Adam Podgórecki

---

Życiorys

Dzieciństwo

Adam Podgórecki był synem Franciszka oraz Olgi, z domu Godwug. Wychowywał się w rodzinie z tradycjami inteligenckimi, która miała korzenie szlacheckie. Jego ojciec, Franciszek, pełnił funkcję oficera w przedwojennym Wojsku Polskim.

Do wybuchu II wojny światowej, mieszkał i kształcił się w Katowicach. Po rozpoczęciu konfliktu zbrojnego, razem z matką, osiedlił się w Charzowicach, co obecnie należy do województwa świętokrzyskiego. Tam wspierał rodzinę Ponińskich przy prowadzeniu ich majątku. Jego ojciec został powołany do wojska w 1939 roku i przez resztę wojny pozostawał poza granicami kraju.

W czasie okupacji, Adam ukończył dwie klasy gimnazjum oraz dwie klasy liceum, biorąc udział w tajnych kompletach. Uczył się również w prywatnym seminarium, które prowadził prof. Pawłowski w Kazimierzy Wielkiej. Adam brał aktywny udział w działaniach Armii Krajowej, pełniąc rolę łącznika i kolportera ulotek oraz prasy podziemnej.

W roku 1945, zdał maturę przy II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie. Istnieją jednak informacje, że matura mogła odbyć się w Kazimierzy Wielkiej.

Studia i działalność naukowa

Adam Podgórecki rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim i ukończył je w latach 1945–1948. W czasie studiów był członkiem kręgu młodzieży akademickiej, który regularnie spotykał się w kościele św. Floriana w Krakowie, gdzie miał okazję zetknąć się z ks. Karolem Wojtyłą. Równocześnie należał do Towarzystwa Logofagów, które było krakowskim stowarzyszeniem młodzieży działającym w latach 1947-49 przy YMCA.

W 1951 roku obronił doktorat z prawa na Uniwersytecie Jagiellońskim, pisząc rozprawę na temat Związków zawodowych w rozwoju społeczeństwa angielskiego XIX wieku. Rok później, uzyskał magisterium z socjologii, prezentując pracę zatytułowaną Socjologia zakładu naukowego. W 1963 roku habilitował się na podstawie pracy o Charakterystyce nauk praktycznych w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.

W 1956 roku, po kilkuletnim doświadczeniu jako radca prawny, został przyjęty na aspiranturę do Katedry Logiki w Instytucie Filozoficznym kierowanym przez prof. Tadeusza Kotarbińskiego. Od 1958 roku pracował w Zakładzie Historii i Teorii Moralności, którego kierownictwo sprawowała prof. Maria Ossowska w Instytucie Socjologii UW.

W latach 1965–1967 pełnił funkcję prodziekana Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, a od 1968 roku kierował Zespołem Badań Norm Społecznych i Patologii Społecznej w tym samym instytucie. W 1972 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego UW i przeniósł się do nowo powstałego Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji (IPSiR), którego był pomysłodawcą. Tam prowadził Zakład Socjologii Norm i Patologii Społecznej.

Niestety, po trzech latach, w wyniku oskarżeń o „prowadzenie działalności antypaństwowej”, jego zakład został rozwiązany, a profesor Podgórecki przeniesiony do Instytutu Filozoficznego UW. Usunięcie go z uczelni wraz z zespołem współpracowników miało miejsce w 1977 roku, a on sam opuścił Polskę. Spędził wiele lat jako profesor na uniwersytecie Carleton w Ottawie. W międzyczasie gościnnie wykładał na wielu renomowanych uczelniach, takich jak Chicago, Filadelfia, Oxford, Stanford University oraz innych.

Był członkiem Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie od 1983 roku. W kręgu jego uczniów znaleźli się m.in. Andrzej Celiński, znany działacz „Solidarności” oraz późniejszy polityk, Andrzej Kojder, który był profesorem UW i byłym podsekretarzem stanu w Kancelarii Prezydenta Wałęsy. Współpracowali z nim także profesorowie Kazimierz Frieske, Jacek Kurczewski, Jerzy Kwaśniewski oraz Andrzej Koraszewski, niezwykle aktywny publicysta i współpracownik „Kultury” paryskiej.

Adam Podgórecki jest uznawany za kontynuatora dorobku naukowego Leona Petrażyckiego oraz Marii Ossowskiej. Autor ponad 20 książek i wielu publikacji naukowych, zajmował się teorią socjologii, metodologią socjotechniki, socjologią prawa oraz moralności, a także zagadnieniami dewiacji społecznej i wiedzy o państwie. W swoim dorobku posiadał także około 50 tomów literackich fikcyjnego chińskiego mędrca Si-tiena.

Upamiętnienia

Na Uniwersytecie Warszawskim, w Pałacu Zamoyskich, istnieje wyjątkowe miejsce, które nosi imię prof. Adama Podgóreckiego. Jest to Sala im. prof. Adama Podgóreckiego.

Nagroda im. Podgóreckiego

W celu upamiętnienia ważnego wkładu Adama Podgóreckiego w rozwój dziedziny socjologii prawa, a także jego kluczowej roli w utworzeniu Komitetu Badawczego przy Stowarzyszeniu Socjologii Prawa ISA, w 2004 roku powołano doroczną Nagrodę im. Adama Podgóreckiego. Jest to nagroda, która wyróżnia osiągnięcia w obszarze badań społeczno-prawnych.

---

Oceń: Adam Podgórecki

---