Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, znana również pod skrótem AMKP, jest renomowaną polską uczelnią muzyczną, która ma swoją siedzibę w sercu Krakowa. Uczelnia ta zajmuje się kształceniem artystów muzyków i oferuje programy edukacyjne na trzech poziomach studiów.
W ramach tych programów studenci mogą zdobywać dyplom licencjata na studiach pierwszego stopnia, uzyskiwać tytuł magistra sztuki podczas studiów drugiego stopnia oraz dążyć do osiągnięcia stopnia doktora sztuki na studiach trzeciego stopnia. Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego posiada bogatą historię, która sięga 1888 roku, kiedy to został założony krakowski Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego, z którego uczelnia bezpośrednio się wywodzi.
Historia
Konserwatorium
W dziewiętnastym wieku krakowskie środowisko artystyczne dążyło do założenia wyższej szkoły muzycznej, wzorując się na podobnych inicjatywach w sztukach plastycznych, które oferowały edukację w Szkole rysunku i malarstwa od roku 1818. W tym czasie w Warszawskiej szkole muzycznej już funkcjonowano od 1810 roku, a Lwów nawiązał do tej idei od 1838 roku. Niemniej jednak, w Krakowie, otwarcie konserwatorium napotykało na trudności związane z wymaganiami władz austriackich, które stawiały wysokie poprzeczki dla placówek kulturalnych.
Dużym impulsem do działania był Władysław Żeleński, który zdobył wykształcenie w Pradze i Paryżu. Dzięki jego staraniom, oraz pomocnikom z arystokratycznych kręgów, w tym księżnej Marcelinie Czartoryskiej, absolwentce Fryderyka Chopina, powstało 1 lutego 1888 roku Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego. Użyteczność tej instytucji została potwierdzona przez profesora Josepha Dachsa podczas inspekcji, który zauważył, że „tak pomyślnego stanu nie oczekiwał”. Kolejna wizytacja w 1893 zaprowadziła dyrektora Konserwatorium Wiedeńskiego, Johanna Fuchsa.
Początkowo działalność edukacyjna była ujęta w modelu austriackim. W roku 1889 w Konserwatorium uczyło się 146 uczniów, a w 1917 ich liczba wynosiła niemal 500. W ciągu tego czasu niewielu studentów kończyło naukę; w latach 1925–1928 dyplom wydano jedynie 42 osobom, w tym m.in. Jan Hoffman, Adam Rieger, Artur Malawski, którzy później zostali profesorami Konserwatorium i po wojnie w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. W następnych latach w gronie absolwentów znaleźli się również wyróżniający się dyrygent Witold Rowicki, krytyk muzyczny Felicjan Szopski i teoretyk Mieczysław Drobner.
Jednym z najpopularniejszych kierunków w owym czasie była gra na fortepianie. Wśród profesorów, którzy prowadzili kształcenie w tej dziedzinie, byli tacy znakomici pedagodzy jak Władysław Żeleński (od 1887), Jan Drozdowski (1857–1918), który ukończył Konserwatorium Wiedeńskie, oraz Seweryn Eisenberger (1879–1945), który był uczniem Teodora Leszetyckiego. Do grona nauczycieli dołączyło także trzech absolwentów Konserwatorium Petersburskiego: Bolesław Domaniewski (1857–1925), Jerzy Lalewicz (1876–1951) i Wiktor Łabuński (1895–1974). Od września 1928 roku kurs mistrzowski w zakresie fortepianu prowadził znany pianista Egon Petri. Z Warszawy do szkoły przyjeżdżali także wybitni wykładowcy, w tym Zbigniew Drzewiecki, który po wojnie został rektorem nowopowstałej uczelni. Zdzisław Jachimecki zajmował się wykładami z muzykologii.
Okres świetności szkoły przypadał na lata 1924–1930, jednak niebawem został zatrzymany przez globalny kryzys ekonomiczny. W czasach międzywojennych liczba specjalności wzrosła z sześciu do trzydziestu siedmiu w 1931 roku. W roku akademickim 1929/30 otwarte zostały kierunki takie jak flet, obój, klarnet, trąbka, a także perkusja, co przyczyniło się do wzrostu liczby studentów do prawie 800.
Prowadzenie zajęć kontynuowano pomimo zakazów narzucanych przez hitlerowskie władze. 5 lutego 1940 roku, zaledwie cztery miesiące po Sonderaktion Krakau, wszystkie szkoły w Krakowie zostały zamknięte przez Gestapo. Cały majątek Konserwatorium został wywieziony, a utraconych instrumentów nigdy nie odzyskano.
Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna
Po zakończeniu II wojny światowej należało rozpocząć edukację muzyczną od nowa. 1 kwietnia 1945 roku otwarto szkołę muzyczną, której status formalny pozostawał nieokreślony. Wkrótce przystąpiono do przeprowadzenia egzaminów wstępnych do Państwowego Konserwatorium Krakowskiego, które rozpoczęło oficjalną działalność 31 sierpnia 1945 roku. System edukacji został zreformowany dzięki działaniom ówczesnego naczelników Wydziału Szkolnictwa Muzycznego w Ministerstwie Kultury i Sztuki, Janusza Miketty, który wprowadził trzypoziomowy model nauki – niższy, średni oraz wyższy. Nowy system różnił się od tego sprzed wojny, co prowadziło do sporów o to, na ile powojenna szkoła może być uznana za kontynuatorkę przedwojennej instytucji.
1 kwietnia 1946 roku, Konserwatorium przekształcono w Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną. W czerwcu 1946 roku odbyły się wybory rektora, prorektora oraz dziekanów. Pierwszym rektorem został Zbigniew Drzewiecki, wicerektorem Roman Palester, a w gronie dziekanów zasiadali także Stefania Łobaczewska, Jan Hoffman oraz Bronisław Romaniszyn. Uczelnię wsparła a aula „Florianka”. Wśród grona profesorów znaleźli się m.in. Józef Chwedczuk, Maria Dziewulska, a także Aleksander Frączkiewicz, Stefan Kisielewski, Artur Malawski oraz wielu innych. W gronie pierwszych absolwentów znaleźli się także Stanisław Skrowaczewski, Waldemar Maciszewski oraz Regina Smendzianka. W roku 1957 powołano siedem nowych katedr w uczelni.
Niemniej jednak, szkoły artystyczne znalazły się pod presją ideologiczną. W 1949 roku podczas zjazdu uczelni artystycznych w auli Uniwersytetu im. A. Mickiewicza minister kultury Włodzimierz Sokorski przedstawił założenia realizmu socjalistycznego. Na ten sposób myślenia odpowiedział krytycznie kompozytor i profesor Stefan Kisielewski, co zaowocowało jego natychmiastowym zwolnieniem z pracy.
Akademia Muzyczna
W 1972 roku rektorem uczelni został Krzysztof Penderecki, co uznano za znaczącą zmianę pokoleniową. Pod jego kierownictwem zainaugurowano nowoczesne Studio Muzyki Elektroakustycznej, prowadzone przez Józefa Patkowskiego. W 1979 roku uczelnia zyskała nową nazwę – Akademię Muzyczną.
W 1988 roku Rada Państwa uhonorowała uczelnię Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Natomiast od 1 stycznia 2021 roku, w wyniku ustawy z 27 listopada 2020, patronem uczelni został Krzysztof Penderecki.
Wydziały
Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie oferuje różnorodne wydziały, które umożliwiają studentom rozwijanie swoich umiejętności artystycznych oraz teoretycznych.
- I – Wydział Twórczości, Interpretacji i Edukacji Muzycznej,
- II – Wydział Instrumentalny,
- III – Wydział Wokalno-Aktorski.
Jednostki ogólnouczelniane i międzywydziałowe
W ramach Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie funkcjonują różne jednostki ogólnouczelniane oraz międzywydziałowe, które pełnią kluczowe role w procesie edukacyjnym. Oto niektóre z nich:
- biblioteka główna,
- międzywydziałowe studium pedagogiczne,
- ogólnouczelniany zespół dydaktyczny języków obcych.
Kampusy i budynki uczelniane
Dawne
W latach 1906-1914 Konserwatorium Muzyczne miało swoje miejsce w eleganckim budynku Teatru Starego. W okresie I wojny światowej siedziba zmieniła się na kamienicę znajdującą się przy alei Krasińskiego. Dopiero w 1921 roku uczelnia powróciła na Plac Szczepański. Rok akademicki 1946/1947 zainaugurowano na ulicy Basztowej 8 i 9. W 1948 roku zmieniono lokalizację na ulicę Warszawską nr 24, a w 1951 roku przeniesiono się do budynku przy ulicy Bohaterów Stalingradu 3 (obecnie to ulica Starowiślna), który był w posiadaniu Sióstr Urszulanek.
