Jerzy Bińczycki

Kultura i sztuka

Jerzy Bińczycki to postać, która zapisała się na trwałe w historii polskiej kultury. Urodził się 6 września 1937 roku w Witkowicach, a jego życie zakończyło się tragicznie 2 października 1998 roku w Krakowie. Bińczycki był nie tylko utalentowanym aktorem, ale także osobą, która swoją sztuką poruszała serca widzów zarówno na scenie teatralnej, jak i na ekranie filmowym.

Jego kariera aktorska obejmowała wiele znaczących ról, które przyczyniły się do rozwoju polskiej sztuki filmowej i teatralnej. Dzięki swojemu niezwykłemu talentowi i wszechstronności, Bińczycki stał się ikoną polskiego aktorstwa, pamiętaną do dziś.

Życiorys

Jerzy Bińczycki, utalentowany aktor, swoją edukację zakończył w Wyższej Szkole Teatralnej im. Ludwika Solskiego w roku 1961. Po zakończeniu studiów, podjął pracę w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. Jego pierwszą rolą była postać Starka w inscenizacji „Ludzi królestwa” autorstwa Roberta Penna Warrena.

W 1965 roku, został zaproszony przez Zygmunta Hübnera do pracy w Starym Teatrze w Krakowie, gdzie pozostał na całe życie. Niedługo przed swoją tragicznie wczesną śmiercią w lipcu 1998 roku, objął funkcję dyrektora tej sceny. To właśnie w Starym Teatrze Bińczycki wykreował swoje najbardziej ikoniczne postacie, występując w spektaklach reżyserowanych przez Jerzego Jarockiego (jak rola Edka w „Tangu” Sławomira Mrożka) oraz Andrzeja Wajdy (Poloniusz w „Hamlecie”) i Konrada Swinarskiego (Kajetan w „Fantazym” Juliusza Słowackiego).

Oprócz ról aktorskich, Bińczycki zajął się również reżyserią, a w 1975 roku przeprowadził adaptację dwóch sztuk Antona Czechowa – „Niedźwiedź” oraz „Oświadczyny”, w których także wystąpił.

Na ekranie zadebiutował w 1962 roku rolą policjanta w filmie „Drugim brzegu”. W kolejnych latach zagrał w wielu filmach, w których często portretował postacie czarnych charakterów. Przełomowym momentem w jego karierze był rok 1975, kiedy to Jerzy Antczak zaangażował go do roli Bogumiła w ekranizacji „Nocy i dni” autorstwa Marii Dąbrowskiej. Owa rola przyniosła mu ogromny rozgłos, a jego interpretacja wzbudziła uznanie krytyków i widzów. Jak podkreślał Krzysztof Demidowicz – „Zbudował on fascynującą, ponadczasową sylwetkę zwyczajnego człowieka, delikatnie odsłaniając psychiczne rany bohatera”.

W jego dorobku filmowym znalazły się także inne znaczące role, m.in. w „Dreszczach” Wojciecha Marczewskiego, „Magnacie” Filipa Bajona, „Cieniach” Jerzego Kaszubowskiego czy „Z biegiem lat, z biegiem dni…” Wajdy. Kreacja Bińczyckiego w „Znachorze” Jerzego Hoffmana również weszła do historii polskiego kina. Ostatnim filmem, w którym zagrał, był „Pan Tadeusz”, gdzie wcielił się w postać Macieja Dobrzyńskiego, a w ciągu swojej 36-letniej kariery filmowej zagrał ponad 70 różnych ról.

W teatralnym repertuarze jego ostatnią rolą był Escalus w „Miarce za miarkę” Szekspira w reżyserii Tadeusza Bradeckiego. Jego ostatni spektakl jako reżysera, „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry, odbył się w Tarnowskim Teatrze im. Ludwika Solskiego, w którym gościnnie wystąpił w roli Radosta.

Oprócz kariery artystycznej, Bińczycki angażował się również w politykę, będąc członkiem Unii Demokratycznej i Unii Wolności. W 1991 roku jako przedstawiciel UD aplikował do Senatu w województwie tarnowskim, zdobywając 39150 głosów, jednak do uzyskania mandatu brakło mu niecałych 1800 głosów.

Niestety, Jerzy Bińczycki zmarł nagle na skutek zawału serca 2 października 1998 roku w szpitalu im. Gabriela Narutowicza w Krakowie. Został pochowany w alei zasłużonych na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera LXIX pas B-2-13).

Życie prywatne

Pierwszą żoną Jerzego Bińczyckiego, znanego aktora, w latach sześćdziesiątych była aktorka Elżbieta Willówna, z którą miał córkę, Magdalenę. Po wielu latach separacji, ponownie znalazł szczęście, gdyż wziął ślub z teatrologiem oraz politykiem Elżbietą z domu Godorowską. Para ta doczekała się syna, Jana, który przyszedł na świat w 1982 roku i obecnie jest kulturoznawcą.

