Andrzej Bronisław Trzaskowski, urodzony 23 marca 1933 roku w malowniczym Krakowie, był postacią niezwykle ważną dla polskiej muzyki. Jako kompozytor, pianista, dyrygent, publicysta oraz krytyk muzyczny, Trzaskowski odegrał szereg kluczowych ról w kształtowaniu i rozwijaniu kultury muzycznej w Polsce.
Warto zaznaczyć, że był pionierem jazzu w naszym kraju, a jego talent oraz zaangażowanie przyczyniły się do uwrażliwienia wielu słuchaczy na ten gatunek muzyczny. Jego osiągnięcia na scenie muzycznej oraz talent artystyczny sprawiły, że stał się jedną z najwybitniejszych postaci w historii polskiej muzyki rozrywkowej.
Niestety, Andrzej Trzaskowski zmarł 16 września 1998 roku w Warszawie, ale jego dziedzictwo muzyczne będzie trwało w pamięci wielu pokoleń.
Życiorys
Andrzej Trzaskowski był muzykiem, który swoją karierę zaczynał jako wnuk Bronisława, a syn Stanisława. W latach 1952–1957 studiował muzykologię na Uniwersytecie Jagiellońskim, a także analizę i teorię muzyki współczesnej pod okiem takich mentorów jak Bogusław Schaeffer oraz Eugeniusz Rudnik w Studiu Eksperymentalnym Polskiego Radia. Od 1957 roku był aktywnym publicystą i recenzentem w piśmie Jazz Forum oraz pisał artykuły dla zagranicznych mediów.
Swoją karierę pianisty rozpoczął w zespole Melomani, gdzie odniósł sukces zdobywając I miejsce w ankiecie Przekroju na najlepszego pianistę w 1956 roku. W 1958 roku wspólnie z innymi muzykami stworzył zespół Jazz Believers, który zadebiutował na warszawskim Jazz Jamboree’58. Kolejne posunięcia Trzaskowskiego obejmowały założenie zespołów The Wreckers oraz tri, przechodząc w późniejszym czasie do formacji kwintetu i sekstetu.
Podczas Jazz Jamboree’60 jego Trio akompaniowało znanemu saksofoniście Stanowi Getzowi, który był wówczas na szczycie popularności według magazynu Down Beat. Na pamiętnym koncercie 31 października 1960 roku w Filharmonii Narodowej miała miejsce wspólna sesja nagraniowa. W 1961 roku wystąpił z barytonistą Ronnie Rossem podczas kolejnej edycji festiwalu.
W czerwcu 1962 roku Trzaskowski był jednym z pierwszych polskich jazzmanów, którzy koncertowali w Stanach Zjednoczonych, gdzie wystąpił z nowym składem Wreckersów. Zespół prezentował się na festiwalach jazzowych w Waszyngtonie, Newport oraz w Nowym Orleanie, a także zagrał w prestiżowym Village Vanguard w Nowym Jorku. Zdobył uznanie krytyków, w tym w recenzjach w The New York Times oraz innych amerykańskich publikacjach.
Jego wszechstronność muzyczna objawia się w niezwykłym połączeniu jazzu i klasyki w kompozycjach, co zaprezentował na Jazz Jamboree’62. Jego utwór zatytułowany Nihil novi został wydany w Filharmonii Narodowej, gdzie wystąpił z amerykańskim trębaczem Donem Ellisem oraz zespołem kameralnym pod dyrekcją Andrzeja Markowskiego.
W okolicach 1963 roku Trzaskowski zaczął adaptować swoje zainteresowania muzyczne, odchodząc od stylów bebop i cool jazz, a przybliżając się do free jazzu i technik XX wieku. Kluczowym momentem w jego karierze był utwór Synopsis, którego nagrania znalazły się na płytach: The Andrzej Trzaskowski Quintet (1965, Polish Jazz, vol. 4), Jazz Workshop (1965, NDR) oraz Seant (1966, Polish Jazz, vol. 11).
