Ignacy Wasserberg

---

Życiorys

Ignacy Wasserberg był synem Norberta (Nachuma Schulema, 1858–1940) oraz Fanny z domu Welczer (1858–1942/45). W jego rodzinie znalazły się także trzy siostry – Sara Salomea zamężna Eibenschutz (1878–1961), Dorota (1885–1942/45) i Paulina (1882–1942/45), a także brat, Zygmunt Daniel (1891–1945). Ukończył II Gimnazjum w Krakowie, a następnie podjął studia z zakresu filozofii na Uniwersytecie w Berlinie, a także w Monachium oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim. W dniu 29 marca 1906 roku uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich, a później, 26 lipca 1909 roku, obronił rozprawę na temat Pojęcia ewolucji, zdobywając tytuł doktora filozofii. Był aktywnym członkiem Towarzystwa Filozoficznego w Krakowie.

27 stycznia 1912 roku zawarł związek małżeński z Karoliną Florą Dorotą Oderfeldówną (1884–1944?), córką warszawskiego adwokata Adama Oderfelda (1856–1910) i Janiny Jadwigi z Koniców (1863–1924). Wspólnie wychowali syna Jerzego (1912–2002). Przez pewien czas Ignacy samodzielnie wychowywał potomka, osiedlając się w Krakowie pod adresem Loretańska 4.

Po zakończeniu I wojny światowej, jego małżeństwo z Karoliną rozpadło się, co było częściowo wynikiem problemów zdrowotnych żony. Służył on w Wojsku Polskim, osiągając stopień kapitana. W latach 1923–1937 był zatrudniony w komisji zdrowia sekretariatu Ligi Narodów w Genewie. Dodatkowo, w latach 1921–1923 pracował jako lekarz w zakładzie psychiatrycznym w Wejherowie, a istnieją przypuszczenia, że także w zakładzie psychiatrycznym w Filadelfii.

7 września 1942 roku został deportowany z obozu w Drancy do Auschwitz, gdzie zginął. Na nowym cmentarzu żydowskim w Krakowie znajduje się jego symboliczny grób, obok miejsca spoczynku innych członków rodziny, którzy także zginęli w trakcie II wojny światowej.

Ignacy Wasserberg związał się przyjaźnią z Witkacym oraz Bronisławem Malinowskim. Jego relacja z Witkacym przetrwała aż do lat 30.; w 1935 roku twórca ten ofiarował Wasserbergowi prace Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcia istnienia, dołączając osobistą dedykację. Młody Witkiewicz przez pewien czas rozważał małżeństwo z Anną Oderfeldówną, siostrą żony Wasserberga. Witkacy wielokrotnie portretował Ignacego; do dziś zachowały się dwa olejne portrety oraz rysunek węgłem. Jeden z obrazów został zakupiony od Klary Wasserberg w 1961 roku i obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Toruniu, natomiast drugi, podarowany przez Janinę Kardas w 1977 roku, jest obecnie eksponowany w Muzeum Narodowym w Krakowie.

Według analizy Grażyny Kubicy, postać Wasserberga pojawia się w młodzieńczej powieści Witkacego zatytułowanej 622 upadki Bunga, czyli Demoniczna kobieta pod postacią doktora Riexenburg. Janusz Degler wskazuje, iż pierwowzorem Riexenburga mógł być zakopiański lekarz Edmund Majewicz. 

Wasserberg prowadził korespondencję z Janem Lechoniem, co tylko potwierdza jego intelektualne związki z czołówką ówczesnych intelektualistów.

Prace

Ignacy Wasserberg był autorem wielu znaczących prac, które wniosły istotny wkład w rozwój filozofii oraz zagadnień związanych z neurologią i problematyką zdrowia publicznego. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego kluczowych publikacji, które ukazują jego różnorodne zainteresowania i podejście do badanych tematów.

• Stosunek pomiędzy materją i formą zjawisk u Kanta. „Przegląd Filozoficzny” 6 (3), s. 261, 1903,
• Kilka uwag o krytycyzmie Kanta. „Przegląd Filozoficzny” 8 (2), s. 127–134, 1905,
• „Pojęcie rozwoju” W: Świat i człowiek. Wykład zagadnień wiedzy w świetle teorji rozwoju. Warszawa: A. Heflich, S. Michalski, 1908,
• „Progi pobudliwości nerwowej w świetle zasady selekcji” W: Ciągliński A (red). Prace 1-go Zjazdu neurologów, psychiatrów i psychologów polskich odbytego w Warszawie 11–12–13 października 1909 r. Warszawa: E. Wende i sp., 1910 s. 780–785,
• „Pragmatyzm”: W: Maurycy Straszewski (red.) W poszukiwaniu prawdy. Wstęp do teorji poznania. Kraków, 1911 s. 129–139,
• Irracjonalizm H. Bergsona. „Przegląd Filozoficzny” 15 (2), s. 145–160, 1912,
• Jakóba Fryderyka Ferriera krytyka idealizmu (Autoreferat). „Ruch Filozoficzny” 4 (3), s. 80, 1914,
• The Health Organisation and the Narcotics Problem (1921–1933). „Quarterly Bulletin of the Health Organisation of the League of Nations” 3, 49–71, 1934,
• L′Organisation d′hygiène et le problème des stupéfiants (1921–1933), 1934,
• Contribution à l′étude du charlatanisme. „Bulletin de l′organisation d′hygiène de la Société des Nations” 3, s. 594, 1935,
• An essay on charlatanism. „Quarterly Bulletin of the Health Organisation of the League of Nations” 4, s. 555–617, 1935.

Każda z tych prac przyczyniła się do szerszego zrozumienia poruszanych problemów oraz zmieniającej się perspektywy na kwestie związane z filozofią, zdrowiem publicznym i krytyką idei. Dzieła Wasserberga pozostają ważnym punktem odniesienia w studiach nad tymi tematami.

---

Oceń: Ignacy Wasserberg

---