Walery Maliszewski

Początkowo Maliszewski pracował jako cukiernik, jednak w latach 60. XIX wieku zwrócił swoje zainteresowania w stronę fotografii. Nie jest jasne, gdzie i u kogo zdobywał umiejętności, ani co skłoniło go do zmiany kariery. Nie udało się ustalić, kiedy dokładnie otworzył swój pierwszy zakład fotograficzny. Istnieje wiele niejasności dotyczących tego, czy jego działalność mogła rozpocząć się w 1848 lub 1856 roku, jak to często podaje literatura. Dodatkowo, jego związek z zakładem „J. Maliszewski & Co” również pozostaje enigmatyczny. Działał on w latach 60. XIX wieku przy ulicy Straszewskiego 9.

W drugiej połowie lat 60. Maliszewski prowadził własny zakład o tej samej nazwie pod tym samym adresem. W 1870 roku przeniósł swoją działalność na Mały Rynek 430 (dziś nr 7), gdzie przez krótki okres współpracował z fotografem Marcelim Rzymkowskim. Maksymilian Rzymkowski, z kolei, to postać również aktywna w krakowskim środowisku fotograficznym. Najpóźniej w 1880 roku zakład Maliszewskiego osiedlił się na ul. Szewskiej 228 (obecnie nr 21). Równocześnie starał się otworzyć atelier w Krynicy, ale plan ten nie został zrealizowany. Na pewno od lat 70. XX wieku działał także w uzdrowiskowej miejscowości Iwonicz, co znacznie wzbogaciło jego doświadczenie.

Maliszewski znany był z wykonywania tradycyjnych portretów, które dokumentowały znaczące postacie swoich czasów. W jego obiektywie uchwycili się m.in. pisarz Jan Aleksander Fredro, historyk Maksymilian Gumplowicz, a także poeta Maciej Bogusz Stęczyński. Fotografował również typy ludowe – mieszkańców Krakowa i jego okolic, w tym Łemków, Rusinów i Romów. Wiele tej tematyki przetrwało do dzisiaj w zbiorach Izydora Kopernickiego.

Walery Maliszewski stał się znany przede wszystkim ze swoich zdjęć Krakowa. Jego najstarsze dokumentacje miasta pochodzą z 1863 roku, a najnowsze nie są datowane wcześniej niż 1880 rok. Większość materiałów, które ocalały, pochodzi z lat 60. Maliszewski miał talent do rejestrowania najbardziej charakterystycznych budowli, ulic oraz placów, posługując się techniką stereoskopową oraz formatem carte de visite.

W jego dorobku artystycznym z czasów fotograficznych znalazły się także inne projekty, takie jak album z rysunkami Maksymiliana Cerchy oraz kalendarze fotograficzne, które łączyły elementy dekoracyjne z widokami Krakowa. W 1868 roku organizował także pokazy diapozytywów stereoskopowych, co wskazuje na jego zaangażowanie w promocję sztuki fotograficznej i nowinek technologicznych.

Mimo swojego znaczącego wkładu w rozwój fotografii w Krakowie, Walery Maliszewski nie założył rodziny i zmarł bezdzietnie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim, w grobowcu rodzinnym Księżarskich, co stanowi symboliczne zakończenie życia artysty, którego prace wciąż zachwycają miłośników fotografii oraz historii Krakowa.