Ulica Karmelicka w Krakowie

Ulice i place

Ulica Karmelicka to jedna z najbardziej charakterystycznych arterii Krakowa, pełniąca funkcję centralnej ulicy dawnej dzielnicy Piasek. Stanowi ona kontynuację ulicy Szewskiej i prowadzi w kierunku placu Inwalidów.

Historia tej ulicy sięga średniowiecza, kiedy to wytyczono tędy drogę do Czarnej Wsi oraz Łobzowa, gdzie ulokowany był letni pałac królewski. Mimo że ślady tej przeszłości zachowały się do dziś, to aktualna architektura ulicy pochodzi głównie z XIX wieku. W przeszłości mieszkały tutaj tak znamienite postacie, jak Ambroży Grabowski czy Maciej Stęczyński, który zamieszkiwał kamienicę pod numerem 52.

W 2019 roku ulica Karmelicka zyskała nowe życie dzięki modernizacji torowiska tramwajowego, co uprościło transport w tym rejonie. Dodatkowo, wzdłuż tej ulicy leży Park im. Wisławy Szymborskiej, nowa przestrzeń rekreacyjna, która została zrealizowana w latach 2021–2023 na miejscu dawnego parkingu. Otwarty 2 lipca 2023 roku, ten park świętuje 100. rocznicę urodzin wybitnej polskiej poetki, co czyni go szczególnym miejscem dla mieszkańców i turystów odwiedzających Kraków.

Zabudowa

Ulica Karmelicka w Krakowie skrywa liczne fascynujące historie i miejsca. Na ulicy Karmelickiej 1, w budynku znanym jako Dom Strenka, funkcjonowała od 1908 do 1926 roku kawiarnia Jana Bisanza. Po przekształceniach, została ona przeniesiona do pałacu Juliana Dunajewskiego, znajdującego się przy ul. Dunajewskiego 4. Co ciekawe, przed lokalem tej kawiarni znajdował się charakterystyczny szpaler świerków w donicach, który został uświetniony w parodii arii Jontka z Halki Stanisława Moniuszki, znanej z Szopki Zielonego Balonika.

W tej parodii poruszano ówczesne spory młodopolskie, które miały miejsce między bywalcami kawiarni. Tekst parodii brzmiał:

Szumią jodły u Bisanza,
Szumią niby las,
Czyta se Kafehauspflanza,
Jak mnie zerżnął „Czas”.
Nie mam żalu do Rosnera,
Jeno do ciebie, cholera!
Oj moderna, oj niewierna
Polsko ty Młoda!

Kolejnym interesującym obiektem na tej ulicy jest Teatr Bagatela, mieszczący się przy ulicy Karmelickiej 4-6. Budynki, które przykuwają uwagę, to także kamienica przy ul. Karmelickiej 11, zaprojektowana przez Zygmunta Luksa w 1899 roku oraz ulica Karmelicka 12, gdzie znajduje się dawny ratusz jurydyki Garbary.

Nieopodal, przy ulicy Karmelickiej 19, możesz podziwiać kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, związany z karmelitami. Warto także wspomnieć o Parku im. Wisławy Szymborskiej, który znajduje się pomiędzy ul. Karmelicką 22 a 28.

Niezwykła historia ulicy płynie również z budynku, który można znaleźć pod ulicą Karmelicką 27. W latach 1938-39 oraz 1945-55 mieszkał tam i tworzył Xawery Dunikowski, co zostało upamiętnione tablicą pamiątkową. Na ul. Karmelickiej 28 znajduje się z kolei zabytkowa kamienica z około 1910 roku.

Kolejnym istotnym punktem na mapie Karmelickiej jest ulica Karmelicka 35, przy której, na rogu z ulicą Batorego, zobaczyć można zabytkową kamienicę Pod Pająkiem, zaprojektowaną przez Teodora Talowskiego. Na szczycie jednej z jej ścian znajduje się zegar słoneczny, który przyciąga spojrzenia przechodniów.

Na koniec, ul. Karmelicka 51 mieści Dom Erazma Barącza, kiedyś pełniący funkcję oddziału Muzeum Narodowego, które zachwyca zarówno architekturą, jak i bogatą historią. Warto pospacerować po tej ulicy i odkryć jej urok oraz bogate dziedzictwo kulturowe.

Przypisy

  1. Otwarcie parku Wisławy Szymborskiej. [w:] Kraków.pl [on-line]. 07.07.2023 r. [dostęp 12.07.2023 r.]
  2. Zabytki Architektury i budownictwa w Polsce. Kraków 2007, s. 195.
  3. Zegar słoneczny. [dostęp 14.11.2011 r.]
  4. Marek Żukow-Karczewski, Wspomnienia smakosza z dawnego Krakowa, „Echo Krakowa” magazyn „Czas przeszły i przyszły”. 24,25,26 VII 1987 r., nr 142 (12442).
  5. Jerzy J. Kossowski, Leszek L. Ludwikowski, Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968, s. 114-115.

Oceń: Ulica Karmelicka w Krakowie

★★★★★
Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:16