Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”

---

Historia

W 1920 roku, znany krytyk, pisarz i kolekcjoner sztuki, Feliks Jasieński, przekazał swoje zbiory dotyczące Japonii do krakowskiego Muzeum Narodowego. Zbiory te obejmowały wiele cennych przedmiotów, w tym dzieła wybitnych japońskich malarzy. Niestety, po śmierci Jasieńskiego w 1929 roku, jego kolekcja, licząca ponad 6500 eksponatów, pozostała zamknięta dla publiczności, głównie z przyczyn lokalowych. Wyjątkowo, w 1944 roku odbyła się wystawa w krakowskich Sukiennicach, gdzie swoją fascynację japońską sztuką odkrył 19-letni Andrzej Wajda.

W 1987 roku Wajda otrzymał prestiżową Nagrodę Kioto (Kyōto-shō) i zdecydował, że całkowity jej zysk przeznaczy na budowę dedykowanego budynku w Krakowie, który miałby gromadzić zbiory Jasieńskiego. Muzeum zostało ostatecznie otwarte w 1994 roku jako Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Przez pierwsze dziesięć lat funkcjonowało jako oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, a także stało się miejscem aktywności Fundacji Kyoto-Kraków, zainicjowanej przez Andrzeja Wajdę oraz Krystynę Zachwatowicz.

W 2005 roku, w wyniku decyzji Ministra Kultury, placówka uzyskała samodzielność i status państwowej instytucji kultury. Powstanie muzeum wsparły również władze Krakowa oraz rząd Japonii, który reprezentował ambasador Nagao Hyōdo. Warto zaznaczyć, że niezwykle znaczący wkład w budowę miało Związki Zawodowe Kolei Wschodniej Japonii, które przekazały na ten cel około miliona dolarów, a przewodniczący Akira Matsuzaki był jedną z kluczowych postaci.

Arata Isozaki, znany japoński architekt, był odpowiedzialny za koncepcyjny projekt budynku, który został podarowany Fundacji Kyoto-Kraków. Wspólnie z nim projektował również architekt Krzysztof Ingarden, a także biuro JET Atelier. Nowoczesna architektura centrum nawiązuje zarazem do tradycyjnych elementów japońskiego designu. W budynku znajdują się zarówno sale wystawowe, jak i konferencyjne, w których odbywają się wystawy czasowe związane z japońską sztuką, kulturą oraz techniką.

Oprócz wystaw, centrum oferuje także kursy, takie jak parzenie herbaty, układanie kwiatów (ikebana) oraz naukę języka japońskiego. Dodatkowo, jest to siedziba Ogólnopolskiego Klubu Bonsai. Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” zainaugurowało swoją działalność 30 listopada 1994 roku.

W 1997 roku uzyskało Nagrodę Specjalną Fundacji Japońskiej. Ponadto, 11 lipca 2002 roku, cesarz Akihito wraz z małżonką Michiko odwiedzili to miejsce, a w odpowiedzi na ich prośbę zorganizowano wystawę drzeworytów japońskiego mistrza Hiroshige Utagawy. Para cesarska ufundowała centrum sprzęt audiowizualny, który jest wykorzystywany w szkole języka japońskiego.

Od 1 grudnia 2004 roku Centrum Manggha stało się samodzielną instytucją kultury, a wcześniej działało jako oddział Muzeum Narodowego w Krakowie. Pod nową nazwą funkcjonuje od 2007 roku. W 2006 roku centrum zostało wyróżnione w konkursie „Polska. Ikony architektury” jako jedna z 20 najciekawszych realizacji architektonicznych w Polsce po 1989 roku.

Dyrektorzy

W historii Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” wyróżnia się kilku kluczowych dyrektorów, którzy przyczynili się do jego rozwoju i renomy. W szczególności warto wspomnieć o Bogne Dziechciaruk-Maj, która pełniła tę funkcję w latach 2007-2022.

Obecnie dyrektorem muzeum jest Katarzyna Nowak, która rozpoczęła swoją kadencję w 2023 roku, z umową na trzy lata.

Status prawny

Centrum funkcjonuje na podstawie ustawy regulującej organizację i prowadzenie działalności kulturalnej, a także ustawodawstwa dotyczącego muzeów. Od 2013 roku jest zarejestrowane w Państwowym Rejestrze Muzeów, co potwierdza jego status. Zgodnie z zapisami w Statucie, Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej MANGGHA stanowi państwową instytucję kultury.

Posiada ono osobowość prawną, co oznacza, że ma swoje prawa i obowiązki. Organizację oraz nadzór nad Centrum sprawuje minister odpowiedzialny za kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego, co podkreśla znaczenie instytucji w kontekście kultury narodowej.

Nazwa

Nazwa Manggha ma swoje korzenie w pseudonimie Feliksa Jasieńskiego, który był kluczową postacią w tworzeniu tej instytucji. Jasieński posiadał bogatą kolekcję, która stała się głównym impulsem do założenia muzeum. Pseudonim ten odnosi się do serii drzeworytów japońskiego artysty Hokusaia, pochodzących pod tym samym tytułem (jap. 漫画, w nowoczesnej transkrypcji: Manga).

Obecnie termin ten zyskał nieco inne znaczenie poza granicami Japonii, przyjmując odniesienie do japońskich komiksów. Twórczość Hokusaia stanowi jedynie niewielką część bogatej kolekcji muzeum, która obejmuje różnorodne aspekty sztuki i kultury japońskiej.

Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha” otworzyło swoje podwoje w 1994 roku, a w 2007 r. decyzją Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, uzyskało status muzeum oraz zmieniło swoją oficjalną nazwę na Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”. Feliks Jasieński, jako uznawany patron, pozostaje nierozerwalnie związany z tą instytucją i jej działalnością.

---

Oceń: Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej „Manggha”

---