Bronisław Gustawicz

---

Życiorys

„Bronisław Gustawicz przyszedł na świat 18 listopada 1852 roku w Krakowie. Swoją edukację rozpoczął w krakowskim gimnazjum św. Anny, a następnie kontynuował studia na Wydziale Inżynierii Akademii Politechnicznej we Lwowie. Po ukończeniu tego etapu edukacji postanowił wzbogacić swoją wiedzę, podejmując naukę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego.

Po powrocie do Krakowa, Bronisław Gustawicz związał się z macierzystym gimnazjum, w którym niegdyś się kształcił. Z dniem 29 września 1876 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel. Egzamin zawodowy z sukcesem zdał 2 czerwca 1882 roku, co umożliwiło mu dalszy awans. Już 20 października 1886 roku otrzymał mianowanie na nauczyciela rzeczywistego i wkrótce potem objął stanowisko nauczyciela matematyki i fizyki w Wyższej Szkole Przemysłowej. W 1890 roku zyskał renomę jako profesor w Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego.

W roku 1904 Gustawicz przeniósł się do Żywca, gdzie wraz z innymi osobami zainicjował powstanie Wyższej Szkoły Realnej, której został dyrektorem 10 października tego samego roku. Zarządzał placówką przez siedem lat, w tym czasie stając się również autorem wielu prac o tematyce matematyczno-technicznej. Część jego prac znalazła swoje miejsce w Czasopiśmie Technicznym, które było wydawane przez Towarzystwo Politechniczne, jako członek którego Gustawicz aktywnie działał. Od 1882 roku należał do Komisji Fizjograficznej i Antropologicznej Akademii Umiejętności.

Warto również zaznaczyć, że Gustawicz był uczniem Eugeniusza Janoty, z którym zdobywał górskie szczyty, w tym Granaty w 1866 roku, a rok później, z pomocą przewodnika Macieja Sieczki, osiągnął główny wierzchołek Świnicy. Był siostrzeńcem Ignacego Króla.

Bronisław Gustawicz pozostawił po sobie znaczący dorobek naukowy, publikując podstawowe prace o Pieninach oraz liczne artykuły z zakresu geografii, etnografii, matematyki, kartografii i meteorologii. Jego wkład w naukę obejmował także ochronę zwierząt. Warto dodać, że był autorem wielu najważniejszych haseł w monumentalnym dziele, Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, wydawanym w Warszawie w latach 1880–1895, z późniejszymi uzupełnieniami w latach 1900 oraz 1902.”

Twórczość

Bronisław Gustawicz był wybitnym polskim pisarzem oraz badaczem, którego twórczość obejmuje bogaty dorobek literacki oraz naukowy. Jego prace dotyczyły przede wszystkim flory, geografii oraz historii regionów Polski, a także elementów kultury i życia codziennego ludności.

Wśród jego publikacji książkowych można wyróżnić:

• Zapiski florastyczne z powiatu bobreckiego (Kraków 1880),
• Wycieczka w Czorsztyńskie (Warszawa 1881; reprint Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989),
• Zarys historyczny sposobów kreślenia kart geograficznych (Kraków, 1882),
• W. Haardta Atlas geograficzny dla galicyjskich szkół ludowych / W. Haardt; nazwy polskie podał Bronisław Gustawicz (1883),
• Zasady goniometryi i trygonometryi prostokreślnéj na podstawie rzutów algebraicznych (Warszawa 1886),
• Jerzego Wahlenberga pomiary barometryczne w Tatrach i przyległych działach górskich i dolinach w roku 1813 dokonane (Kraków 1893),
• O ludzie podduklańskim w ogólności a Iwoniczanach w szczególności (1900, Lwów),
• B. Kozenna atlas geograficzny dla szkół średnich (gimnazyalnych, realnych i handlowych) / oprac. przez W. Haardta, W. Schmidta i Br. Gustawicza (Wiedeń 1907),
• Wśród dolin i gór: przechadzki przyrodnicze ozdobione i objaśnione w tekście 13 tablicami barwnemi i 152 rycinami (współautor E. Wyrobek, Warszawa: M. Arct, 1914),
• Z głębi wód – dwadzieścia obrazów z życia zwierząt niższych (współautor Emil Wyrobek, wyd. M. Arcta, Warszawa, 1914),
• Życie zwierząt. T. 3, Ptaki, cz. 2 (współautor Emil Wyrobek, Wiedeń 1912),
• Życie zwierząt. T. 4, Ptaki, cz. 3; Gady/płazy; Ryby, cz. 1 (współautor Emil Wyrobek, Berlin-Wiedeń ok. 1912),
• Życie zwierząt. T. 5, Ryby, cz. 2; Zwierzęta bezkręgowe (współautor Emil Wyrobek, Berlin-Wiedeń ok. 1912),
• Mapa powiatu chrzanowskiego (Kraków 1914),
• Wśród lasów i pól. Przechadzki przyrodnicze (Warszawa 1914, współautor: Emil Wyrobek).

Jako autor artykułów, Gustawicz również pozostawił ciekawy ślad w literaturze:

• 1881 Podania, przesądy, gadki i nazwy ludowe w dziedzinie przyrody, ZWAK, t. 5, s. 102-186,
• 1910 O zwyczajach świętomarcińskich, „Lud”, t. 16, s. 1-16.

Dorobek Bronisława Gustawicza jest nieoceniony w kontekście badań nad polską przyrodą oraz kulturą lokalną, a jego publikacje wciąż stanowią cenne źródło wiedzy dla badaczy i miłośników przyrody.

---

Oceń: Bronisław Gustawicz

---