Józef Karbowski

---

Życiorys

Urodziny Józefa Karbowskiego miały miejsce 25 października 1888 roku w Krakowie, gdzie przyszedł na świat w rodzinie Wawrzyńca i Wiktorii z Ziębów. Pierwsze kroki w swoim wykształceniu stawiał w Krakowie, gdzie ukończył gimnazjum filologiczne oraz Szkołę Dramatyczną Michała Przybyłowicza. Już w 1907 roku zadebiutował na scenie teatralnej, rozpoczynając swoją karierę w teatrze w Sosnowcu.

W sezonie 1909/10 objął pozycję reżysera w Teatrze Miejskim w Kaliszu. Następnie, w latach 1910–1913, pracował w Teatrze Objazdowym Związku Artystów Dramatycznych, po czym przeszedł do Teatru Współczesnego w Warszawie. Po wybuchu I wojny światowej został aresztowany przez Rosjan jako obywatel Austro-Węgier i w 1915 roku wywieziony do Charkowa. W tym mieście prowadził teatr przy Domu Polskim oraz angażował się w rozmaite funkcje społeczne.

Po wojnie, w październiku 1919 roku, powrócił do kraju i objął stanowisko naczelnego reżysera Teatru Wielkiego w Wilnie. Jednak po kilku miesiącach, zdecydował się na zmianę i przeniósł się do Bydgoszczy. W latach 1920–1922 był głównym reżyserem i aktorem w Teatrze Miejskim, którym kierowała Wanda Siemaszkowa. Ponadto, prowadził zajęcia w Szkole Dramatycznej powołanej przez Siemaszkową przy Teatrze Miejskim oraz publikował swoje artykuły w „Gazecie Bydgoskiej”.

24 maja 1922 roku magistrat bydgoski powierzył mu funkcję dyrektora Teatru Miejskiego na rok, który zakończył się wraz z końcem sezonu 1922/1923. Po wrześniu 1923 przez dwa sezony zarządzał bydgoskim teatrem na własny rachunek. W jego dorobku znalazły się wystawienia ważnych dzieł polskiej klasyki, takich jak Dziady A. Mickiewicza, Beatrix Cenci i Złota czaszka J. Słowackiego, Wesele S. Wyspiańskiego, Judasza z Kariothu K. M. Rostworowskiego oraz Spadkobiercy A. Grzymały-Siedleckiego. Pod jego kierownictwem repertuar teatru poszerzał się o klasykę polską i zagraniczną, sztuki patriotyczne i obrazy historyczne.

Jego działalność przyczyniła się do popularyzacji teatru, organizując popołudniowe przedstawienia dla młodzieży oraz koncerty bydgoskich orkiestr. Dążył do objazdów teatralnych po mniejszych miejscowościach. Jako reżyser w latach 1920–1925 przygotował aż 77 sztuk teatralnych. W obliczu planowanego zjednoczenia teatrów miejskich Bydgoszczy, Grudziądza i Torunia w 1925 roku, zdecydował się nie stanąć do konkursu na dyrektora nowo połączonego teatru, lecz zgłosił swoją kandydaturę na dyrektora w Katowicach.

Po krótkim okresie kierowania tamtejszą sceną, następne sezony (1926–1929) spędził w wileńskiej „Reducie” jako reżyser i aktor. W latach 1929–1931 współpracował z Teatrem Polskim w Warszawie. Jesienią 1931 roku wrócił na stałe do Krakowa, gdzie objął rolę aktora i reżysera (w latach 1923–1925 także zastępcy dyrektora Juliusza Osterwy) w Teatrze im. J. Słowackiego. Jego aktywność pedagogiczna obejmowała również wykłady w miejskiej Szkole Dramatycznej. W 1936 roku został uznany za członka zasłużonego Związku Artystów Scen Polskich.

Poddany wpływom okupacji niemieckiej, pracował jako urzędnik w Zarządzie Miasta w Krakowie. Po wojnie wznowił pracę aktorską oraz reżyserską w Teatrze im. J. Słowackiego oraz działalność pedagogiczną trwającą w Szkole Dramatycznej. Podczas sezonu 1949/50 występował również we Wrocławiu, a rok później w Poznaniu. Od jesieni 1951 roku do końca swojego życia, kontynuował grę i reżyserię w krakowskim Teatrze im. J. Słowackiego.

Józef Karbowski był żonaty z aktorką Stanisławą ze Spieczyńskich i miał jednego syna, Tadeusza. Zmarł 7 maja 1956 roku w Krakowie, a jego ciało spoczywa na cmentarzu Rakowickim (kwatera PAS 24-zach-Katakumba Kurii Metropolitalnej).

Ordery i odznaczenia

Józef Karbowski, wybitna postać w historii Polski, został odznaczony licznymi medalami i orderami, które podkreślają jego znaczący wkład w rozwój kraju.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 lipca 1953,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, uhonorowany 13 stycznia 1948,
• Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 17 lutego 1938,
• Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 7 listopada 1936,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, otrzymany 28 stycznia 1955.

Nagrody

Józef Karbowski został uhonorowany wieloma nagrodami w swojej karierze artystycznej. W szczególności zasługuje na uwagę jego osiągnięcie, które miało miejsce w 1955 roku, kiedy to otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia za całokształt swojej pracy artystycznej.

---

Oceń: Józef Karbowski

---