Marek Ferdynand Arczyński

Polityka i administracja

Marek Ferdynand Arczyński, znany również pod pseudonimami Janek, Marek czy Łukowski, to postać o niezwykle bogatym dorobku życiowym. Urodził się 8 grudnia 1900 roku w Krakowie, a jego życie zakończyło się 16 lutego 1979 roku w Warszawie.

Był polskim działaczem społecznym i politycznym, który zostawił trwały ślad w historii Polski. W szczególności w latach 1942–1945 pełnił ważną rolę jako skarbnik Rady Pomocy Żydom, znanej także jako „Żegota”, która działała przy Delegaturze Rządu na Kraj.

Warto również podkreślić jego działalność w sferze politycznej, gdzie był posłem do Krajowej Rady Narodowej oraz na Sejm Ustawodawczy w latach 1945–1952. Jego odwaga i poświęcenie w obliczu największych wyzwań tamtych czasów, a także jego zaangażowanie w pomoc Żydom, przyniosły mu zaszczytny tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.

Życiorys

Marek Ferdynand Arczyński przyszedł na świat w Krakowie, w skromnej, robotniczej rodzinie, jako syn Franciszka oraz Antoniny. W 1921 roku aktywnie brał udział w III powstaniu śląskim. W okresie międzywojennym związał swoje życie zawodowe z kolejnictwem. W 1938 roku dołączył do Komitetu Zaolziańskiego Korpusu Ochotniczego Ziemi Krakowskiej.

W trakcie II wojny światowej pełnił funkcję prezesa zarządu okręgowego Stronnictwa Demokratycznego w województwie krakowskim oraz działał jako redaktor „Dziennika Polskiego”. W 1943 roku nawiązał współpracę ze Stronnictwem Polskiej Demokracji, gdzie objął stanowisko sekretarza generalnego. Był jednym z inicjatorów powołania Rady Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu na Kraj „Żegota”, gdzie zasiadał w jej prezydium oraz pełnił obowiązki skarbnika od grudnia 1942 do stycznia 1945 roku. Ponadto kierował Referatem Legalizacyjnym Rady, który miał za zadanie tworzenie fikcyjnych dokumentów dla osób żydowskich w ukryciu.

Po zakończeniu wojny pełnił funkcję wicesekretarza generalnego Centralnego Komitetu Stronnictwa Demokratycznego (CK SD) oraz kierował propagandą i wydawnictwami tegoż komitetu. W 1945 roku został powołany do Krajowej Rady Narodowej, a dwa lata później znalazł się wśród posłów Sejmu Ustawodawczego. Angażował się w kampanię propagandową na rzecz referendum, które miało miejsce w 1946 roku. W latach 1946–1947 nosił tytuł sekretarza generalnego Bloku Stronnictw Demokratycznych. Od 1950 roku zajął się dziennikarstwem.

Arczyński był również członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK), sekretarzem generalnym Ligi do Walki z Rasizmem oraz prezesem zarządu okręgowego Związku Powstańców Śląskich w Krakowie. Sprawował funkcję zastępcy redaktora naczelnego pism „Turysta” oraz „Światowid”. Niestety, został usunięty z władz SD, a w 1958 roku zawieszony w prawach członka partii w związku z organizowaniem opozycyjnej grupy odnowy w ramach stronnictwa.

Pochowany jest naCmentarzu Wojskowym na Powązkach(kwatera 15B-4-7).

Ordery i odznaczenia

Marek Ferdynand Arczyński był de facto osobą odznaczoną wieloma prestiżowymi nagrodami, które oddają jego zasługi i wkład w rozwój Polski oraz jej społeczności.

  • Order Krzyża Grunwaldu III klasy, przyznany 11 lipca 1946,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Śląski Krzyż Powstańczy,
  • Medal za Warszawę 1939–1945, nadany 17 stycznia 1946,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 12 stycznia 1955,
  • Odznaka „Zasłużony Działacz Turystyki”,
  • Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Przypisy

  1. Informacje w BIP IPN
  2. Wyszukiwarka grobów w Warszawie
  3. M.P. z 1955 r. nr 70, poz. 888 – Uchwała Rady Państwa z dnia 12.01.1955 r. nr 0/105 – na wniosek Zarządu Głównego Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej „Prasa”.
  4. M.P. z 1947 r. nr 34, poz. 286 („za działalność konspiracyjną w czasie okupacji na terenie całego kraju”) – jako Ferdynand Arczyński.
  5. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43 („w pierwszą rocznicę wyzwolenia Warszawy zasłużonym w walce o wyzwolenie i odbudowę Stolicy (...)”) – jako Arczyński pseud. „Marek”.
  6. „Kurier Polski”, nr 42 z 23.02.1979, str. 2 (nekrolog)
  7. Urodził się jako Ferdynand Arczyński, jednak po wojnie używał swego okupacyjnego pseudonimu „Marek”, zob. Marek Ferdynand Arczyński, „Kurier Polski”, nr 41 z 22.02.1979, s. 2.
  8. Informacje na stronie yadvashem.org (ang.)

Oceń: Marek Ferdynand Arczyński

★★★★★
Średnia ocena:4.56 Liczba ocen:14