Leon Karliński


Leon Karliński, urodzony 20 grudnia 1863 roku w Krakowie, to postać, która na trwałe wpisała się w historię polskiego transportu kolejowego.

Był on prominentnym urzędnikiem kolejowym, znanym ze swojej działalności w sektorze kolejnictwa, gdzie odegrał kluczową rolę w rozwijaniu infrastruktury kolejowej w Polsce. Jako minister kolei żelaznych, pełnił istotne funkcje, które miały wpływ na modernizację i efektywność systemu kolejowego w naszym kraju.

Leon Karliński zmarł 23 stycznia 1943 roku w Krakowie, pozostawiając po sobie znaczące osiągnięcia i wpływ na rozwój polskich kolei.

Życiorys

Leon Karliński przyszedł na świat w rodzinie inteligenckiej, gdzie jego rodzicami byli Franciszek Karliński i Ludmiła Lucker. Po ukończeniu krakowskiego gimnazjum św. Jacka w 1881 roku, zdecydował się odbyć roczną służbę wojskową w armii austro-węgierskiej. W latach 1882–1884 uczestniczył w studiach na Wydziale Leśnym Wyższej Szkoły Przyrodniczej w Wiedniu, jednak nie ukończył nauki. Będąc studentem, aktywnie działał w Polskim Akademickim Stowarzyszeniu „Ognisko”. Po zakończeniu edukacji w 1884 roku rozpoczął pracę w austriackim kolejnictwie galicyjskim.

Na początku swojej kariery zawodowej Karliński pracował w Galicji Zachodniej. W latach 1884-1885 zajął stanowisko w Podgórzu, następnie przeniósł się do Żywca (1885–1886), a w kolejnych latach do Skawiny (1886–1888). W 1888 roku objął kierownicze stanowisko naczelnika stacji w Podgórzu-Bonarce. Po trzech latach awansował i przeniósł się na podobne stanowisko do Posady Chyrowskiej w wschodniej części zaboru austriackiego, gdzie pracował do 1898 roku, kiedy to rozpoczął nową rolę jako kontroler ruchu w krakowskiej Dyrekcji Kolei. W 1905 roku wyjechał do Wiednia, by kontynuować pracę w Departamencie Ruchu Ministerstwa Kolei, gdzie stał się starszym inspektorem i uzyskał urzędniczy tytuł hofrata w 1909 roku. W 1910 roku przejął kierownictwo Departamentu Ruchu.

Rozpoczęcie I wojny światowej zmusiło go do organizacji transportów mobilizacyjnych dla armii austro-węgierskiej. Został mianowany dyrektorem Centralnego Urzędu dla Rozdziału Wagonów. W lutym 1918 roku włączył się w protesty w polskim środowisku kolejowym, związane z pokojem zawartym z Ukraińską Republiką Ludową oraz przekazaniem Chełmszczyzny.

12 września 1918 roku Karliński objął obowiązki zastępcy Zygmunta Jasińskiego, jako wiedeński przedstawiciel Polskiej Komisji Likwidacyjnej, zajmując się regulacjami kolejowymi pomiędzy polskimi władzami a innymi nowymi organizaicami państwowymi, które powstały po upadku monarchii habsburskiej. Pełnił również funkcję delegata polskiego w Komisji Repartycyjnej.

II Rzeczpospolita

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, 3 kwietnia 1919 roku został wysłany do Wiednia jako delegat w celu likwidacji spraw kolejowych, które wciąż były pod kontrolą byłej monarchii habsburskiej. Na tym stanowisku pełnił funkcję do 1922 roku. 4 sierpnia 1922 roku przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie został prezesem Dyrekcji Kolei w Bytomiu. Dodatkowo, znalazł się w składzie Komitetu Naczelnego, który tymczasowo zarządzał kolejami górnośląskimi po nowo wprowadzonych granicach.

Karliński otrzymał ofertę objęcia ministerstwa kolei żelaznych w rządzie Wincentego Witosa. Decyzja była trudna, głównie przez spekulacje dotyczące obsady tego ministerstwa, w których pojawiało się nazwisko Andrzeja Nosowicza. W dniu 28 maja 1923 roku objął to stanowisko, jednak zastrzegł sobie, że jego misja nie będzie miała charakteru politycznego. Uznawany był za osobę wspieraną przez endecki Związek Ludowo-Narodowy. Jako minister dążył do tego, aby Polska mogła przystąpić do Międzynarodowego Związku Kolejowego, co miało pozytywnie wpłynąć na funkcjonowanie kolei. Zajmował się również rozbudową zaplecza socjalnego dla pracowników kolei oraz podejmował działania dotyczące poprawy ruchu transgranicznego. Niestety, jego kadencja nie trwała długo – 14 września 1923 roku został odwołany wskutek narastających konfliktów z członkami Komisji Komunikacyjnej oraz krytyki ze strony kierownictwa ZLN, które zarzucało mu nieudolność.

Po rezygnacji z rządu, Karliński osiedlił się na stałe w swoim rodzinnym Krakowie.

Okres okupacji

W 1940 roku został wysiedlony ze swojego mieszkania przez niemieckie władze okupacyjne. Zmarł 23 stycznia 1943 roku i spoczął na cmentarzu Rakowickim (kwatera VI, ostatnia mogiła w rzędzie wschodnim).

Odznaczenia

Leon Karliński, znany ze swoich licznych osiągnięć, został wyróżniony prestiżowymi odznaczeniami, które świadczą o jego znaczeniu w historii. Poniżej przedstawiamy przykładowe odznaczenia, które otrzymał:

  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 2 maja 1923 roku,
  • Krzyż Komandorski Orderu Franciszka Józefa, otrzymany w 1915 roku w Austro-Węgrzech.

Przypisy

  1. a b c d e f g Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939 [online], polona.pl, s. 300-301 [dostęp 19.10.2023 r.]
  2. a b c d e f g h i Premierzy i ministrowie Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1939 [online], polona.pl, s. 300-301 [dostęp 06.10.2023 r.]
  3. Lokalizator Grobów – Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], www.zck-krakow.pl [dostęp 06.10.2023 r.]
  4. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 18.
  5. Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie. Wiedeń: 1818, s. 161.

Oceń: Leon Karliński

Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:12