Jan Chranicki, znany jako wybitny historyk sztuki, urodził się 3 lutego 1906 roku w Krakowie, a zmarł 11 maja 1976 roku w Gdańsku. Jego życie łączyło pasję do sztuki z ogromnym zaangażowaniem w dzieło edukacyjne oraz muzealne. Chranicki był autorytetem w dziedzinie rzemiosła artystycznego, co czyniło go nieocenionym specjalistą w swoim fachu.
W latach 1948-1970 pełnił funkcję pierwszego dyrektora Muzeum Narodowego w Gdańsku, co miało kluczowe znaczenie dla rozwoju oraz promocji sztuki w Polsce. Jego wkład w kształtowanie muzealnictwa w Gdańsku pozostaje niezatarte w pamięci kolejnych pokoleń.
Życiorys
Jan Chranicki, znany historyk sztuki, spędził swoje dzieciństwo w Krakowie. Ukończył studia z zakresu historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Po zakończeniu edukacji, a przed wybuchem II wojny światowej, pełnił rolę kustosza w Muzeum Narodowym we Lwowie. Po wojnie jego życie przebiegło w Gdańsku, gdzie w 1946 roku rozpoczął prace nad organizacją nowego muzeum, które miało być kontynuacją Muzeum Miejskiego (Stadtmuseum).
W 1948 roku Chranicki został mianowany dyrektorem Muzeum Narodowego w Gdańsku przez ówczesnego ministra kultury, Włodzimierza Sokorskiego. Przez następne 22 lata z ogromnym zaangażowaniem kierował placówką, aż do przejścia na emeryturę w 1970 roku. W tym czasie pod jego przewodnictwem zrealizowano kompleksową odbudowę głównego gmachu muzeum.
Jan Chranicki był również kluczową postacią w procesie rewindykacji zbiorów dzieł sztuki, które zostały zagrabione podczas wojny. Dzięki jego wysiłkom, do Gdańska wrócił znany obraz Hansa Memlinga, Sąd Ostateczny. Jego działania przyczyniły się do rozbudowy muzeum o nowe oddziały, co znacznie wzbogaciło ofertę kulturalną regionu.
W Pałacu Opatów w Oliwie przyczynił się do otwarcia Oddziału Sztuki Nowoczesnej, natomiast w dawnym Spichlerzu Opackim wspólnie z Longinem Malickim doprowadził do utworzenia Oddziału Etnografii. W 1953 roku powołał do życia Oddział Archeologiczny, którego kierownikiem został Leon Jan Łuka, a w 1960 roku Oddział Morski, który prowadził Przemysław Smolarek.
Oba te oddziały uzyskały niezależność w 1962 roku, przekształcając się w osobne instytucje: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku oraz Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku. Jan Chranicki był również członkiem Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM), co podkreśla jego wpływ na rozwój oraz znaczenie muzeologii.
Odznaczenia
Jan Chranicki to postać, która zdobyła szereg czołowych odznaczeń za swoje osiągnięcia i wkład w rozwój kultury oraz Polski. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego wyróżnień:
- złoty Krzyż Zasługi, który został mu przyznany w 1954 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”, przyznana w 1971 roku,
- złota odznaka „Za opiekę nad zabytkami”,
- odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”.
Przypisy
- Maria, Muzealnik [online], Gdańsk Strefa Prestiżu, 19.11.2016 r. [dostęp 03.02.2021 r.]
- CHRANICKI JAN – Encyklopedia Gdańska [online], www.gedanopedia.pl [dostęp 03.02.2021 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Sławomir Shuty | Jerzy Pal | Michał Borwicz | Marcin Zaleski | Andrzej Banach (pisarz) | Stanisław Wyspiański | Mira Rychlicka | Marek Sochacki | Jerzy Łukowicz | Józefina Amalia Potocka | Andrzej Trzaskowski | Eryk Lipiński | Szymon Budzyk | Bolesław Zawierski | Henryk Gotlib | Adam Krasiński (ordynat) | Małgorzata Górnisiewicz | Ryszard Tylman | Kaja Danczowska | Ryszard DzieszyńskiOceń: Jan Chranicki