Obecna
Obecna siedziba Akademii Muzycznej w Krakowie, określana jako nowy gmach, został w sposób formalny oddany do użytku dopiero w 1993 roku, przy ulicy św. Tomasza 43, w budynku, który niegdyś był siedzibą KW PZPR. Najważniejsze wydarzenia w życiu uczelni odbywają się w budynku dawnych Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka”, którego reprezentacyjne wnętrza zostały pozyskane w 1956 roku. W gmachu znajdują się m.in. arkadowe krużganki, podłużny westybul oraz dawna sala obrad, obecnie znana jako Sala Koncertowa im. Bronisława Rutkowskiego oraz tzw. Sala Senacka. W 2020 roku Akademia wzbogaciła się o dodatkowy budynek przy ul. Potebni 7, zakupiony od Gminy Kraków. Dom Studencki uczelni mieści się przy ulicy Przemyskiej 3.
Panorama z tarasu szóstego piętra budynku Akademii, gdzie znajduje się restauracja z widokiem na centrum Krakowa, zyskała rozgłos, gdyż została wykorzystana w filmie Juliusza Machulskiego zatytułowanym Vinci.
Ludzie związani z Akademią
Poczet rektorów
W historii Akademii Muzycznej w Krakowie, poczet rektorów odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu jej wizerunku i tradycji. Akademia, która najpierw funkcjonowała jako Konserwatorium Muzyczne (od 1888 do 1946), miała w swych szeregach znaczące osobistości, takie jak:
- Władysław Żeleński (1888–1921),
- Wiktor Barabasz (1921–1928),
- Michał Julian Piotrowski (1929–1938),
- Bolesław Wallek-Walewski (1938–1939).
Po wojnie, jako Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna (od 1946 do 1987), rektorami byli:
- Zbigniew Drzewiecki (1946–1952),
- Stefania Łobaczewska (1952–1955),
- Bronisław Rutkowski (1955–1964),
- Eugenia Umińska (1964–1966),
- Jan Hoffman (1966–1969),
- Józef Chwedczuk (1969–1972),
- Krzysztof Penderecki (1972–1987).
Od 1979 roku, jako Akademia Muzyczna, na czoło stawali:
- Krystyna Moszumańska-Nazar (1987–1993),
- Marek Stachowski (1993–1999),
- Barbara Świątek-Żelazna (1999–2002),
- Marek Stachowski (2002–2004),
- Stanisław Krawczyński (2004–2012, 2016–2020),
- Zdzisław Łapiński (2012–2016),
- Wojciech Widłak (2020-2024).
Obecne władze
Aktualnie, Akademia Muzyczna jest zarządzana przez:
- Rektora: prof. dr hab. Mariusza Sielskiego,
- Prorektora ds. kształcenia i współpracy międzynarodowej: dr hab. Piotra Różańskiego,
- Prorektora ds. artystycznych i naukowych: prof. dr hab. Piotra Lato,
- Prorektora ds. studentów i promocji: dr Marię Wilczek-Krupę.
Znani absolwenci
Akademia Muzyczna w Krakowie, z dumą prezentuje swoją znakomitą grupę absolwentów. Wiele z nich kontynuuje karierę muzyczną, a niektórzy z nich nie podjęli pracy dydaktycznej w uczelni:
- Elżbieta Towarnicka (1978),
- Halina Czerny-Stefańska (1950),
- Marek Drewnowski (1973),
- Adam Harasiewicz (1957),
- Adam Kopyciński,
- Kazimierz Kord (1961),
- Paweł Kapuła,
- Juliusz Łuciuk (1955 teoria, 1956 kompozycja),
- Władysława Markiewiczówna (1920),
- Irena Pfeiffer (1952),
- Bartosz Chajdecki,
- Tomasz Stańko,
- Abel Korzeniowski,
- Stanisław Skrowaczewski,
- Piotr Orzechowski,
- Zygmunt Konieczny.
Warto zaznaczyć, że Akademia jest jedyną uczelnią w Polsce, która ma w gronie swoich absolwentów dwoje laureatów Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina: Halinę Czerny-Stefańską oraz Adama Harasiewicza. Dwoje absolwentów objęło również stanowiska Ministrów Kultury: Joanna Wnuk-Nazarowa (1997–1999) oraz Andrzej Zieliński (2001).
Pracownicy uczelni
Akademia Muzyczna w Krakowie zatrudnia wielu utalentowanych pracowników, którzy są odpowiedzialni za kształcenie przyszłych muzyków. Dawni nauczyciele, którzy przeszli do historii, nie są już ujęci w aktualnych listach:
Przed 1939
| Po 1945
|
|
|
Obecni członkowie kadry dydaktycznej są niezwykle wartościowymi mentorami dla studentów:
|
|
| _ |
Doktorzy honoris causa
Akademia Muzyczna w Krakowie uhonorowała wiele wybitnych postaci tytułem doktora honoris causa, co jest świadectwem ich wkładu w kulturę i muzykę. Oto lista niezwykle zasłużonych osób:
- 1994 – Krzysztof Penderecki,
- 1997 – Paul Sacher,
- 2001 – Mieczysław Tomaszewski,
- 2003 – Helmuth Rilling,
- 2005 – Peter-Lukas Graf,
- 2007 – Krystyna Moszumańska-Nazar,
- 2008 – Henryk Mikołaj Górecki,
- 2013 – Paul Badura-Skoda,
- 2015 – papież Benedykt XVI,
- 2016 – Kaja Danczowska,
- 2017 – Iwan Monighetti,
- 2022 – Anne-Sophie Mutter.
