Ryszard Szeremeta

---

Życiorys

W latach 1971-1976 Ryszard Szeremeta uczęszczał do krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej, gdzie zgłębiał różnorodne kierunki studiów. Uczył się kompozycji pod okiem profesora Lucjana Kaszyckiego, a jego dyrygentura była kształtowana przez profesora Jerzego Katlewicza. Dodatkowo, Szeremeta miał okazję pogłębiać wiedzę z zakresu muzyki elektronicznej, ucząc się u prof. Józefa Patkowskiego, który był pionierem w tej dziedzinie w Polsce i prowadził Studio Eksperymentalne Polskiego Radia. Ten okres edukacji obfitował w wpływy wybitnych pedagógów, takich jak Zbigniew Bujarski, Mieczysław Drobner, Elżbieta Dziębowska, Aleksander Frączkiewicz, Zbigniew Jeżewski, Tadeusz Machl, Krzysztof Meyer, Krystyna Moszumańska-Nazar, Józef Rychlik, Bogusław Schaeffer, Marek Stachowski, Jacek Targosz oraz Mieczysław Tomaszewski.

W 1982 roku Szeremeta ukończył podyplomowe studia kompozytorskie w Guildhall School of Music and Drama w Londynie, gdzie miał okazję uczyć się od Alfreda Niemana oraz Roberta Saxtona. Dwa lata później odbył staż w Electronic Music Studio w Sztokholmie, gdzie jego mentorem był Lars Gunnar Bodin, a kolejne doświadczenie zdobył w 1991 roku w GMEB w Bourges, ucząc się pod okiem Françoise Barrière.

Jego pierwszym znaczącym krokiem w karierze było wykonanie partytury graficznej w 1971 roku wspólnie z grupą „Laboratorium” Janusza Grzywacza, co zostało zarejestrowane w Telewizji Polskiej. Szeremeta szybko nawiązał bliską współpracę z profesorem Katlewiczem, który wówczas był odpowiedzialny za realizację premier dzieł Krzysztofa Pendereckiego w Filharmonii Krakowskiej.

W 1977 roku, zdobywszy Grand Prix Konkursu Związku Kompozytorów Polskich, Szeremeta otrzymał roczne stypendium amerykańskie, co miało wpływ na jego przyszłą współpracę z kwartetem wokalnym Novi Singers. Jego debiut na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień miał miejsce w 1981 roku z utworem symfonicznym „Advocatus Diaboli”, wykonanym pod dyrekcją Andrzeja Markowskiego. Wydarzenie to zbudowało jego renomę, niezależnie od trudności, jakie przyniosły czasy stanu wojennego w Polsce.

Następnie Szeremeta przez osiem lat był częścią kwartetu wokalnego Novi Singers, z którym nagrywał i występował zarówno w kraju, jak i za granicą, m.in. na Festiwalu Jazzowym Jazz Jamboree w Warszawie oraz Międzynarodowym Festiwalu Jazzowym w Montreux. W latach 1979-1986 komponował utwory na zlecenie Andrzeja Trzaskowskiego dla jego Orkiestry Jazzowej STUDIO S-1 w Polskim Radiu.

W latach 90. Szeremeta współpracował z takimi instytucjami jak Besta Film, ARD, ZDF, SDF, Arte oraz 3Sat, a w 1991 roku zaprezentował swoje kompozycje w prestiżowych miejscach, jak Lincoln Center w Nowym Jorku czy Uniwersytet Pensylwanii w Filadelfii. Działał również jako sub-wydawca szwajcarskiego wydawnictwa multimedialnego Arcadia (M.S.I.) od 1989 roku.

W latach 1999-2010 Szeremeta prowadził działalność impresaryjną, współpracując z Wojciechem Kępczyńskim, reformatorem Teatru Muzycznego ROMA. W ramach tej działalności licencjonował w Anglii, Francji i USA popularne musicale, takie jak Miss Saigon, Grease, Koty, Taniec wampirów (Romana Polańskiego), Upiór w Operze oraz Nędznicy.

Jako jeden z prekursorów muzyki elektronicznej, eksperymentalnej i elektroakustycznej w Polsce, Szeremeta pełnił przez wiele lat funkcję kierownika Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia w Warszawie, a jego dokonania obejmują dziewięć prawykonań podczas koncertów Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień. W 1995 roku jego „Triple Concerto for 3-tape exposition” zdobyło nagrodę w konkursie EBU (European Broadcasting Union) oraz zostało włączone do programu Światowych Dni Muzyki w Seulu w 1997 roku.

