Franciszek Mirecki

---

Życiorys

Franciszek Mirecki był synem Franciszka Mireckiego, który pełnił funkcję organisty w kościele Najświętszej Marii Panny w Krakowie, oraz Teresy Gorączkiewicz, pochodzącej z rodziny krakowskich muzyków. Już w wieku czterech lat rozpoczął swoją naukę gry na fortepianie pod okiem ojca. W roku 1800 zadebiutował publicznie w Krakowie jako utalentowany pianista.

W roku 1806, Mirecki pełnił rolę dyskancisty w chórze Najświętszej Marii Panny. W okresie od 1810 do 1814 roku studiował na wydziale filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W tym czasie uczył także języka francuskiego oraz greki w gimnazjum św. Anny.

W 1814 roku wyjechał do Wiednia, gdzie zdobył doświadczenie jako bibliotekarz i sekretarz hrabiego Józefa Maksymiliana Ossolińskiego. Współpracował również z Adamem Tomaszem Chłędowskim, dostarczając mu cenne materiały do historii literatury polskiej. Tam, w Wiedniu, Mirecki rozwijał swoje umiejętności kompozytorskie oraz pianistyczne, ucząc się m.in. pod okiem Johanna Nepomuka Hummla, a także korzystał z rad Ignaza Moschelesa, Antonia Salieriego oraz Johanna Petera Pixisa.

Mirecki uczestniczył w licznych koncertach, co pozwoliło mu poznać dzieła takich kompozytorów jak Ludwig van Beethoven, Carl Czerny, Muzio Clementi oraz wielu włoskich kompozytorów, w tym Domenica Cimarosy, Giovanniego Paisiella, Gioacchina Rossiniego i Gaetana Donizettiego.

Pod koniec 1817 roku udał się do Wenecji, gdzie przez jedenaście miesięcy studiował instrumentalizację oraz włoską operę, a także uczył gry na fortepianie. Krótko po tym, przebywał w Mediolanie, gdzie zaprzyjaźnił się z Giovannim Ricordim, który później stał się jego wydawcą.

Na przełomie lat 1817 i 1818, Mirecki osiedlił się w Paryżu. Na zamówienie wydawcy A. Carliego opracował 50 psalmów Benedetta Marcella, a także duety wokalne Francesca Durantego oraz madrygały Giovanni Clariego. Dzieła te przyniosły mu nie tylko rozgłos w Europie, ale również stabilizację finansową. W tym czasie napisał także trzy opery: Cyganie, Pułaski (nieweryfikowane dane mówią o ich wystawieniu w Paryżu) oraz Piast, która miała być wystawiona w Teatrze Wielkim w Warszawie w 1822 roku.

W listopadzie 1822 roku wrócił do Mediolanu, gdzie skomponował 4 włoskie balety, spośród których największym uznaniem cieszył się Essex. Wkrótce potem objął stanowisko dyrektora orkiestry teatralnej w Genui, gdzie skomponował operę Evandro in Pergamo (1824), która odniosła ogromny sukces, co zaowocowało zaproszeniem go do teatrów w Rzymie i Neapolu, gdzie zaprezentował dwa balety napisane dla sceny mediolańskiej. Odwiedził również Florencję oraz Turyn.

W lipcu 1825 roku Mirecki podpisał roczną umowę na stanowisko dyrektora Opery Włoskiej w Lizbonie, gdzie powstała jego opera I due forzati, uznawana obok Evandro za jedną z jego najlepszych włoskich oper. W roku 1826 ponownie objął dyrekcję orkiestry teatralnej w Genui, a także pracował jako nauczyciel śpiewu.

