Adam Jan Stupnicki

---

Życiorys

Adam Jan Stupnicki przyszedł na świat 12 grudnia 1898 roku w Krakowie, w rodzinie zajmującej się drobnym przedsiębiorstwem budowlanym. Swoją edukację zakończył w 1917 roku, kiedy to ukończył szkołę realną. Wkrótce po tym został powołany do armii austro-węgierskiej. W trakcie I wojny światowej, w listopadzie 1918 roku, został wzięty do niewoli przez wojska włoskie. Po uwolnieniu udał się do Francji, gdzie wstąpił do Armii Polskiej gen. Józefa Hallera, z którą wrócił do Ojczyzny.

W roku 1920 ostatecznie zwolniono go do cywila, a rok później ukończył kurs spółdzielczy w Studium Rolniczym Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przez następny rok zdobywał doświadczenie zawodowe, pracując w banku. W 1922 roku kontynuował edukację, zapisując się na Wydział Hutniczy Akademii Górniczej w Krakowie. Po obronie pracy magisterskiej z zakresu odlewnictwa w 1929 roku, uzyskał tytuł inżyniera metalurga.

Podczas studiów pracował jako inżynier ruchu w odlewni żeliwa w hucie „Katarzyna” w Sosnowcu, gdzie pozostał do 1928 roku. Następnie rozpoczął pracę jako inżynier ruchu w hucie „Florian” w Świętochłowicach, a po trzech latach awansował na stanowisko kierownika walcowni. W 1935 roku objął posadę kierownika walcowni w hucie „Piłsudski” (później przemianowanej na „Kościuszko”) w Chorzowie. Dzięki jego innowacyjnym wysiłkom, walcownia jako pierwsza w Polsce rozpoczęła produkcję 30-metrowych szyn dla Polskich Kolei Państwowych, a on sam był współautorem nowatorskiej technologii produkcji podkładek do tych szyn, którą zatwierdziło Ministerstwo Komunikacji.

W roku 1938 Stupnicki zdobył tytuł dyrektora huty „Kościuszko”. Zanim wybuchła II wojna światowa, w wrześniu 1939 roku, zorganizował ewakuację pracowników oraz konstrukcji huty na wschód, do Baranowicz. Po wkroczeniu wojsk radzieckich 17 września 1939, wraz z grupą współpracowników pozostał w Lwowie, który był okupowany przez Sowietów. Wiosną 1940 roku, na mocy porozumienia niemiecko-sowieckiego, jego grupa powróciła na Śląsk, lecz Stupnicki przeniósł się do Krakowa z rodziną.

W okresie niemieckiej okupacji przebywał w okolicach Węgrowa, gdzie pracował w Fabryce Maszyn Rolniczych „Baczki” w Łochowie i kierował odlewnią Fabryki Maszyn Rolniczych „Ostrówek” w Ostrówku. Po zakończeniu okupacji niemieckiej na Śląsku, w lutym 1945 roku powrócił do Chorzowa, gdzie znów podjął pracę w Centralnym Zarządzie Przemysłu Hutniczego. Już wkrótce mianowano go dyrektorem huty „Kościuszko”. W zaledwie miesiąc po objęciu tego stanowiska, przywrócił do życia wszystkie oddziały produkcyjne huty. Z początkiem 1946 roku huta osiągnęła produkcję na poziomie 70% wartości sprzed wojny.

Od 1945 roku Stupnicki pełnił funkcję kierownika Katedry Maszyn Hutniczych na Wydziale Hutniczym Akademii Górniczej w Krakowie, gdzie prowadził wykłady dotyczące mechanizacji hutnictwa oraz przeróbki plastycznej. Jednakże w marcu 1946 roku, w ramach politycznych czystek, został aresztowany pod zarzutem nadużyć swoich podwładnych i skazany na oboz pracy w Jaworznie na rok. Po odbyciu 2/3 kary, i dzięki interwencjom m.in. rektora Akademii Górniczej, zwolniono go w grudniu 1946 roku.

Po wyjściu z obozu, przez dwa miesiące pracował jako konstruktor w biurze technicznym w Gliwicach. W marcu tego samego roku został pracownikiem Centralnego Zarządu Przemysłu Hutniczego, a następnie kierownikiem referatu Przemysłu Ciężkiego w Wydziale Produkcji Departamentu Planowania Ministerstwa Przemysłu i Handlu. Od 1949 roku pełnił te same obowiązki w Departamencie Techniki Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego. W październiku 1951 roku aresztowano go z powodu rzekomego naruszenia tajemnicy państwowej. Skazany na cztery lata więzienia, został zwolniony w kwietniu 1954 roku.

Po odwilży politycznej po październiku 1956 roku, wnioskował o rehabilitację, co zakończyło się sądowym uniewinnieniem w listopadzie 1957 roku oraz przyznaniem odszkodowania finansowego. Od maja 1953 roku, pracując w Państwowych Wydawnictwach Szkolnictwa Zawodowego, jako starszy redaktor, przygotowywał podręczniki z hutnictwa. W połowie sierpnia 1956 roku powrócił do Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego, gdzie kierował zespołem w Departamencie Techniki Hutniczej. Jego innowacyjne podejście przyczyniło się do zwiększenia oszczędności stali oraz rozszerzenia asortymentu produkowanych wyrobów. Pracował także nad technologią form z materiałów ogniotrwałych, która znalazła zastosowanie w spawaniu połączeń szynowych torów kolejowych.

W 1966 roku przeszedł na emeryturę, jednak wciąż pozostawał aktywny zawodowo przez kilka następnych lat, pełniąc w marcu 1971 roku funkcję doradcy dyrektora technicznego w hucie „Warszawa”. Po tym był członkiem Spółdzielni Pracy Usług Technicznych Inżynierów i Techników Emerytów „Wspólnota”, gdzie opracowywał ekspertyzy dla huty „Warszawa” i huty im. Lenina w Nowej Hucie. Od 1961 roku był także redaktorem działu w branżowym czasopiśmie „Hutnik”.

W wieku 88 lat, 9 sierpnia 1987 roku, zmarł i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Pyrach k. Warszawy.

Odznaczenia

Adam Jan Stupnicki został odznaczony licznymi wyróżnieniami, a wśród nich warto wymienić: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski przyznany w 1967 roku, a także Odznakę Honorową „Zasłużony pracownik państwowy”. Dodatkowo, jego praca na rzecz rozwoju uczelni została doceniona poprzez przyznanie mu Odznaki Honorowej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie.

---

Oceń: Adam Jan Stupnicki

---