I Dom Akademicki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie „Bratniak”

---

Historia

Historia Domu Akademickiego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie sięga daleko w przeszłość. W dniu 15 kwietnia 1902 roku miała miejsce uroczystość związana z wmurowaniem kamienia węgielnego pod nowo powstanący obiekt. Plac, na którym rozpoczęto budowę, znajdujący się w sąsiedztwie drukarni akademickiej, został ofiarowany przez Konstanty Wołodkowicza. Podczas ceremonii wmurowania odczytano akt założenia Domu, który następnie został umieszczony w blaszanej puszce. W puszce znalazły się również bieżące monety i medale jubileuszowe. Dokument został podpisany przez zebranych gości, w tym liczne osobistości związane z Uniwersytetem Jagiellońskim oraz rektora.

Projekt budynku stworzył architekt Józef Pokutyński, a fundusze na realizację przedsięwzięcia pochodziły od Bratniej Pomocy Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego, która przekazała 50 000 koron, oraz od Konstanty Wołodkiewicza, który wsparł budowę kwotą 270 000 koron. Otwarcie Domu miało miejsce 10 grudnia 1903 roku. Dwupiętrowy gmach wyróżniał się nowoczesnym jak na swoje czasy wyposażeniem, takim jak centralne ogrzewanie, łazienki, czytelnię, bibliotekę oraz salę bilardową, a w podwórku znajdowała się kręgielnia. Na parterze funkcjonowała tania stołówka dla studentów, a całość wnętrza oferowała 100 pokoi dla studentów. Początkowa nazwa to Pierwszy Dom Akademicki im. Konstantego Wołodkowicza.

Blokada akademika w 1937 roku

W 1937 roku, w obliczu nadchodzącego konfliktu, wybory do zarządu Bratniej Pomocy Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego przybrały nieoczekiwany obrót. Wcześniejsze głosowania dominowane były przez przedstawicieli Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej, jednak w 1937 roku zgłoszono dodatkową listę z narodowcami, którzy zwyciężyli w wyborach. W konsekwencji, 16 marca tego samego roku, sympatycy ZPMD zorganizowali okupację Domu Akademickiego im. K. Wołodkiewicza, siedziby zarządu. W protestach uczestniczyło około 300 mieszkańców akademika, w tym prawie cały zarząd, z prezesem Zychem na czele. Domagano się unieważnienia wyborów i przeprowadzenia nowych. Protestujący argumentowali, że przewaga przeciwników wynikała z głosów studentów, którzy dysponowali własnymi domami, korzystając z samopomocy (np. klerycy 240 głosów, medycy 300 głosów). Bloada trwała także w okresie Świąt Wielkanocnych i ostatecznie zakończyła się 29 marca 1937 roku.

Przebudowy

Budynek był w ciągu lat kilkakrotnie modernizowany i przebudowywany. Pierwsze istotne zmiany miały miejsce w 1923 roku, a następnie w 1924 roku, kiedy to nadbudowano III piętro według projektu Wacława Krzyżanowskiego. W latach 1928-1929 zaplanowano kolejna przebudowę pod okiem architekta Adama Ślęzaka. Największy remont kapitalny przeprowadzono w 2012 roku, co pozwoliło dostosować obiekt do współczesnych standardów.

Blokada

W 1963 roku akademik otrzymał nazwę Blokada. Nazwa ta ma na celu upamiętnić istotne wydarzenia, które miały miejsce 14 marca 1937 roku. Wówczas to podczas wyborów do Towarzystwa Bratniej Pomocy Uniwersytetu Jagiellońskiego, grupa młodzieży o prawicowych poglądach próbowała przejąć kontrolę nad zarządem.

Zareagowała na to „lewicowa” frakcja, która w ramach protestu zdecydowała się na podjęcie blokady Domu Akademickiego. Tak więc, nazwa Blokada symbolizuje nie tylko historyczne wydarzenia, ale również zawirowania polityczne i społeczne, które miały miejsce w tamtym okresie.

Bratnia Pomoc

Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Uczniów Uniwersytetu Jagiellońskiego stanowiło ważny element życia akademickiego w Krakowie od momentu jego założenia w 1859 roku. Jego głównym celem była pomoc niezamożnej młodzieży akademickiej, oferując jej tanie możliwości zakwaterowania oraz wsparcie w poszukiwaniu pracy. Dodatkowo, towarzystwo udzielało pożyczek, co znacząco ułatwiało studentom początki ich kariery edukacyjnej.

Pełna nazwa organizacji brzmiała: Towarzystwo Wzajemnej Pomocy Uczniów Wszechnicy Jagiellońskiej pod opieką św. Jana Kantego. Jednak w codziennym użyciu częściej funkcjonowała uproszczona forma – Bratnia Pomoc. W wyniku zmian formalnych, 20 kwietnia 1929 roku, na mocy nowego statutu Uniwersytetu Jagiellońskiego, organizacja zmieniła swoją nazwę na Bratnia Pomoc Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Pomimo swego znaczenia, działalność Towarzystwa została zawieszona w 1950 roku. To wydarzenie miało wpływ na oblicze wsparcia studentów, które w tym czasie musiało przystosować się do nowych warunków społeczno-politycznych.

---

Oceń: I Dom Akademicki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie „Bratniak”

---