Ponadto, podczas 55. Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu zorganizowano koncert „Piosenka Ci nie da zapomnieć. Koncert przebojów stulecia”, w którym zaprezentowano najpiękniejsze polskie kompozycje, w tym utwór „Już nie ma dzikich plaż” skomponowany przez Szeremetę dla Ireny Santor.

Ryszard Szeremeta jest żonaty z Barbarą Bossowską-Szeremeta, ma córkę Martę Szeremeta, która przyszła na świat w 1983 roku.

Debiuty w muzyce poważnej

Ryszard Szeremeta dokonał licznych znaczących debiutów w dziedzinie muzyki poważnej, wprowadzając innowacyjne pomysły oraz style. Jego twórczość zdobyła uznanie wśród krytyków i słuchaczy.

• „Wszytki Płacze” (1975) – utwór skomponowany na chór i perkusję z tekstem Jana Kochanowskiego. Dzieło to zdobyło Nagrodę Główną w Konkursie Młodych Związku Kompozytorów Polskich, co zaowocowało stypendium na studia kompozytorskie w USA.
• „Capricorn” (1979) – utwór na klawesyn, który przyniósł Szeremecie Nagrodę Główną Konkursu Młodych Polskiego Radia i Telewizji Polskiej; prawykonanie miało miejsce w wykonaniu Leszka Kędrackiego, a nagranie znajduje się w Fonotece Radiowej.
• „Advocatus Diaboli” (1980-1981) – dzieło na wielką orkiestrę symfoniczną, zrealizowane na zamówienie Andrzeja Markowskiego dla Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Łodzi. To właśnie tu miało miejsce prawykonanie i debiut Szeremety, które zostało zaprezentowane podczas Warszawskiej Jesieni tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce w 1981 roku.
• „Points I” (1981) – utwór z interakcją taśmy z elektroniką na żywo, zamówienie Józefa Patkowskiego na koncert w Studiu Eksperymentalnym. Nagranie archiwalne zostało zrealizowane dla Polskiego Radia, gdzie Szeremeta pełnił rolę live performer’a.
• „Points II” (1981) – również interakcja taśmy z elektroniką na żywo, stworzona na zamówienie Józefa Patkowskiego na koncert w Studiu Eksperymentalnym w ramach Warszawskiej Jesieni. Utwór został nagrany archiwalnie dla Polskiego Radia i Telewizji Polskiej, w którym Szeremeta również wykonał swoje dzieło na żywo.

Debiuty Szeremety ukazują jego świeże podejście do muzyki, które przyniosło mu uznanie i szereg nagród, a także zapoczątkowało jego rozwijającą się karierę kompozytorską.

Nagrody

Ryszard Szeremeta, wybitny kompozytor, zasłynął z wielu wyróżnień przyznawanych za jego twórczość. Oto istotne nagrody, które otrzymał w swojej karierze:

• w 1977 roku zdobył główną nagrodę w Konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich, a nagrodą było roczne stypendium kompozytorskie w USA, które jednak z powodu wprowadzenia stanu wojennego nie mogło zostać zrealizowane,
• w 1979 roku otrzymał nagrodę w Konkursie Radiofonii Polskiej,
• w 1981 roku zdobył nagrodę w Konkursie Muzyki Elektroakustycznej w Bourges,
• w 1984 roku otrzymał wyróżnienie w Konkursie Muzyki Elektronicznej w Varèse,
• w 1987 roku został laureatem nagrody im. Henryka Warsa, przyznawanej za całokształt dorobku kompozytorskiego przez Stowarzyszenie Autorów ZAiKS,
• w 1989 roku zdobył nagrodę w Konkursie Międzynarodowej Trybuny Elektroakustycznej w Oslo,
• w 1995 roku otrzymał nagrodę Trybuny Europejskiej Unii Radiowej w Budapeszcie.

Kompozycje, wykonania oraz nagrania studyjne

Wykonania i nagrania w Studio Eksperymentalnym Polskiego Radia

W twórczości Ryszarda Szeremety znajdziemy wiele fascynujących dzieł, które zostały zarejestrowane w Studio Eksperymentalnym Polskiego Radia. Poniżej przedstawiamy szczegółową numerację w katalogach Fonoteki:

