oceń: Franciszek Macharski

---