Jan Jakub Calikowski, urodzony 25 lipca 1924 roku w Krakowie, a zmarły 16 listopada 1997 roku w Warszawie, był wybitnym polskim geologiem oraz doktorem nauk przyrodniczych. Jego praca naukowa i zawodowa koncentrowała się na geologii inżynierskiej oraz mechanice gruntów, ze szczególnym uwzględnieniem zamrażania gruntów, co miało kluczowe znaczenie w budownictwie kopalnianym.
Calikowski poszerzył nasze zrozumienie procesów związanych z genezą złóż ropy naftowej oraz ich podziemnych migracji. Jego badania w tych obszarach wniosły istotny wkład do polskiej geologii i miały praktyczne znaczenie w przemyśle naftowym.
Młodość
Na krótko przed wybuchem II wojny światowej, w roku 1939, Jan Calikowski zakończył naukę w jednym z krakowskich gimnazjów. W trakcie devastacji związanej z wojną uczęszczał do krakowskiej Państwowej Szkoły Przemysłowej, będącej na Wydziale Budowy Maszyn. Po zakończeniu działań wojennych, uzyskał świadectwo dojrzałości w lokalnym liceum o profilu matematyczno-fizycznym.
W 1949 roku, jeszcze w okresie młodości, podjął ambitne studia geologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po czterech latach intensywnej nauki, w 1953 roku, obronił swoją pracę dyplomową zatytułowaną Profil sedymentacyjny piaskowców istebniańskich, która była tworzona pod okiem wybitnego profesora Mariana Książkiewicza.
W Państwowym Instytucie Geologicznym (PIG)
W roku 1951, będąc jeszcze studentem, Jan Calikowski rozpoczął swoją karierę zawodową w krakowskiej instytucji, jaką jest PIG – Zakład Geologii Inżynierskiej. W tym okresie pracował nad orzecznictwem geologiczno-inżynierskim, szczególnie w kontekście projektów dla Nowej Huty oraz Nowych Tych.
W 1955 roku, Calikowski przeniósł się do Warszawy, gdzie kontynuował swoją pracę w warszawskiej placówce PIG. Jego kariera rozwijała się w kolejnych latach, a między 1958 a 1981 rokiem, aż do chwili przejścia na emeryturę, związał się z Zakładem Złóż Ropy, Soli i Surowców Chemicznych. W tym czasie miał istotny wkład w rozwój laboratorium badania bituminów oraz własności zbiornikowych skał, które zostało stworzone od podstaw (Laboratorium Skał Bitumicznych).
Jan Calikowski w swoich badaniach zgłębiał tematykę genezy złóż ropy naftowej oraz zajmował się ustalaniem kierunków migracji złoża, opierając się na wskaźnikach geochemicznych. Jego prace miały znaczący wpływ na rozwój geologii inżynierskiej oraz dały nowe spojrzenie na problemy związane z zasobami naturalnymi.
Dalsza kariera
W roku 1966 Jan Calikowski obronił doktorat. Jego praca nosiła tytuł Rola skał syluru syneklizy perybałtyckiej w powstawaniu ropy naftowej i jej akumulacji, a promotorem był znany profesor Antoni Gaweł. Po upływie siedmiu lat, w 1973 roku, otrzymał tytuł docenta.
Calikowski stał się autorem wielu cennych opracowań archiwalnych, które dotyczyły badań związanych z bitumicznością oraz właściwościami fizycznymi skał w różnych regionach Polski. Jego działalność naukowa została doceniona już w 1964 roku, kiedy to otrzymał zespołową Nagrodę Państwową II stopnia za wkład w postęp techniczny, w szczególności za opracowanie Budowa geologiczna Niżu Polskiego.
Patenty
Jan Calikowski był wynalazcą wielu innowacyjnych technologii, które w znaczący sposób wpłynęły na rozwój współczesnych rozwiązań inżynieryjnych. Jednym z jego najbardziej istotnych osiągnięć jest współpraca nad wynalazkiem, który został zarejestrowany w Urzędzie Patentowym.
Wynalazek ten dotyczy metody określania gęstości gruntów sypkich w otworach wiertniczych, co odbywa się bez konieczności pobierania próbek tych gruntów. Dzięki zastosowaniu metody neutronowej, możliwe jest szybkie i efektywne przeprowadzanie pomiarów, co znacząco ułatwia prace geotechniczne.
Przypisy
- a b c d e f Oni tworzyli Państwowy Instytut Geologiczny 2020 r., s. 20.
- a b Oni tworzyli Państwowy Instytut Geologiczny 2020 r., s. 21.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Piotr Flin | Jacek Targosz | Joanna Zalewska-Gałosz | Tadeusz Żarnecki | Andrzej Romanowski (literaturoznawca) | Antoni Leon Dawidowicz | Krzysztof Wach (ekonomista) | Walerian Krywult | Jan Adamus | Leon Cyfrowicz | Wojciech Frazik | Katarzyna Turnau | Krzysztof Kłosiński (profesor) | Anna Lebet-Minakowska | Filip Neriusz Golański | Dagmara Jajeśniak-Quast | Adam Jan Stupnicki | Lucyna Kulińska | Jakub Najmanowicz | Zofia Bielańska-OsuchowskaOceń: Jan Calikowski