• „Pulse Rate” (1984) Fonoteka: WJ 1986/28 [2-2], WJ 1986/29 [2-2], SE 159 ORYG [3-3], PB 6729 [1-1], SE 475 [0-0],
• „Amphora” (1984) Fonoteka: Arch. SE 159 [2-2], PB 6728 [1-1], E 159 ORYG [0-0], SE 159 KOP [1-4], Taśma solo – SE 478 [0-0],
• „Agent Orange” (1986) Fonoteka: Taśma solo > SE 158 [3-3], Arch. SE 158 [2-2], SE 517 [0-0], PB 8059 [1-1], PB 8059 KOP [1-1],
• „Chamber Music” (1988) Fonoteka: SE 537 [0-0], PB 8909 [0-0], SE 538 [0-0], PB 8910 [0-0],
• „Miraculeo” (1988) Fonoteka: taśma solo SE 158 [1-1], SE 529 [0-0], Arch. SE 159 ORYG [1-1], SE 530 [0-0], PB 853 [1-1],
• „Trickstar” (1989) Fonoteka: taśma solo SE 547 [0-0], Arch. SE 162 [3-3], SE 551 [0-0], PB 9294 [0-0],
• „Mirror I” – Liryki Jamesa Joyce’a (1989) Fonoteka: SE 163 [0-0], PB 9204 [1-1], SE 548 [0-0],
• „Mirror II” – Liryki Jamesa Joyce’a (1989) Fonoteka: SE 164 [0-0], PB 9229 [1-1], SE 549 [0-0],
• „Entering 1990” (1990) Fonoteka: SE 563 [0-0], PB 9990 [1-1],
• „Patchwork” (1990) Festiwal Poznańska Wiosna, Wojciech Michniewski – Fonoteka: FPWM 1990/1 [1-1],
• „M bout M” (1993) Fonoteka: SE 580 [0-0], PC 872 [0-0],
• „SY 99 Message” (1993),
• „Stringplay” (1994) Fonoteka: SE 592 [0-0], SE 592 KOP [0-0],
• „Triple Concerto for 3-tape exposition” (1995) Fonoteka: Arch. DAT 2123 B [0-0], DAT 2123 A [0-0], DA 148 ARCH [4-4], DA 148 [4-4],
• „Hourglass” (1996) – for violin and tape. Fonoteka: Arch Warszawska Jesień DAT 1051 [5-5], WJ 1996/29 [2-2], Nagr.studyjne K.A.Kulka SE 606 [0-0], PC 1524 [0-0], Taśma solo SE 605 [0-0],
• „Triple Concerto per Uno” (1997),
• „Metrograph Future” (1997) Fonoteka: PC 1855 [1-1],
• „Un Morcesu de MAC” (1997) Fonoteka: DAT 83 [5-5], WJ 1997/6 [3-3],
• „Future Music” (1998),
• „Metrograph Words” (1998) Fonoteka: PC 1855 [2-2],
• „Metrograph Touch” (1998),
• „Metrograph 45 ! SE” (2002) Koncert Jubileuszowy 45-lecia Studia Eksperymentalnego. Fonoteka: DA 580 ARCH [4-4], DA 580 [4-4].

Wykonania i nagrania jazzowe, Orkiestra „STUDIO S-1” Andrzeja Trzaskowskiego

Numeracja w katalogach fonoteki Polskiego Radia również obejmuje jazzowe wykonania:

• „A Windless Day” (1980) Fonotek LC 2548 [6-6],
• „Break smash” (1984) Fonoteka: AR 3302 [0-0], LB 7521 [0-0],
• „GO” (1984) Fonoteka: LB 7433 [0-0], AR 3226 [1-1],
• „Just a moment” (1984) Fonoteka: AR 3077 [3-3], JA 5726 [0-0],
• „CLAM” (1984) – Fonoteka: AR 3910 [0-0], LB 9108 [0-0],
• „At Full Speed” (1981) Fonoteka: AR 2275 [0-0], LB 3089 [0-0], L 4885 [6-6],
• „Sax, sax” (1984) Fonoteka: AR 3910 [0-0], LB 9109 [0-0],
• „Swiss cottage” (1984) Fonoteka: AR 3082 [0-0], LB 6976 [0-0], LB 6976 ARCH [0-0],
• „The ancient guildhall” (1983) Fonoteka Radiowa AR 2957 [0 – 0],
• „ENTERTAINER” (1984),
• „The FROG” (1984) Fonoteka: AR 3302 [0-0], LB 7520 [0-0],
• „Zambo” (1981) Fonoteka: AR 2388 [3-3], LB 3683 [0-0], L 4989 [3-3],
• „SIGISMUND” (1983) Fonoteka: AR 2976 [0-0], LB 6627 [0-0], LB 6627 ARCH [0-0], L 6147 [10-10].

