Maciej Starzewski

---

Życiorys

Maciej Starzewski urodził się jako syn Tadeusza, doktora prawa oraz notariusza, i Heleny z rodziny Hajdukiewiczów. Miał starszego brata Jana. W 1909 roku ukończył naukę w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego, a następnie rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim. W momencie, gdy w kraju zbliżały się zmiany historyczne, przerwał studia, by 12 września 1914 roku wstąpić do Legionów Polskich. Od 8 stycznia 1916 roku sprawował obowiązki oficera werbunkowego, a już od lutego 1917 roku był adiutantem pułkownika Władysława Sikorskiego, szefa Krajowego Inspektoratu Zaciągu. Po kryzysie przysięgowym przeniesiono go do Dowództwa Uzupełnień Polskiego Korpusu Posiłkowego, gdzie pełnił rolę zastępcy szefa kancelarii, a następnie do Grupy Materialnej Dowództwa Armii Polskiej w dniu 13 stycznia 1918 roku.

Rozpoczął pracę jako referent w Ministerstwie Spraw Wojskowych w rządzie powołanym przez Radę Regencyjną 1 marca 1918 roku. Po rozpoczęciu ofensywy sowieckiej w lipcu 1920 roku, zdecydował się wstąpić ochotniczo do Wojska Polskiego. 17 sierpnia 1920 roku brał udział w zdobyciu Pułtuska, a dwa dni później Karniewa; za te heroiczną postawę uhonorowano go Krzyżem Walecznych. Do listopada 1920 roku służył w Oddziale III 3. Armii, a w marcu 1921 roku powrócił do Krakowa, aby dokończyć studia, które zakończył 28 kwietnia 1922 roku, uzyskując tytuł doktora praw na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W 1928 roku opublikował jedną z najważniejszych prac, monografię pt. „Środki zabezpieczenia prawnego konstytucyjności ustaw”, a także książkę pt. „Prawo konstytucyjne porównawcze”. 28 lutego tego samego roku odbyła się jego dyskusja habilitacyjna na UJ, która zakończyła się sukcesem, co pozwoliło mu na uzyskanie zatwierdzenia jako docenta prawa politycznego, ogólnego i polskiego przez ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. W latach 1930–1934 prowadził zajęcia w Seminarium Prawa Politycznego i Prawa Narodów. 7 września 1934 roku mianowano go profesorem nadzwyczajnym, obejmującym kierownictwo Seminarium Prawa Politycznego do wybuchu II wojny światowej.

W 1935 roku poparł nową konstytucję kwietniową, publikując prace „Typ nowego ustroju państwowego Polski” oraz „Uwagi o zwierzchnictwie sił zbrojnych oraz o prawie łaski Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej”. 1 czerwca 1938 roku uchwalono wniosek o nadanie mu tytułu profesora zwyczajnego. W tym samym roku został odznaczony Medalem Niepodległości. Jako członek Stronnictwa Zachowawczego oraz Obozu Zjednoczenia Narodowego został 6 września 1938 roku wybrany na posła do Sejmu (w okręgu wyborczym nr 80, Kraków) z ramienia OZN. W sejmie należał do koła parlamentarnego OZN i uczestniczył w pracach trzech komisji: administracyjno-samorządowej, prawniczej oraz dotyczącej zmiany ordynacji wyborczej.

Po wybuchu II wojny światowej 6 listopada 1939 roku został aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau, a wraz z innymi profesorami UJ i AGH umieszczono go w krakowskim więzieniu na ulicy Montelupich. Następnie przewieziono go do Wrocławia, a później, 28 listopada 1939 roku, do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Pomimo licznych interwencji, w tym brata Jana, który był posłem RP w Kopenhadze, nie udało mu się uzyskać wcześniejszego uwolnienia i przebywał w obozie do 8 lutego 1940 roku. Po powrocie do Krakowa zmagał się z wyczerpaniem nerwowym oraz fizycznym, lecz wkrótce po powrocie włączył się w działalność podziemnego Wydziału Prawa UJ, gdzie wykładał prawo konstytucyjne oraz prawo narodów. Egzaminował studentów i prowadził proseminarium. Od października 1944 roku pracował także w podziemnej Szkole Nauk Politycznych. Sytuacje w obozie pogorszyły jego stan zdrowia, rozwijając gruźlicę płuc. Zmarł w Krakowie i został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Rakowickim.

---

Oceń: Maciej Starzewski

---