Stanisław Bryła (prawnik)

Prawo i sprawiedliwość

Stanisław Feliks Bryła, urodzony 17 maja 1888 roku w Krakowie, był znaczącą postacią w świecie prawa oraz lokalnej polityki.

Jako prawnik, Bryła angażował się w różnorodne inicjatywy społeczne, które miały na celu wspieranie społeczności lokalnych.

Pełnił funkcję starosty przasnyskiego, co świadczy o jego wpływie na administrację lokalną, a także wicewojewody lubelskiego, co podkreśla jego znaczenie na szerszej arenie politycznej.

Wszystkie te działania sprawiają, że postać Stanisława Bryły zasługuje na szczegółowe przyjrzenie się jego życiu i osiągnięciom.

Życiorys

Stanisław Bryła, syn Pawła, pasjonata literatury polskiej oraz nauczyciela, który piastował funkcję dyrektora gimnazjum w Stanisławowie, a także Eligii Marii z Chrzanowskich, publicystki oraz aktywistki społecznej, od wczesnych lat miał dostęp do niezwykle wartościowego wychowania. Jego rodzina, w tym brat Stefan, zyskała uznanie w społeczności lwowskiej, gdzie początki edukacji Stanisława miały miejsce.

Po tym, jak ukończył C. K. IV Gimnazjum we Lwowie w 1906 roku, zależało mu na dalszym kształceniu prawnym. W 1910 r. ukończył Wydział Prawny Uniwersytetu Jana Kazimierza, a dwa lata później obronił pracę doktorską z zakresu prawa. Od 1908 do 1911 r. zdobywał doświadczenie w lwowskiej adwokaturze. Po studiach, do 1914 r., odbył aplikację sądową zarówno w Lwowie, jak i w Wiedniu, a następnie kontynuował aplikację adwokacką, również w Lwowie.

Był aktywnym członkiem Ligi Narodowej, a w latach 1910-1914 współpracował z Radą Naczelna Drużyn Bartoszowych w Lwowie. Od połowy roku 1915 wziął udział w działaniach Lwowskiego Komitetu Ratunkowego i od 1 października w tym samym roku został pełnomocnikiem Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego w Rosji na gubernię jekaterynosławską oraz taurydzką. Jego zadania obejmowały pomoc Polakom ewakuowanym z Królestwa oraz organizację ich powrotu do ojczyzny w latach 1918-1919. Od maja 1918 r. brał udział w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW).

W 1919 r. krótko pracował jako komisarz rządowy w Hrubieszowie, następnie od 1 marca 1919 do lutego 1923 pełnił funkcję starosty w Przasnyszu. Jego kadencja miała miejsce w trudnym okresie odbudowy społeczności lokalnej po zniszczeniach wojennych. W lipcu 1920 roku, w ramach Rady Powiatowego Komitetu Obrony Państwa, aktywnie wspierał działania zabezpieczające. Miejsca takie jak Przasnysz i Chorzele, w uznaniu jego wysiłków w zakresie gospodarki oraz oświaty, przyznały mu honorowe obywatelstwo.

23 lutego 1923 roku objął stanowisko naczelnika Wydziału Prezydialnego w Urzędzie Wojewódzkim w Lublinie, będąc jednocześnie wicewojewodą lubelskim. Sprawował te funkcje do końca 1926 roku, a jego praca była wysoko oceniana przez przedstawicieli rządu. Po zakończeniu tej działalności, Bryła zdecydował się na karierę w sądownictwie, obejmując różne stanowiska aż do roku 1939. Był sędzią pokoju, sędzią Okręgowego Sądu w Lublinie, a także wiceprezesem i prezesem Sądu Okręgowego w Radomiu oraz Lublinie.

Od 1927 do 1929 r. działał jako radny miejski, a od marca 1929 był członkiem Rady Przybocznej, funkcjonującej przy urzędzie komisarza rządowego m. Lublina. W 1937 r. objął prezesurę Lwowskiego Związku Pracy Kulturalnej, który przekształcił się w Lubelski Instytut Kultury. Społecznie angażował się w działania Związku Harcerstwa Polskiego, stając się wiceprezesem zarządu Okręgu Lubelskiego ZHP w roku 1938. W latach 1924-1933 przewodniczył PCK, a w latach 1924-1929 funkcjonował jako prezes LOPP. Od 1927 roku prowadził wykłady z zakresu prawa administracyjnego na KUL.

Stanisław Bryła, związany politycznie z endecją, był oboźnym powiatu lubelskiego Obozu Wielkiej Polski, a od 1929 roku z ChD. Osobiste życie również miało znaczenie w jego karierze – od 21 czerwca 1913 r. był mężem Hanny z Biernackich, córki znanego lwowskiego profesora Edmunda Biernackiego.

Po wybuchu II wojny światowej, Bryła dołączył do Komitetu Obrony Lublina, gdzie odegrał kluczową rolę w uratowaniu wartościowych dzieł sztuki, w tym obrazu Jana Matejki, przedstawiającego Bitwę pod Grunwaldem i Kazanie Skargi. Zatrzymany przez gestapo 9 września 1939 roku w ramach tzw. Sonderaktion Lublin, został osadzony w Zamku Lubelskim. Niestety, 23 grudnia 1939 r. zginął rozstrzelany wraz z innymi przedstawicielami elit lubelskich, na terenie starego cmentarza żydowskiego w Lublinie.

Ordery i odznaczenia

W dorobku Stanisława Bryły znajduje się szereg prestigowych odznaczeń i wyróżnień, które przyznano mu za zasługi w różnych dziedzinach.

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 31 grudnia 1923 roku,
  • Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany dwukrotnie—pierwszy raz 13 maja 1933 roku i ponownie 28 stycznia 1939 roku,
  • Medal Niepodległości, nadany 16 marca 1937 roku,
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • Medal 3 Maja,
  • Złota Odznaka honorowa LOPP I stopnia,
  • Odznaka Honorowa PCK I stopnia,
  • Order Estońskiego Czerwonego Krzyża II klasy, przyznany w Estonii.

Oceń: Stanisław Bryła (prawnik)

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:9