Karol Englisch, znany również jako Karol Artur Englisch-Payne, to postać, która w znaczący sposób wpisała się w historię Polski. Urodził się 13 lipca 1881 roku w Krakowie, a swoje życie zakończył 13 kwietnia 1945 roku w Stein an der Donau w Austrii.
Był nie tylko uznawanym prawnikiem, ale także pracownikiem administracji państwowej, co podkreśla jego wszechstronność i zaangażowanie w sprawy kraju. Jednakże, Karol Englisch jest przede wszystkim pamiętany jako jeden z najwybitniejszych polskich taterników, którzy przeszli do historii górskich wspinaczek w Tatrach.
Życiorys
Karol Englisch był osobą o niezwykłym dziedzictwie, ponieważ jego ojciec był Polakiem, natomiast matka Austriaczką. Urodziła się w Krakowie i była biegła w języku polskim. Wychowywał się w Krakowie oraz uczęszczał do polskich szkół. Od zawsze identyfikował się z Polską, a swoje patriotyczne uczucia ujawniał na różne sposoby. Wyrazem tego był fakt, że w 1902 roku rozwijał polską flagę na zdobytym Ostrym Szczycie, co stanowiło jedno z jego bardziej manifestacyjnych działań. W kolejnych latach, jednakże, podejmował działania mniej widoczne, angażując się w pracę na rzecz polskiej racji stanu.
W latach 1899–1903 studiował prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w 1905 roku uzyskał doktorat w tej dziedzinie. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę w urzędach państwowych w Lwowie i Wiedniu. W 1919 roku pełnił rolę rzeczoznawcy przy polskiej delegacji na konferencję pokojową w Paryżu. Następnie, w 1920 roku, został docentem na Uniwersytecie Jagiellońskim w zakresie statystyki, chociaż nie prowadził zajęć dydaktycznych. Od 1920 roku mieszkał w Wiedniu.
Jako 15-latek do Tatr zabrała go jego matka Antonina Englischowa. W początkowym etapie swojego taternickiego rozwoju, Karol wspinał się z przewodnikami, zwłaszcza z Johannem Hunsdorferem seniorem, ale później podejmował te wyzwania samodzielnie. Interesował się odkrywaniem nieznanych obszarów Tatr. W latach 1896–1903 zdobył ponad 30 szczytów, co przyspieszyło zakończenie „zdobywczego” etapu taternictwa.
Oprócz działalności wspinaczkowej, od 1898 roku rozwijał również swoją karierę pisarską. Swoje relacje z tatrzańskich wypraw początkowo publikował w czasopismach spiskoniemieckich i węgierskich, później, od 1902 roku, także w francuskich oraz polskich publikacjach.
W okresie międzywojennym, przebywając w Wiedniu, prowadził tajną działalność na rzecz polskiego wywiadu. Podczas II wojny światowej współpracował z Polskim Państwem Podziemnym, w tym w strukturach sieci wywiadu dalekiego zasięgu, funkcjonującej pod kryptonimem „Stragan” w ramach Komendy Głównej AK. Niestety, w 1943 roku został aresztowany przez Gestapo w Wiedniu za swoją działalność antyhitlerowską i skazany na śmierć. 6 kwietnia 1945 roku, tuż przed wyzwoleniem, zginął w więzieniu w Stein an der Donau, gdzie wraz z wieloma innymi więźniami politycznymi został zamordowany w ramach tzw. Masakry w Stein. Na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie znajduje się jego symboliczne miejsce spoczynku.
Przypisy
- Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018 r., s. 67, ISBN 978-83-233-4527-5.
Pozostali ludzie w kategorii "Prawo i sprawiedliwość":
Ryszard Markiewicz | Andrzej Tarnawski | Tadeusz Dzik | Janusz Raglewski | Witold Zakrzewski (prawnik) | Stanisław Bryła (prawnik) | Zdzisław Kaczmarczyk | Janusz Barta | Jerzy Stelmach (filozof prawa) | Jan Gwiazdomorski (prawnik) | Władysław Siedlecki | Jan Antoni Luchini | Józef Brzeziński (kanonista) | Helen Silving-Ryu | Józef Hołda | Mirosław Wróblewski | Włodzimierz Wróbel | Józef Jakub Muczkowski | Jan Hrebenda | Maciej SzpunarOceń: Karol Englisch