W lipcu 1838 roku Mirecki złożył propozycję utworzenia szkoły śpiewu dramatycznego przed Senatem Wolnego Miasta Krakowa. Przenosząc się do Krakowa, otworzył ją 22 grudnia 1838 roku w swoim mieszkaniu na Piasku nr 95. Szkoła ta cechowała się wysokim poziomem, co potwierdzały coroczne popisy jej uczniów z trudnym, najczęściej włoskim repertuarem operowym, solowym oraz chóralnym. W 1841 roku przekształcono ją w Szkołę i Bursę Muzyczną, a następnie stała się jednym z działów krakowskiego Instytutu Technicznego. Mirecki zarządzał wydziałem śpiewu dramatycznego i kościelnego do końca swojego życia, przyczyniając się do znacznego rozwoju kultury muzycznej Krakowa w latach 1840–1860. W 1848 roku został mianowany członkiem Towarzystwa Naukowego w Krakowie, a w 1858 roku członkiem honorowym Galicyjskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie.

Franciszek Mirecki był ojcem dwóch synów: Stanisława, nauczyciela śpiewu oraz Kazimierza, malarza. Zmarł w 1862 roku w Krakowie i został pochowany na krakowskim cmentarzu Rakowickim, w rodzinnym grobowcu, w kwaterze nr 12.

Twórczość

Muzyka stworzona przez Franciszka Mireckiego odzwierciedlała złożony okres w historii polskiej kultury, przypadający na przełom klasycyzmu oraz romantyzmu. W ciągu całego swojego życia artysta idealizował jedynie włoskie brzmienie, zwracając szczególną uwagę na dawne muzyczne tradycje Włoch oraz operę komiczną, w szczególności twórczość Rossiniego i Donizettiego. Przekładało się to na jego całkowite odrzucenie dzieł Berlioza, Liszta oraz Verdiego, a akceptacja dzieł Beethovena następowała jedynie z pewnym oporem.

Franciszek Mirecki był głęboko przekonany o negatywnym wpływie romantyzmu na muzykę, co skłaniało go do konsekwentnego zwalczania wszelkich jego przejawów. W jego oczach stanowił on przyczynę zniekształcenia estetyki i gustu muzycznego. Oprócz tego, kierował swoimi krytycznymi uwagami również w stronę Chopina i Schumanna, obwiniając ich za użycie ostinatowych basów, akordów septymowych z sekstą oraz figuralnej melodyki. Często do jego krytyki dołączały również jego własne „poprawki”.

Co więcej, polską muzykę ludową oraz tańce postrzegał jako „poziome źródła”, charakteryzujące się brakiem melodii i monotonnością, przez co pozostawały dla niego nieprzydatne jako inspiracja artystyczna. Mimo tak zastrzeżeń, Mirecki sam tworzył liczne tańce, które jednak nie spotkały się z należytym uznaniem.

Chociaż jego twórczość popadła w zapomnienie i nigdy nie stała się przedmiotem poważniejszych badań, należy wspomnieć o jego sukcesach operowych we Włoszech. Jego traktat dotyczący instrumentacji, zatytułowany Trattato intorno agli instrumenti ed all’instrumentazione, wydany w Mediolanie w 1825 roku, zdobył prawdziwe uznanie. Co więcej, liczne wydania jego kompozycji za granicą sprawiły, że Mirecki, obok Feliksa Janiewicza, a przed Chopinem, stał się pierwszym polskim kompozytorem odnoszącym sukcesy w międzynarodowym środowisku muzycznym.

Ważniejsze kompozycje

Franciszek Mirecki, znamienity kompozytor XIX wieku, pozostawił po sobie bogaty dorobek twórczy, który obejmuje różnorodne gatunki muzyczne.

Opery

• Piast, (1822),
• Cyganie, (1822),
• Pułaski, (1822),
• Evandro in Pergamo, (Genua, 1824),
• I due forzati, (1826),
• Cornelio Bentivoglio, do libretta Gastone di Foix Feliksa Romaniego, (Mediolan, 1844),
• Nocleg w Apeninach, operetka wg komedii Aleksandra Fredry, (Kraków, 1845).

Utwory fortepianowe

• 6 sonat,
• wariacje,
• polonezy,
• fantazje,
• krakowiaki.

Inne kompozycje

• Symfonia c-moll,
• 2 sonaty skrzypcowe,
• Adagio i Allegro concertante na fortepian i kwartet smyczkowy,
• Trio fortepianowe.

---

Oceń: Franciszek Mirecki

---