Emil Bolesław Chaberski, który przyszedł na świat 28 maja 1891 roku w Krakowie, to postać o znaczących osiągnięciach w polskim świecie kultury. Jako reżyser, aktor, tłumacz i pedagog na stałe wpisał się w historię polskiego teatru i sztuki.
Jego życie zakończyło się 14 września 1967 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek twórczy oraz niezatarte ślady w edukacji artystycznej kolejnych pokoleń.
Życiorys
Emil Bolesław Chaberski, syn Hilarego oraz Marii Chaberskich, miał pełne zapału i talentu początki swojej kariery artystycznej. W Krakowie ukończył gimnazjum, a w 1908 roku z wyróżnieniem zrealizował swoje marzenie, kończąc Szkołę Dramatyczną M. Przybyłowicza. Już w 1907 roku, latem, brał udział w występach z zespołem uczniów szkoły, które miały miejsce w Rzeszowie oraz w Okocimiu, w bliskim sąsiedztwie Bochni. Chaberski był również związany z Polską Partią Socjalistyczną (PPS) i kierował amatorskim zespołem robotniczym na obrzeżach Krakowa.
Jego debiut na scenie miał miejsce 17 września 1908 roku, gdzie odegrał rolę Kuby w znanym utworze Wesele Stanisława Wyspiańskiego, występując w Teatrze Polskim w Łodzi. W Łodzi rozwijał swoje umiejętności aktorskie aż do 1911 roku, a następnie kontynuował swoją karierę w różnych miastach, w tym Sosnowcu, Moskwie (w latach 1915–1916), Kijowie (1917–1919), oraz Lwowie (1919–1920). Od 1921 roku związał się z Teatrem Rozmaitości w Warszawie. Po 1922 roku, aż do wybuchu II wojny światowej, Chaberski koncentrował się głównie na reżyserii, chociaż sporadycznie występował na warszawskich scenach.
W tym okresie zrealizował również kilka filmów fabularnych i pełnił funkcję dyrektora w warszawskich teatrach, takich jak Letni (1925–1927, 1931–1932) oraz Narodowy i Nowy. Po zakończeniu wojny, Chaberski skupił się na reżyserii teatralnej, pracując w takich teatrach jak Teatr Narodowy, Teatr Letni oraz Teatrze Wielkim. Angażował się także w tłumaczenie sztuk teatralnych z wielu języków obcych, co świadczyło o jego wszechstronności artystycznej.
W latach 1952–1955 był związany ze szczecińskim Teatrem Dramatycznym, gdzie pełnił rolę kierownika artystycznego oraz dyrektora (1954–1955). W tym czasie wyreżyserował tam 15 sztuk teatralnych, w tym m.in. „Ożenek” Gogola, „Wilhelma Tella” Schillera, oraz „Mieszczan” Gorkiego. W kolejnych latach, tj. 1955–1958, Chaberski sprawował funkcję rektora Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Leona Schillera.
W 1955 roku, za swoją działalność artystyczną w teatrach szczecińskich w przeszłym dziesięcioleciu, odznaczono go Nagrodą Państwową II stopnia. Emil Chaberski dwukrotnie wchodził w związek małżeński, najpierw z Idalią Chaberską, a później z aktorką Hanną Różańską. Jego życie zakończyło się w Warszawie, gdzie został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera Aleja Zasłużonych-1-152).
Filmografia
Emil Chaberski, znany reżyser filmowy, ma na swoim koncie kilka znaczących dzieł, które zdobyły uznanie wśród krytyków oraz widzów. Jego twórczość obejmuje:
- 1925: Iwonka – reżyseria,
- 1928: Tajemnica starego rodu – reżyseria,
- 1938: Kobiety nad przepaścią – reżyseria,
- 1939: Żona i nie żona – reżyseria.
Ordery i odznaczenia
Emil Chaberski, jako osoba o znaczących osiągnięciach, został uhonorowany wieloma odznaczeniami, które świadczą o jego zasługach. Oto lista nadanych mu odznaczeń:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, który otrzymał 19 lipca 1955,
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 22 lipca 1953,
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 23 maja 1955.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Łukasz Nowicki | Roman Eminowicz | Andrzej Koniakowski | Ludwik Ziemblic | Zofia Stryjeńska | Mieczysław Jabłoński | Eugeniusz Lotar | Józef Dwornicki | Danuta Korolewicz | Weronika Humaj | Felicja Pichor-Śliwicka | Krzysztof Skórczewski | Magdalena Jarosz | Władysław Górzyński | Tadeusz Ruta | Wojciech Widłak | Adam Bandrowski | Anna Gramatyka-Ostrowska | Rafał Marchewczyk | Jacek WójcickiOceń: Emil Chaberski