Filmografia

Jerzy Bińczycki to wybitny aktor, którego filmografia obejmuje bogaty zbiór ról, które zasługują na szczegółowe omówienie. Poniżej przedstawiamy listę jego najważniejszych osiągnięć w świecie kina i telewizji:

  • 1969 – Sól ziemi czarnej jako Bernard Basista, brat Gabriela,
  • 1970 – Życie rodzinne jako dyrektor instytutu,
  • 1970 – Południk zero jako Byk,
  • 1973 – Janosik (serial telewizyjny) jako wartownik na zamku hrabiego,
  • 1975 – Noce i dnie jako Bogumił Niechcic,
  • 1976 – Dagny jako Jan Kasprowicz,
  • 1976 – Zaklęty dwór (serial telewizyjny) jako kozak Kostia Bulij, sługa starościca Żwirskiego,
  • 1977 – Noce i dnie (serial telewizyjny) jako Bogumił Niechcic,
  • 1978 – Szpital Przemienienia jako inżynier Andrzej Nowacki, pacjent,
  • 1980 – Z biegiem lat, z biegiem dni… (serial telewizyjny) jako Felicjan Dulski,
  • 1980 – Punkt widzenia jako Tadeusz Rajewski, ojciec Marii,
  • 1981 – Dreszcze jako Cebula, nauczyciel języka polskiego,
  • 1981 – Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy (serial telewizyjny) jako Augustyn Szamarzewski,
  • 1981 – Znachor jako Rafał Wilczur,
  • 1983 – Szczęśliwy brzeg jako Jan Kowalski, emerytowany kapitan Żeglugi Wielkiej,
  • 1983 – Na odsiecz Wiedniowi jako król Jan III Sobieski,
  • 1984 – Zabawa w chowanego jako Stanley Mazur,
  • 1984 – 1944 jako płk Stefan Polanicz „Klemens”,
  • 1984 – Lato leśnych ludzi (serial telewizyjny) jako Januszko „Rosomak”,
  • 1986 – Magnat jako Zbierski, dyrektor kopalni Von Teussów, ojciec Jurka,
  • 1987 – Sala nr 6 jako dr Andrzej Bloch,
  • 1988 – Piłkarski poker jako działacz piłkarski,
  • 1988 – Męskie sprawy jako Józef Turowski, dziadek Gundzi / Hieronim, przodek Gundzi / Zygmunt, przodek Gundzi,
  • 1990 – Superwizja jako Ryszard Edman, prezes „SuperWizji”,
  • 1990 – Ucieczka z kina „Wolność” jako Karwański, kierownik kina „Wolność”, były oficer SB,
  • 1992 – Enak jako znany reporter,
  • 1994 – Legenda Tatr jako Pan Bóg,
  • 1994 – Panna z mokrą głową jako ksiądz,
  • 1994 – Panna z mokrą głową (serial) jako ksiądz,
  • 1995 – Dzieje mistrza Twardowskiego jako profesor Łukasz, wykładowca Twardowskiego na UJ,
  • 1998 – Syzyfowe prace (serial telewizyjny) jako ksiądz Wargulski,
  • 1999 – O dwóch takich, co nic nie ukradli jako profesor „Papa Skaut”,
  • 1999 – Przygody dobrego wojaka Szwejka jako pułkownik Schroder,
  • 1999 – Pan Tadeusz jako Maciej Królik-Rózeczka.

Ordery i odznaczenia

Jerzy Bińczycki, wybitny artysta, został odznaczony za swoje osiągnięcia w dziedzinie kultury i sztuki. Wyróżnienia, które otrzymał, podkreślają jego znaczenie w polskim środowisku artystycznym.

  • krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski z 1989 roku,
  • złoty krzyż zasługi z 1975 roku.

Nagrody

Jerzy Bińczycki, znany aktor, zdobył liczne wyróżnienia w swojej karierze filmowej i telewizyjnej, co potwierdza jego talent oraz zaangażowanie w sztukę aktorską.

  • nagroda miasta Krakowa, 1978,
  • nagroda prezesa Komitetu do spraw Radia i Telewizji za wybitne kreacje aktorskie w filmach i widowiskach telewizyjnych, 1988,
  • „Złoty Ekran” przyznawany przez tygodnik „Ekran”, 1988,
  • nagroda na FPFF w Gdyni za najlepszą pierwszoplanową rolę męską w filmie „Noce i dnie”, 1975.

Upamiętnienie

W roku 2001 na fasadzie Starego Teatru zainstalowano pamiętną tablicę, na której umieszczono wizerunek Jerzego Bińczyckiego.

Także 23 kwietnia 2001 w Szkole Podstawowej nr 68 mieszczącej się w Krakowie-Witkowicach nastąpiło uroczyste nadanie imienia Jerzego Bińczyckiego, który był dumnym absolwentem tej placówki.

Oceń: Jerzy Bińczycki

★★★★★
Średnia ocena:4.97 Liczba ocen:23