Tadeusz Dzik

---

Życiorys

Tadeusz Dzik dorastał w Krakowie, gdzie zawarł bliską przyjaźń z żydowskim rodzeństwem Wahlów: Julianem, Polą (po mężu Szechner) oraz Maksymilianem. Z Maksymilianem uczęszczał do tej samej klasy w gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Krakowie. Obaj podjęli studia na Uniwersytecie Jagiellońskim, Tadeusz na kierunku prawnym, natomiast Maksymilian studiował chemię.

W czasie II wojny światowej Tadeusz Dzik pracował w Elektrowni Miejskiej, gdzie miał za zadanie spisywanie liczników pomiarowych w domach. Po utworzeniu getta krakowskiego w marcu 1941 roku, Tadeusz starał się o przeniesienie do Podgórza, miejsca, gdzie znajdowała się żydowska dzielnica. Korzystając z przepustki firmowej, mógł wchodzić do getta, aby wspierać swoich przyjaciół z rodziny Wahlów – Leona, jego żonę oraz ich czwórkę dzieci, w tym Fryderyka.

W czasie deportacji do obozu zagłady w Bełżcu, Tadeusz Dzik podjął ryzyko i pomógł Wahlom wydostać się z getta, a także zapewnił im bezpieczeństwo, umożliwiając im powrotną drogę. Zorganizował dla nich fałszywe kenkarty i wykonał trudną misję, by przetransportować Polę z Krakowa. Pola najpierw znalazła schronienie w Woli Dębowieckiej, a później w Wieliczce.

Jego działalność nie pozostała niezauważona, ponieważ gestapo aresztowało go pod zarzutem pomocy Żydom. Po brutalnych przesłuchaniach i pobiciu, Tadeusz został zwolniony z braku dowodów. Mimo tego nie przerwał swojej działalności pomocowej. Dzięki wsparciu siostry Janiny Trent, zorganizował dla Poli miejsce w Skawinie, gdzie zamieszkała u Marii Kiebuzińskiej, teściowej burmistrza. Pola pracowała w miejscowym szpitalu, używając nazwiska Stebnicka, i przetrwała wojnę; ich kontakt trwał przez wiele lat, aż do śmierci Pola w 1982 roku. Julian również przeżył, podczas gdy Maksymilian zginął w KL Mauthausen, a Leon w KL Auschwitz-Birkenau, jego żona zmarła w getcie na tyfus, a Fryderyk został zastrzelony po tzw. aryjskiej stronie.

Tadeusz Dzik nie ograniczał się jedynie do pomocy rodzinie Wahlów, organizując fałszywe dokumenty także dla innych mieszkańców getta krakowskiego, jak Samuel Scheindlinger, Runa Graj z jej bratem Izydorem oraz Helena Morgensternowie, a także Sara Stern i jej mąż. Prowadził działania pomocowe również dla Frani Bilfeld (po mężu Reisman), której przypadkowo spotkał w getcie. Po likwidacji getta, Frania trafiła do obozu przemysłowego przy krakowskiej fabryce „Kabel”, Gdzie Dzik przekazywał jej żywność. Ostatecznie Frania przeżyła wojnę, wyemigrowała do Francji, a następnie do Izraela.

Po zakończeniu wojny Tadeusz Dzik osiedlił się w Gdyni, gdzie kontynuował karierę jako adwokat. Przez wiele lat pozostawał aktywny zawodowo, a jego związek z Krakowem nigdy nie wyparował – regularnie odwiedzał swoje rodzinne miasto.

W 1985 roku, za swoją bohaterstwo i pomoc Żydom podczas najciemniejszych dni II wojny światowej, Tadeusz Dzik został odznaczony medalem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, co stanowi dowód uznania dla jego niezwykłej odwagi.

---

Oceń: Tadeusz Dzik

---