Wykonania i nagrania kameralne, kwartet wokalny „Novi Singers”

Ryszard Szeremeta nie unikał także form kameralnych, co znajduje odzwierciedlenie w takich utworach jak:

• „God is born” – na kolędę,
• „When Christ is born” – na kolędę,
• „Mazurka a-minor” – na Chopina,
• „Mazurka C-major” – na Chopina,
• „Merry-go-round”,
• „Music of the Polish Renaissance” – na taneczne rytmy,
• „ON A SLOW FIRE”,
• „You remember that autumn” – na popowy utwór,
• „Prelud A major” – na Chopina,
• „The Holly Experiment”,
• „The Sleeping Beauty”.

Publikacje i wydania CD

Ryszard Szeremeta jest także autorem licznych publikacji, które znalazły swoje miejsce w katalogach wydawnictw POLJAZZ oraz ARCADIA-MSI:

• DON ROBERTO AND DONA MERCEDES (1989) (POLJAZZ CD PSJ-5) nakład 500 egz.,
• CONSTELLATION (1989) – IN TUNE VOCAL GROUP (POLJAZZ CD-PSJ-6),
• VISION AND UTOPIA (1990) Arcadia MSI DELUX DL – 77.007,
• EXTRATERRESTRIALS (1995) Arcadia MSI Esovision EV – 30,
• CELTIC CIRCLES (2001) Arcadia MSI Esovision EV – 76,
• LEGENDARY CREATURES (2004) Arcadia MSI Esovision EV – 89,
• VOODOO-CULTS (2006) Arcadia MSI Esovision EV-99,
• DRUIDS” KNOWLEDGE (2008) Arcadia MSI Esovision EV – 107,
• BALLET OF THE ELECTRONS (2010) Arcadia MSI Esovision EV – 174),
• MICROCOSMOS MACROCOSMOS (2012) Arcadia MSI Esovision EV – 177,
• THE ART OF GENETICS (2014) Arcadia MSI Esovision EV – 179,
• SOUL SOLUTION (2016) Arcadia MSI LifeStyle LS-514-2.

Muzyka w filmie dokumentalnym (TVP, ZDF, ARTE, ARD, 3SAT)

W twórczości filmowej Szeremety można odnaleźć wiele znakomitych kompozycji:

• Krok od przepaści (1985),
• Po obu stronach muru (1987),
• Witkacego wywoływanie duchów (1989),
• Kadisz. Ostatni Żydzi z Szargorodu (1992),
• Pośmiertny triumf Władysława Strzemińskiego (1993),
• Dzieci Tundry (1994),
• Dzika Syberia (1994),
• Przeszłość dla przyszłości. Rodzina Czartoryskich (1996),
• Okrutny talent. Fiodor Dostojewski (2000),
• Ural – granica między Europą a Azją (2000),
• Lew Tołstoj (2002),
• Lew Tołstoj większy od innych (2002),
• Żołnierze wyklęci (2006).

Wybrane piosenki

Oto przykłady wybranych piosenek związanych z Szeremetą:

• „Człowiek, człowiek” – Maryla Rodowicz, słowa Jan Wołek – Fonoteka: LC 1655 [0-0], L 6986 [7-7], AR 6422 [3-3],
• „Duet liryczny” – wyk. Irena Santor & Zbigniew Wodecki, słowa Ewa Żylińska – Fonoteka: AR 5109 [0-0], LC 197 [0-0], L 6828 [4-4],
• „Firma ja i ty” – wyk. Krystyna Prońko & Janusz Panasewicz, słowa Andrzej Mogielnicki – Fonoteka: L 6539 [17-17], AR 3300 [0-0], LB 7566 [0-0], B 4322/3 [1-1], L 6540 [3-3],
• „Już nie ma dzikich plaż” – wyk. Irena Santor, słowa Krzysztof Logan Tomaszewski – Fonoteka: L 6585 [8-8], AR 3537 [8-8], LB 8270 [0-0],
• „Wolniej” – wyk. Andrzej Zaucha, słowa Jan Wołek – Fonoteka: AR 4340 [7-7], LB 9497 [0-0],
• „Wsiadaj na miotłę” – wyk. Danuta Błażejczyk, słowa Wojciech Młynarski – Fonoteka: AR 3784 [10-10], LB 9047 [0-0], L 6725 [10-10],
• „Wyznanie gwiazdy” – wyk. Irena Santor, słowa Ryszard Marek Groński – Fonoteka: AR 4358 [4-4], LB 9564 [0-0], L 6767 [11-11].

---

Oceń: Ryszard Szeremeta

---