W latach 1963 i 1964 odbył trasy koncertowe w Niemczech, Włoszech, Szwajcarii, Jugosławii oraz Belgii. W 1964 roku wystąpił w niemieckim programie telewizyjnym Jazz – gehört und gesehen, prezentując osiągnięcia polskiej sceny jazzowej. W styczniu 1965 roku nagrał album pt. The Andrzej Trzaskowski Quintet.
Dalsze lata to owocna współpraca z trębaczem Tedem Cursonem, z którym nagrał album Seant (1967) oraz zaangażowanie w Jazz Workshops w Hamburgu w latach 1965–1970, które organizowało Norddeutscher Rundfunk. W 1974 roku objął stanowisko kierownika Orkiestry Polskiego Radia i Telewizji Studio S-1 w Warszawie, po wcześniejszej pracy w redakcji muzycznej radiowej i telewizyjnej.
Był współautorem „Leksykonu kompozytorów XX wieku,” oraz działał przy redakcji „Encyklopedii Muzycznej PWM”. Trzaskowski tworzył muzykę do wielu filmów, takich jak: Bardzo spokojna wieś Janusza Kidawy, Rozwodów nie będzie Jerzego Stefana Stawińskiego, Dreszcze Wojciecha Marczewskiego, Gra o wszystko Andrzeja Kotkowskiego, Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni Mieczysława Waśkowskiego, Pociąg Jerzego Kawalerowicza.
Wystąpił również w filmach jako aktor, m.in. w Niewinni czarodzieje w reżyserii Andrzeja Wajdy, Zuzanna i chłopcy w reżyserii Stanisława Możdżeńskiego oraz Był jazz w reżyserii Feliksa Falka. Od 1992 roku był wykładowcą na Wydziale Jazzu w Państwowej Szkole Muzycznej II stopnia w Warszawie, ale z powodu złego stanu zdrowia na krótko przed śmiercią zrezygnował z wystąpień, który to fakt zakończył jego jednak owocną, choć krótką karierę znów w Teatrze Buffo w 1996 roku.
Odznaczenie
Andrzej Trzaskowski otrzymał Złoty Krzyż Zasługi już po raz drugi w 1995 roku, co stanowi wyraz uznania za jego osiągnięcia w dziedzinie sztuki.
Życie prywatne
Andrzej Trzaskowski był związany z Teresą Trzaskowską, córką Arens, która była również jego żoną. W życiu osobistym małżeństwo to związało się z synem Rafałem, który przyszedł na świat w 1972 roku.
Niestety, Andrzej Trzaskowski zmarł na skutek choroby nowotworowej płuc. Jego życie zakończyło się, a on został pochowany na prestiżowym warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach, w kwaterze A 3 Tuje rz. 3 m. 25.
Przypisy
- Ninateka: Jazz in Poland. Janusz Majewski. ninateka.pl. [dostęp 08.07.2020 r.]
- The Andrzej Trzaskowski Quintet – Polish Jazz Vol. 4. discogs.com. [dostęp 08.07.2020 r.]
- a b Cezary Gumiński: The Andrzej Trzaskowski Quintet. jazzforum.com.pl. [dostęp 07.07.2020 r.]
- Paweł Brodowski: Teresa Trzaskowska. jazzforum.com.pl. [dostęp 09.06.2020 r.]
- Stanisław Wojciech Trzaskowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 09.06.2020 r.]
- Andrzej Bronisław Trzaskowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 09.06.2020 r.]
- M.P. z 1995 r. nr 65, poz. 729 – pkt 1.
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Jan Chranicki | Sławomir Shuty | Jerzy Pal | Michał Borwicz | Marcin Zaleski | Andrzej Banach (pisarz) | Stanisław Wyspiański | Mira Rychlicka | Marek Sochacki | Jerzy Łukowicz | Eryk Lipiński | Szymon Budzyk | Bolesław Zawierski | Henryk Gotlib | Adam Krasiński (ordynat) | Małgorzata Górnisiewicz | Ryszard Tylman | Kaja Danczowska | Ryszard Dzieszyński | Adam PałkaOceń: Andrzej Trzaskowski