Ulica Łobzowska w Krakowie

Ulice i place

Ulica Łobzowska to ważny element krakowskiej infrastruktury, znajdujący się w dzielnicy I Stare Miasto oraz na obszarach przylegających do dzielnicy V Krowodrza i Nowej Wsi. Jej przebieg zaczyna się na skrzyżowaniu z ulicą Garbarską i kieruje się na północny zachód.

Podążając w tym kierunku, mijamy aleję Juliusza Słowackiego, a następnie przechodzimy do placu Teodora Axentowicza. Za tą lokalizacją ulica Łobzowska kontynuuje swoje istnienie jako ulica Kazimierza Wielkiego.

Historia

Ulica Łobzowska, usytuowana w obrębie dawnych podkrakowskich jurydyk Garbary, wytyczona została wzdłuż wcześniejszej drogi, która istniała tutaj przynajmniej od XIV wieku. Ta podmiejska droga biegła wzdłuż rzeki Młynówki Królewskiej. W średniowieczu obszar, na którym się znajduje, określano mianem Półwsi (Media Villa alias Poluwszye). Najstarsza znana wzmianka dotycząca ulicy Półwsie pochodzi z 1414 roku.

W 1498 roku profesor Akademii Krakowskiej, Jan Wels, doprowadził do fundacji kościoła św. Piotra Małego, który pierwotnie miał pełnić funkcję cmentarza dla całego Krakowa, choć ostatecznie ten zamysł nigdy nie został zrealizowany. Kościół był wielokrotnie niszczony, między innymi w 1587 roku, podczas najazdu księcia Maksymiliana Habsburga, jak również w trakcie potopu szwedzkiego w latach 1655–1657 oraz w czasie III wojny północnej, która miała miejsce w 1702 roku. Ostatecznie budowla ta została zburzona w 1801 roku.

Dziś w miejscu dawnego kościoła znajduje się kościół Zmartwychwstania Pańskiego. Położony nieopodal obiekt wpłynął na zmianę nazwy tej ulicy w XVII wieku, gdy zaczęto ją nazywać ulicą za kościołem św. Piotra. W kolejnych latach jej nazwa zmieniała się, ostatecznie stając się ulicą św. Piotra w 1858 roku.

W latach 50. XX wieku powstała nowa przecznica od ulicy Łobzowskiej w wschodniej części przedłużenia ulicy Siemiradzkiego, która kończyła się w ślepej uliczce. Ta nowa część nosiła nazwę ulicy Łobzowskiej Boczną, ale w 1965 roku zmieniono jej nazwę na ulicę Władysława Spasowskiego. W 2018 roku przy ulicy Łobzowskiej oddano do użytku park miejski – Ogród Kwietny.

Zabudowa

Współczesny wygląd ulicy Łobzowskiej w Krakowie ukształtował się w drugiej połowie XIX wieku. Dawniej była to ulica o charakterze głównie mieszkalnym, pozbawiona funkcji handlowych. Wzdłuż jej biegu możemy podziwiać liczne kamienice w stylu historyzmu, które powstały w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku, a także obiekty w stylu secesji oraz modernizmu z XX wieku.

Poniżej przedstawiamy kilka z najciekawszych budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, które można znaleźć przy ul. Łobzowskiej:

  • ul. Łobzowska 3 – Dom Plastyków, zaprojektowany przez Adolfa Szyszko-Bohusza w latach 1928-1934,
  • ul. Łobzowska 4 – Kamienica w stylu secesyjnym, stworzona przez Beniamina Torbe w 1904 roku,
  • ul. Łobzowska 5 – Kamienica historyzmowa zaprojektowana przez Aleksandra Biborskiego w 1902 roku,
  • ul. Łobzowska 6 – Kamienica historyzmowa, z dekoracją stiukową klatki schodowej, zaprojektowana przez Maurycego Tlachnę w 1899 roku,
  • ul. Łobzowska 7 – Kamienica secesyjna, w miejscu dworku, w którym zmarł Adam Asnyk w 1897 roku, upamiętniona tablicą pamiątkową, zaprojektowana przez Władysława Kaczmarskiego jako jego dom własny w 1909 roku,
  • ul. Łobzowska 9 (ul. Biskupia 1) – Podstacja elektryczna Biskupia, zaprojektowana przez Jana Rzymkowskiego w latach 1908-1913,
  • ul. Łobzowska 10 – Kościół Zmartwychwstania Pańskiego, zespół klasztorny z martwychstańców, zaprojektowany przez Wandalina Beringera w latach 1885-1891,
  • ul. Łobzowska 11 – Jasny Dom, zaprojektowany przez Jana Zawiejski jako jego dom własny w latach 1909-1910,
  • ul. Łobzowska 12–14 – Kamienica historyzmowa zaprojektowana przez Wandalina Beringera jako jego dom własny w latach 1885-1887,
  • ul. Łobzowska 15 – Kamienica zaprojektowana przez Nachmana Kopalda w 1907 roku,
  • ul. Łobzowska 20 (ul. Batorego 1) – Budynek Krakowskiej Wyższej Szkoły Promocji Zdrowia, wcześniej Zespół Szkół Geologicznych i Geodezyjnych, wzniesiony w latach 1884-1886,
  • ul. Łobzowska 28 (ul. Siemiradzkiego 2) – Kamienica Turnauów, zrealizowana w stylu historyzmu, zaprojektowana przez Jana Zawiejski w latach 1889-1890,
  • ul. Łobzowska 30 (ul. Siemiradzkiego 1) – Dawny Dom Zdrowia dra Jana Gwiazdomorskiego, zaprojektowany przez Władysława Ekielskiego w latach 1889-1890, w którym 28 listopada 1907 roku zmarł Stanisław Wyspiański, obecnie Szpital Ginekologiczno-Położniczy im. Rafała Czerwiakowskiego,
  • ul. Łobzowska 40 – Kościół Opieki św. Józefa, zespół klasztorny karmelitanek bosych, projektowany przez Tadeusza Stryjeńskiego i Franciszka Mączyńskiego w latach 1901-1905,
  • ul. Łobzowska 49 – Willa o charakterze pałacyku w ogrodzie, obecnie dom Instytutu Córek Pani Naszej z Góry Kalwarii, wzniesiona około 1880 roku.

Warto zauważyć, że ulica Łobzowska jest nie tylko świadectwem architektury różnych epok, ale także miejscem wielu historycznych wydarzeń, które na zawsze wpisały się w dzieje Krakowa.

Przypisy

  1. a b Praca zbiorowa: Kraków plan miasta. Kraków: 2024. ISBN 978-83-8184-589-2. Brak numerów stron w książce
  2. a b c d Praca zbiorowa Encyklopedia Krakowa, wydawca Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, Kraków 2023, ISBN 978-83-66253-46-9 t. I s. 906–907
  3. Myślenie miastem. Architektura Jana Zawiejskiego. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2018, s. 139. ISBN 978-83-7577-308-8.
  4. Gminna ewidencja zabytków - Kraków. [w:] www.bip.krakow.pl [on-line]. [dostęp 03.05.2022 r.]
  5. Michał Rożek: Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 501. ISBN 83-01-10989-0.

Oceń: Ulica Łobzowska w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.71 Liczba ocen:7