Ulica Henryka Siemiradzkiego stanowi ważny element urbanistyczny Krakowa, usytuowana w dzielnicy I Stare Miasto, w pobliżu urokliwego osiedla Piasek. Przebiega w linii równoleżnikowej, łącząc ulicę Łobzowską oraz ulicę Karmelicką, co sprawia, że jest dobrze skomunikowana z innymi częściami miasta.
Historia tej ulicy sięga pod koniec lat 80. XIX wieku, kiedy to została ona wytyczona. W 1890 roku nadano jej imię znakomitego malarza Henryka Siemiradzkiego, co podkreśla znaczenie kulturowe i artystyczne tego miejsca w kontekście krakowskiej tradycji.
Zabudowa
Ulica Siemiradzkiego w Krakowie cechuje się wyjątkową atmosferą małej ulicy, której otoczenie składa się z zabudowy mieszkalnej oraz czynszowej. Dominującym elementem są obsadzone jednostronnie szpalery drzew, dodające uroku temu miejscu. Początkowo układ urbanistyczny tej ulicy niemal całkowicie pozbawiony był funkcji handlowych, z wyjątkiem nielicznych punktów zlokalizowanych w rejonie skrzyżowań. W późniejszych latach zauważalny był rozwój lokali handlowych, szczególnie w kamienicach z czasów międzywojennych. Większość zabudowy ulicy zbudowana jest w stylu historyzmu, z dominacją kamienic z końca XIX wieku, a także obiektów, które powstały na początku XX wieku, prezentujących cechy stylu modernistycznego oraz funkcjonalistycznego.
Wiele istotnych budynków przy ul. Siemiradzkiego to:
- ul. Siemiradzkiego 1 (ul. Łobzowska 30) – Wzniesiony Dom Zdrowia dra Jana Gwiazdomorskiego, zaprojektowany przez Władysława Ekielskiego w latach 1889–1890. To jeden z pierwszych obiektów przy tej ulicy, w którym zmarł Stanisław Wyspiański w 1907 roku. Obecnie znajduje się tutaj Szpital Ginekologiczno-Położniczy im. Rafała Czerwiakowskiego,
- ul. Siemiradzkiego 2 (ul. Łobzowska 28) – Kamienica Turnauów powstała w stylu historyzmu, która wykazuje inspiracje renesansem północnym. Jej projektantem był Jan Zawiejski, w latach 1889–1890. Stanowi ona istotny element krajobrazu urbanistycznego miasta,
- ul. Siemiradzkiego 3 – To kamienica, której architektura wpisuje się w tradycję modernizmu, zaprojektowana jako prywatna rezydencja przez Władysława Kleinbergera w 1908 roku,
- ul. Siemiradzkiego 4 – Kamienica w stylu historyzmu, powstała dla Ludwika Turnaua, zaprojektowana przez Karola Rybińskiego w latach 1890–1891,
- ul. Siemiradzkiego 5 – Kolejna modernistyczna kamienica, w której mieszkał Teodor Axentowicz, projekt Władysława Kaczmarskiego z lat 1906–1907,
- ul. Siemiradzkiego 6 – Budynek eklektyczny, zaprojektowany przez Stefana Ertela w 1893 roku,
- ul. Siemiradzkiego 8 – Kamienica w formie renesansowej willi, z ogrodem od frontu, zaprojektowana przez Leopolda Tlachnę w latach 1892–1893,
- ul. Siemiradzkiego 9 – Kamienica w stylu historyzmu, zaprojektowana przez Henryka de Laveaux ok. 1893–1894,
- ul. Siemiradzkiego 10 – Budynek podobny do kamienicy przy ul. Siemiradzkiego 8, również odsunięty od ulicy i z ogrodem, projekt Leopolda Tlachny, 1892–1893,
- ul. Siemiradzkiego 11 – Kamienica o cechach eklektycznych, której projektantem był Beniamin Torbe w 1893 roku,
- ul. Siemiradzkiego 12 – Budynek modernistyczny, projektowany przez Beniamina Torbe w 1905 roku,
- ul. Siemiradzkiego 14 – Eklektyczna kamienica z lat 1891–1892,
- ul. Siemiradzkiego 16 – Kamienica stylu historyzmu, zbudowana dla J. Ciesielskiego, niezwykle ozdobiona medalionem z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki, opracowana przez Karola Żychonia w latach 1891–1892,
- ul. Siemiradzkiego 18a (ul. Sobieskiego 24) – Budynek modernistyczny z trójbocznym, cofniętym wykuszem, zaprojektowany przez Stanisława Mehla w latach 1934–1935,
- ul. Siemiradzkiego 19 – Kamienica secesyjna z motywem roślinnym na fasadzie, wzniesiona w latach 1910–1911,
- ul. Siemiradzkiego 20a – Modernistyczna kamienica z płaskorzeźbioną dekoracją, projektowana przez Alfreda Düntucha i Stanisława Landsbergera w latach 1936–1938,
- ul. Siemiradzkiego 21 – Kamienica secesyjna z charakterystycznymi słonecznikami na elewacji, wzniesiona w 1911 roku,
- ul. Siemiradzkiego 22 – Willa projektowana przez Jozue Oberleder, obecnie część zespołu budynków Komendy Miejskiej Policji z 1922 roku,
- ul. Siemiradzkiego 23 – Kamienica z pięcioboczną fasadą i ogródkiem w środku, projekt Artura Romanowskiego z lat 1911–1912,
- ul. Siemiradzkiego 24 – Dawne Koszary Obrony Krajowej, projektowane przez Janusza Niedziałkowskiego w latach 1892–1894, obecnie siedziba Komendy Miejskiej Policji,
- ul. Siemiradzkiego 25 (ul. Lenartowicza 1) – Kamienica w stylu secesyjnym, zaprojektowana przez Kazimierza Zielińskiego w latach 1911–1912,
- ul. Siemiradzkiego 29 – Budynek z modernistycznymi cechami, dekorowany koszykami na kwiaty, autorstwa Rajmunda Meusa i Bronisława Górskiego w latach 1909–1910,
- ul. Siemiradzkiego 31 – Kamienica w stylu historyzmu, projekt Bronisława Müllera z 1890, która w 1920 roku przeszła przebudowę przez Stowarzyszenie Opieki nad Dziewczętami p.w. Św. Józefa. Obecnie mieści się tu Dom Dziecka dla Dziewcząt,
- ul. Siemiradzkiego 35 (ul. Karmelicka 53) – Budynek historyzmu, zaprojektowany przez Bronisława Müllera w 1881 roku.
Przypisy
- Praca zbiorowa: Kraków plan miasta. Kraków: 2024 r. ISBN 978-83-8184-589-2.
- Myślenie miastem. Architektura Jana Zawiejskiego. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2018 r. s. 139. ISBN 978-83-7577-308-8.
- Gminna ewidencja zabytków - Kraków. [w:] www.bip.krakow.pl [on-line]. [dostęp 01.05.2022 r.]
- a b c Encyklopedia Krakowa. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000 r. s. 896. ISBN 83-01-13325-2.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Mikołajska w Krakowie | Ulica Miodowa w Krakowie | Ulica Młyńska w Krakowie | Ulica Wita Stwosza w Krakowie | Ulica Kremerowska w Krakowie | Ulica Szwedzka w Krakowie | Ulica św. Agnieszki w Krakowie | Ulica płk. Ryszarda Kuklińskiego w Krakowie | Ulica Władysława Reymonta w Krakowie | Ulica Christo Botewa w Krakowie | Ulica Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w Krakowie | Ulica Bulwarowa w Krakowie | Ulica Pędzichów w Krakowie | Ulica Marcina Borelowskiego-Lelewela w Krakowie | Ulica Wenecja w Krakowie | Ulica Stefana Batorego w Krakowie | Ulica Kazimierza Wielkiego w Krakowie | Ulica Kazimierza Brodzińskiego w Krakowie | Ulica Bocheńska w Krakowie | Ulica Generała Stanisława Sosabowskiego w KrakowieOceń: Ulica Henryka Siemiradzkiego w Krakowie