Kazimierz Rusinek (polityk)

---

Życiorys

Kazimierz Rusinek urodził się jako syn Stanisława Rusina oraz Katarzyny z domu Konopackiej. Jego ojciec był aktywnym członkiem Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, a później także Polskiej Partii Socjalistycznej. Dziadek Kazimierza był uczestnikiem powstania styczniowego, co wskazuje na patriotyczne tradycje w rodzinie. Poległ w walkach o niepodległość, a jego bratem był Stanisław Wolicki, który zyskał sławę jako poseł PPS, a także jako aktor i reżyser.

Rusinek został członkiem PPS w grudniu 1921 roku. Przez lata działalności politycznej pełnił wiele istotnych ról, w tym sekretarza Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS na Pomorzu w latach 1928–1931 oraz w poznańskim w latach 1935–1939. Był również członkiem Zarządu Głównego Centralnego Związku Robotników Przemysłu Chemicznego, co miało miejsce między 1927 a 1935 rokiem, w tym ze szczególnym uwzględnieniem obszaru Poznania.

W 1930 roku odegrał kluczową rolę w organizacji poparcia dla Centrolewu i był jednym z aresztowanych podczas wiecu z Narodową Partią Robotniczą w Toruniu, który zakończył się starciami z policją. Dwa dni później, 14 września, skazano go na sześciomiesięczne więzienie w zawieszeniu za utworzenie oddziału Milicji PPS. Po powrocie do Poznania, Rusinek zaangażował się w wydawanie pisma „Walka Ludu”. Jednak szybko ponownie został aresztowany w związku z podburzaniem do strajku w zakładach PPG.

Jego aktywność w PPS trwała przez lata: w latach 1937–1939 był członkiem Rady Naczelnej PPS. Od 1935 do 1939 roku pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Zarządu Głównego Związku Transportowców, Marynarzy i Robotników Portowych w Gdyni, a od 1937 roku przewodniczył Komitetowi Miejskiemu PPS w Gdyni. Ponadto był członkiem prezydium gdyńskiego oddziału Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego oraz radnym miasta Gdyni.

We wrześniu 1939 roku Kazimierz Rusinek stał się organizatorem i dowódcą ochotniczych Drużyn Robotniczych, które wspierały budowę umocnień w Gdyni oraz jej okolicach. Współpracował z pułkownikiem Stanisławem Dąbkiem w formowaniu Ochotniczego Batalionu Kosynierów, gdzie jako podporucznik rezerwy pełnił prawdopodobnie funkcję w sztabie. Jak podaje Donald Steyer, pełnił on również funkcję II adiutanta ppłk Wężyka, dowódcy ochotniczych oddziałów robotniczych. Jako żołnierz, Rusinek uczestniczył w obronie Koszar Marynarki Wojennej na Oksywiu w dniach 18–19 września.

Po zakończeniu walk, Kazimierz Rusinek znalazł się w niewoli, spędzając czas między wrześniem 1939 a lipcem 1940 roku w oflagu II-A Prenzlau. Później trafił do gestapo w Gdańsku, a następnie do obozów koncentracyjnych w Stutthofie oraz Mauthausen. Po wojnie pojawiły się poważne oskarżenia dotyczące jego działalności jako kapo w Stutthofie. Józef Hen stwierdził w wywiadzie dla Gazety Wyborczej, że Rusinek nie cieszy się najlepszą reputacją wśród byłych więźniów.

W roku 1945 Kazimierz Rusinek, w towarzystwie Józefa Cyrankiewicza, uczestniczył w konspiracyjnym ruchu oporu w obozach. Po uwolnieniu przez armię amerykańską 5 maja 1945 roku, zetknął się z Szymonem Wiesenthalem, a następnie miał przykrą wymianę zdań, co doprowadziło do rozłamu między organizacjami kombatanckim. Po powrocie do Polski, Kazimierz Rusinek z Józefem Cyrankiewiczem postanowili przystąpić do „lubelskiej” PPS.

W czerwcu 1945 roku stał się członkiem Rady Naczelnej „lubelskiej” PPS, a od 1 lipca 1945 roku zasiadał w Centralnym Komitecie Wykonawczym PPS, gdzie od sierpnia 1946 roku pełnił funkcję wiceprzewodniczącego. Ponadto od grudnia 1947 do września 1948 był przewodniczącym CKW PPS do momentu połączenia z PPR. Po uzyskaniu nieadekwatnej liczby głosów w wyborach do Komitetu Centralnego PZPR w 1948 roku, Rusinek nie uzyskał wpływów, jakie mógłby mieć w partii.

W 1953 roku objął stanowisko dyrektora w Państwowych Wydawnictwach Szkolenia Zawodowego w Warszawie. Po roku 1956 reaktywował swoją działalność polityczną, pełniąc w latach 1958–1971 funkcję wiceministra kultury i sztuki, a od 1964 do 1971 roku był zastępcą członka KC PZPR. Rusinek przeszedł na emeryturę w 1971 roku. Od 1956 do 1972 roku zajmował różne pozycje w ZBoWiD, gdzie pełnił m.in. funkcję sekretarza generalnego.

W połowie lat 60. uczestniczył w kontrowersyjnych działaniach wraz z Mieczysławem Moczarem, sprzeciwiając się redaktorom Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN. Jako honorowy obywatel Gdyni, jego zasługi zostały podważone, a w 2004 roku Rada Miasta Gdyni pozbawiła go tytułu, który dzielił z Konstantem Rokossowskim.

Kazimierz Rusinek zmarł i został pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A32-tuje-7).

Ordery i odznaczenia

Kazimierz Rusinek jest znany ze swojego wkładu w działalność polityczną oraz za osiągnięcia, które zostały docenione poprzez liczne nagrody i odznaczenia. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 2 lipca 1946,
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, nadany 14 czerwca 1946,
• Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany 19 lipca 1946,
• Medal „Za udział w wojnie obronnej 1939”, przyznany w 1981,
• Krzyż Oświęcimski, uhonorowany pośmiertnie w 1985,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, uzyskany 18 stycznia 1955,
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”, przyznany w 1967,
• Krzyż Wielki Orderu Lwa Białego, nadany w Czechosłowacji w 1947,
• Order Braterstwa i Jedności ze Złotym Wieńcem, przyznany w Jugosławii w 1965.

Te odznaczenia są świadectwem jego zasług oraz poświęcenia dla narodowej sprawy.

---

Oceń: Kazimierz Rusinek (polityk)

---