Działalność naukowa i kulturalna
W Akademii Muzycznej im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie, wielu kompozytorów związanych z tym prestiżowym ośrodkiem tworzy profesjonalną grupę, znaną jako krakowska szkoła kompozytorska. Na czołowej pozycji znajduje się Krzysztof Penderecki, a także teoretycy muzyki z Mieczysławem Tomaszewskim, którzy ustanowili znane porozumienie intelektualne, określane mianem krakowskiej szkoły teoretycznej.
Wydarzenia
Ważnym elementem życia kulturalnego Krakowa są cykliczne wydarzenia organizowane przez Akademię, które przyciągają artystów oraz melomanów z różnych zakątków świata. Wśród najważniejszych imprez należy wymienić:
- Dni Muzyki Organowej, które odbywają się od 1965 roku,
- Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny, organizowany od 2003 roku,
- Letnia Akademia Muzyczna, która zyskała uznanie od 1999 roku,
- Międzynarodowy Konkurs Fletowy, który istnieje od 1999 roku.
Akademia organizuje także różnorodne międzynarodowe sympozja oraz seminaria teoretyczne i wykonawcze, takie jak XI International Congress on Musical Signification, który odbył się w 2010 roku. Co więcej, od 1995 roku przyznawana jest wyróżniająca nagroda Excellence in teaching, ufundowana przez prof. Raya i Ruth Robinsonów z USA, która docenia dydaktyczne osiągnięcia nauczycieli akademickich.
Współpraca międzynarodowa
W 1986 roku Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie zainicjowała owocną współpracę z Międzynarodową Akademią Bachowską ze Stuttgartu, której przewodniczył prof. Helmuth Rilling, uhonorowany tytułem doktora honoris causa naszej uczelni.
W ramach programu Socrates-Erasmus, krakowska akademia podpisała około 60 umów bilateralnych z wieloma uczelniami muzycznymi rozrzuconymi po całym świecie. Taki krok przyczynił się do wymiany kulturowej oraz wzbogacenia oferty edukacyjnej.
Dodatkowo, akademia aktywnie uczestniczy w międzynarodowych organizacjach, do których należą:
- ABAM – Związek Bałtyckich Akademii Muzycznych,
- CEEPUS – Środkowoeuropejski Program Studiów Uniwersyteckich,
- AEC – Europejskie Stowarzyszenie Konserwatoriów.
Przypisy
- „Szkoły wyższe i ich finanse w 2018 r.”, Główny Urząd Statystyczny, 2019 r., s. 67.
- Paul Badura-Skoda doktorem honoris causa Akademii Muzycznej w Krakowie. Polskie Centrum Informacji Muzycznej.
- Benedykt XVI dotorem honoris causa Akademii Muzycznej w Krakowie i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. nuncjatura.pl.
- Skrzypaczka Kaja Danczowska z doktoratem honoris causa Akademii Muzycznej. Radio Kraków, 25.02.2016 r. [dostęp 18.11.2018 r.]
- Akademia Muzyczna w Krakowie obchodzi 130. rocznicę działalności www.pap.pl, 12.10.2017 r. [dostęp 19.11.2018 r.]
- Dz.U. z 2020 r. poz. 2266
- M.P. z 1988 r. nr 11, poz. 96
Pozostałe obiekty w kategorii "Uczelnie":
Collegium Paderevianum Uniwersytetu Jagiellońskiego | Collegium Śniadeckiego Uniwersytetu Jagiellońskiego | Collegium Wróblewskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego | Gmach Akademii Muzycznej w Krakowie | Gmach Główny Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie | I Dom Akademicki Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie „Bratniak” | Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury | Krakowskie Seminarium Biblijne | Ośrodek Akademicki Barbakan | Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki | Miasteczko Studenckie AGH | Kolegium Opolskie Uniwersytetu Jagiellońskiego | Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego | Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie | Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie | Uniwersytet Jagielloński | Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie | Wyższe Seminarium Duchowne Towarzystwa Salezjańskiego w Krakowie | Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów w Krakowie | Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości w KrakowieOceń: Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie