Zygmunt Klemensiewicz (fizyk)

---

Życiorys

Zygmunt Klemensiewicz, syn Roberta, nauczyciela historii i geografii oraz dyrektora gimnazjum, i Marii Józefy z Reichmanów, pisarki oraz tłumaczki literatury skandynawskiej, urodził się i wychował w atmosferze sprzyjającej uczeniu się. Od 1892 roku zamieszkiwał w Lwowie, gdzie uczęszczał do C. K. V Gimnazjum, zdobywając uznanie za swoje osiągnięcia. W 1904 roku z wyróżnieniem zdał egzamin dojrzałości, w jego klasie byli m.in. Stanisław Łempicki oraz Maurycy Schlaffenberg.

W latach 1904-1908 studiował chemię, fizykę i matematykę na Uniwersytecie Lwowskim. W lipcu 1908 roku obronił pracę doktorską dotyczącą chlorku antymonowego jako rozczynnika jonizującego, wykonanej pod kierunkiem profesora Stanisława Tołłoczki. Po zdobyciu stopnia doktora filozofii, udał się jako stypendysta Wydziału Krajowego do Instytutu prowadzonego przez Fritza Habera w Karlsruhe, gdzie skupił się na nowatorskim w tamtych czasach badaniu przewodnictwa elektrycznego w gazach. W trakcie pracy z Haberem zdołał opracować pierwszą elektrodę szklaną, która była stosowana przez kolejne dziesięciolecia.

W 1912 roku, Klemensiewicz uzyskał habilitację na Uniwersytecie Lwowskim, a wkrótce później został docentem na tej uczelni. Rok później, w 1913, zdobył stypendium fundacji Carnegie-Curie, co umożliwiło mu możliwość pracy w Instytucie Radowym w Paryżu pod kierunkiem znanej Marii Skłodowskiej-Curie, gdzie nawiązał znajomość z techniką pomiarów promieniotwórczości. W czasie I wojny światowej pracował w Instytucie Pasteura oraz w fabryce salwarsanu.

W roku szkolnym 1919/1920 podjął pracę w III Państwowym Gimnazjum im. Króla Stefana Batorego we Lwowie. W latach 1920-1940 pełnił funkcję profesora chemii fizycznej i elektroniki na Politechnice Lwowskiej oraz był aktywnym członkiem Polskiego Towarzystwa Politechnicznego w Lwowie. Niestety, po wybuchu II wojny światowej został aresztowany przez NKWD 19 marca 1940 roku w Nowosielicach w pobliżu Doliny i osadzony w Skolem oraz Stryju, a później trafił do Charkowa oraz Starobielska.

W październiku 1940 roku Klemensiewicz został skazany na pięć lat łagru, które odbył w Kazachstanie w latach 1940-1942. Dzięki układowi Sikorski-Majski odzyskał wolność 28 sierpnia 1942 roku. Ewakuowany do Iranu wraz z Armią Andersa, przez Egipt dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie przebywał od 1944 do 1956 roku. Na obczyźnie był współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Naukowego.

Po powrocie do Polski 22 kwietnia 1956 roku został profesorem Politechniki Śląskiej w Gliwicach, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 1960 roku. Klemensiewicz był nie tylko pasjonatem nauki, ale również miłośnikiem gór. W 1913 roku wydal „Zasady taternictwa”, pierwszy podręcznik w Polsce dotyczący taternictwa. Angażował się w narciarstwo, będąc doświadczonym turystą-narciarzem, oraz fotografią, w tym szczególnie fotografią górską.

W czasie międzywojennym pełnił funkcję wiceprezesa Polskiego Związku Narciarskiego, a w wielu górskich wyprawach towarzyszyła mu żona, Stefania Wieniewska, która odeszła 2 marca 1975 roku w Krakowie. Zmarł, a jego prochy spoczęły na cmentarzu Rakowickim w Krakowie.

---

Oceń: Zygmunt Klemensiewicz (fizyk)

---