Marian Książkiewicz

---

Życiorys

Marian Książkiewicz urodził się w rodzinie, której ojcem był Jan, maszynista kolejowy, a matką Helena Popiel. W 1924 roku zdobył maturę w V Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Krakowie. Następne lata, między 1925 a 1929, spędził na studiach na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1930 roku obronił doktorat na podstawie rozprawy pt. *Badania geologiczne w Karpatach Wadowickich*. Po zakończeniu studiów rozpoczął pracę w Katedrze Geologii UJ, początkowo jako asystent. W 1933 roku, po uzyskaniu habilitacji dzięki pracy pt. *Budowa brzeżnych Beskidów Wadowickich i ich stosunek do przedmurza*, kontynuował wykłady jako docent.

Po wybuchu II wojny światowej Książkiewicz udał się do Francji, gdzie wstąpił do Wojska Polskiego, a następnie trafił do Anglii. Do 1943 roku był aktywnie zaangażowany w prace Polskiego Ośrodka Naukowego, a potem prowadził zajęcia z geologii na kursach politechnicznych w Birmingham. Powrócił do kraju w listopadzie 1945 roku i objął kierownictwo Katedry Geologii UJ, uzyskując tytuł profesora zwyczajnego w 1946 roku. Pełnił tę funkcję aż do przejścia na emeryturę w 1977 roku, w latach 1951-1957 będąc także w strukturach AGH w Krakowie.

W latach 1954–1961 Książkiewicz kierował Oddziałem Krakowskim Instytutu Geologicznego Centralnego Urzędu Geologii, a następnie został szefem krakowskiego oddziału Zakładu Nauk Geologicznych PAN. Był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk od 1952 roku, a rzeczywistym od 1969. Należał także do Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, Węgierskiego Towarzystwa Geologicznego, Królewskiego Towarzystwa Geologicznego w Londynie, Towarzystwa Geologicznego Francji, Słowackiego Towarzystwa Mineralogiczno-Geologicznego oraz Bułgarskiego Towarzystwa Geologicznego, a jako wielki zaszczyt uzyskał status członka honorowego Polskiego Towarzystwa Geologicznego.

Działania naukowe Książkiewicza obejmowały uczestnictwo w wyprawie naukowej Ludomira Sawickiego do Dobrudży w 1927 roku oraz na Bałkany w 1928 roku. Odbył także podróże do Portugalskiej Afryki Wschodniej (dzisiejszy Mozambik, 1939), Algierii w 1952 roku, i Syrii w 1956 roku. Wspomnienia z podróży po Mozambiku zostały opublikowane w książce *Ze wspomnień podróżników*, Warszawa 1958, redagowanej przez Bolesława Olszewicza.

Marian Książkiewicz opracował wiele rozpraw naukowych oraz podręczników, które przyczyniły się do rozwoju geologii w Polsce. Zmarł w Krakowie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Rakowickim (kwatera XIVB-20-2).

Wybrane prace

Marian Książkiewicz jest autorem wielu ważnych publikacji w dziedzinie geologii. Jedną z jego najbardziej znanych prac jest:

• Marian Książkiewicz: Geologia dynamiczna, wydana przez Wydawnictwa Geologiczne w Warszawie, z pojawieniem się kolejnych edycji w latach 1968, 1972 oraz 1979.

Ordery i odznaczenia

Marian Książkiewicz posiada liczne odznaczenia oraz wyróżnienia, które świadczą o jego znaczących osiągnięciach w różnych dziedzinach. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych odznaczeń:

• Order Sztandaru Pracy II klasy,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (przyznany 14 stycznia 1955),
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”.

Nagrody

Marian Książkiewicz zdobył wiele prestiżowych wyróżnień w swojej karierze naukowej, co potwierdza jego znaczący wkład w dziedzinę geologii. Do jego osiągnięć należy między innymi:

• nagroda państwowa III stopnia za przygotowanie mapy geologicznej arkusza Wadowice oraz publikację poświęconą geologii tego regionu w roku 1952,
• nagroda państwowa I stopnia.

Upamiętnienie

W Instytucie Nauk Geologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego zainstalowano tablicę pamiątkową, która dedykowana jest pamięci Mariana Książkiewicza. Również Oddział Karpacki Państwowego Instytutu Geologicznego nosi jego imię, co pokazuje znaczenie jego wkładu w dziedzinie geologii.

---

Oceń: Marian Książkiewicz

---