Bożena Barbara Krzyżanowska-Marcinkowska, urodzona 6 września 1957 roku w Krakowie, a zmarła 11 sierpnia 2019 roku we Wrocławiu, to wybitna polska aktorka, znana z licznych ról teatralnych oraz filmowych, a także jako utalentowana piosenkarka. W swojej karierze zdobyła szczególne uznanie dzięki tytułowej roli Édith Piaf w spektaklu Piaf, który był wystawiany we Wrocławskim Teatrze Współczesnym.
W 1989 roku aktorka zdobyła Grand Prix podczas X Przeglądu Piosenki Aktorskiej w Wrocławiu, co stanowiło jeden z jej największych sukcesów artystycznych. Krzyżanowska była osobą, która swoim talentem i pasją inspirowała wielu. Jej występy na scenie zapisały się w pamięci publiczności i na stałe wpisały się w krajową kulturę teatralną.
Życiorys
Bożena Krzyżanowska, utalentowana aktorka, swoją drogę artystyczną rozpoczęła w Krakowie, gdzie ukończyła VIII Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Wyspiańskiego w 1976 roku, kontynuując naukę na Wydziale Aktorskim PWST. W trakcie drugiego roku studiów miała przyjemność zadebiutować na scenie Starego Teatru, grając w zastępstwie za Monikę Niemczyk. Jej pierwszą rolą była Misi Chomińska w spektaklu Joanny Olczak-Ronikier pt. Z biegiem lat, z biegiem dni… (1978), który reżyserował Andrzej Wajda.
W 1980 roku obroniła dyplom aktorski, grając podwójne role Bianki i Wdowy w komedii Poskromienie złośnicy Williama Shakespeare’a w reżyserii Anny Polony, gdzie jej partnerami byli Krzysztof Globisz, Krzysztof Pieczyński i Anna Chitro. Jeszcze w czasie studiów zagrała także Nela w spektaklu Okrutne zabawy Aleksieja Arbuzowa w Teatrze Dramatycznym w Gdyni.
W okresie od 1980 do 1985 roku, związana była z Teatrem Ludowym, gdzie występowała w takich przedstawieniach jak Krakowiakach i góralach (1981) Wojciecha Bogusławskiego, Awantura w Chioggi (1981) Carla Goldoniego oraz Ksiądz Marek Juliusza Słowackiego jako Judyta. Ponadto, zagrała Laurę w Kordianie (1984) Słowackiego oraz narzeczoną w Krwawych godach (1984) Federica Garcíi Lorci.
Jej talent aktorski zaowocował udziałem w psychologicznym filmie kostiumowym Ognisty anioł (1985) w reżyserii Jerzego Radziwiłowicza, gdzie zagrała Renatę. Przez lata 1985-1989 pracowała w Teatrze Nowym w Poznaniu oraz podróżowała po Europie, występując w widowisku Modlitwa chorego przed nocą (1987) Janusza Wiśniewskiego, gdzie odegrała rolę Konia.
W 1989 roku zdobyła Nagrodę Główną na X Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu, co otworzyło jej drzwi do dalszej kariery. Dzięki Krzysztofowi Jasińskiemu zagrała rolę Kordulli w musicalu Janusza GrzywaczaPan Twardowski, którego prapremiera miała miejsce 5 lutego 1990 roku w Krakowskim Teatrze STU.
W 1991 roku w teatrze Schauspiel w Bonn wystąpiła w przedstawieniu Ankunft Quai 4 Janusza Wiśniewskiego, gdzie śpiewała niemiecką wersję piosenki Agnieszki Osieckiej. Z kolei w 1992 roku otrzymała Medal Młodej Sztuki w Poznaniu, co stanowiło kolejne uznanie jej talentu. W 1994 roku zagrała Emilię w nagradzanym Sztukmistrzu z Lublina Isaaca Bashevisa Singera w Teatrze Muzycznym „Roma”.
Rok później, w 1993 roku, wystąpiła jako Édith Piaf w musicalu Piaf, będącym dziełem Pam Gems, w Operetce Warszawskiej w reżyserii Jana Szurmieja. W 1994 roku inscenizacja przeniosła się na scenę Wrocławskiego Teatru Współczesnego, gdzie Krzyżanowska występowała do 2002 roku.
W miniserialu ZDF pt. Stella Stellaris (1994) zagrała Rosannę von Fall, matkę bohaterów dziecięcych. Jej występy obejmowały również widowisko poświęcone Agnieszce Osieckiej pt. Piosenki Osieckiej (2003) i spektakl Operze za 3 grosze (2004) Bertolta Brechta, gdzie wcieliła się w postać Pani Celia Peachum w Teatrze Syrena.
Na małym ekranie widzowie mogli zobaczyć ją w popularnych serialach, takich jak Przyłbice i kaptury (1985), M jak miłość (2005), Na dobre i na złe (2006), Bezmiar sprawiedliwości (2006) oraz Hotel 52 (2010).
Bożena Krzyżanowska zmarła, a jej doczesne szczątki spoczywają na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, pozostawiając po sobie niezatarte ślady w polskim teatrze i filmie.
Filmografia
Bożena Krzyżanowska ma na swoim koncie wiele znaczących ról filmowych, które ukazują jej talent aktorski oraz wszechstronność w różnych produkcjach.
- 1981: 07 zgłoś się − Maria Jagodzińska,
- 1983: Thais − Drosea,
- 1985: Przyłbice i kaptury − Zyta, siostra Huberta „Czarnego”,
- 1985: Ognisty anioł − Renata,
- 1989: Modrzejewska (odc. 3),
- 1989: Goryl, czyli ostatnie zadanie… − żona Leona,
- 1994: Stella Stellaris,
- 2002–2010: Samo życie − dyrektor Liceum Ogólnokształcącego w Warszawie,
- 2005: M jak miłość − Alina, urzędniczka Urzędu Stanu Cywilnego, znajoma Marty (odc. 352),
- 2006: Na dobre i na złe − matka Eli (odc. 251),
- 2006: Bezmiar sprawiedliwości − psycholog (odc. 2 i 4),
- 2010: Hotel 52 − Alicja Mrugała, żona Wiktora (odc. 26).
Przypisy
- Nekrolog. nekrologi.net [dostęp 05.09.2019 r.]
- Piosenki z repertuaru Edith Piaf wyśpiewała Bożena Krzyżanowska. Integrative Medical Center. [dostęp 12.08.2019 r.]
- a b X Dni Romana Wilhelmiego. Scena Na Piętrze. [dostęp 12.08.2019 r.]
- Nie żyje Bożena Krzyżanowska. e-teatr.pl. [dostęp 12.08.2019 r.]
- a b c d e f Janusz R. Kowalczyk (01.04.2005 r.): Bożena Krzyżanowska. Trafić na swój materiał. „Rzeczpospolita”. [dostęp 01.04.2005 r.]
- Personalidade: (Polônia). InterFilmes.com. [dostęp 12.08.2019 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Stanisław Michalik | Adam Ciompa | Lilla Kulka | Józef Kosiński (malarz) | Ryszard Krzyżanowski | Julian Łętowski | Marian Pogasz | Krzysztof Bednarski | Ewa Drozdowska | Ryszard Brudzyński | Wincenty Studziński | Adam Urbanik | Mieczysław Münz | Maurycy Popiel | Kazimierz Julian Kratzer | Halina Mikołajska | Jerzy Hoffman | Adam Rąpalski | Wojciech Gutowski (malarz) | Kajetan WolniewiczOceń: Bożena Krzyżanowska