Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie

---

Historia

Zbiory geologiczne w Muzeum Geologicznym Instytutu Nauk Geologicznych PAN mają długą i bogatą historię. Ich gromadzenie rozpoczęło się w roku 1865, kiedy to inicjatywy podejmowane były przez Komisję Fizjograficzną, która działała w ramach Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.

W okresie późniejszym, odpowiedzialność za kolekcjonowanie zasobów geologicznych przeszła do Działu Geologicznego Akademii Umiejętności. Warto zaznaczyć, że w 1921 roku zbiory te weszły pod opiekę Muzeum Przyrodniczego PAU, co stanowiło istotny krok w ich dalszym rozwoju.

Jednakże znaczące zmiany miały miejsce w 1954 roku, kiedy to, po powołaniu Polskiej Akademii Nauk (PAN), część zbiorów została przeniesiona do Pracowni Geologiczno-Stratygraficznej. To właśnie z tej placówki wywodzi się dzisiejsze muzeum, które kontynuuje tradycję gromadzenia i ochrony zasobów geologicznych dla przyszłych pokoleń.

Siedziba

„Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN znajduje się w zabytkowych budynkach przy ulicy Senackiej 1 i 3, gdzie sąsiaduje z muzeum archeologicznym. W tej lokalizacji, od XVII wieku, funkcjonowały budowle związane z klasztorem oraz kościołem św. Michała, które należały do zakonu karmelitów bosych. W 1797 roku karmelici przenieśli się do Czernej koło Krzeszowic, a ich dawne zabudowania zostały zaadaptowane na więzienie.

W roku 1872 dokonano rozbiórki kościoła, na którego miejscu powstała siedziba sądu karnego. Warto wspomnieć, że to właśnie w tym budynku, w 1880 roku, odbył się pierwszy masowy proces socjalistów polskich, z Ludwikiem Waryńskim jako głównym oskarżonym. Ta znacząca historycznie informacja została upamiętniona tablicą umieszczoną w ścianie budynku, która została odsłonięta w 70. rocznicę tego wydarzenia.

Po zakończeniu II wojny światowej, byłe więzienie mieściło się w rękach Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, a więziono tam m.in. osoby związane z Armią Krajową. Po likwidacji więzienia, poklasztorne zabudowania przeszły na rzecz muzeum archeologicznego. Następnie, w latach 60. XX wieku, w obrębie tychże budynków powstała nowa konstrukcja, która miała stać się siedzibą geologicznej placówki badawczo-muzealnej Polskiej Akademii Nauk.

Rok 1966 był dla muzeum przełomowy, gdyż wtedy uruchomiono Pracownię i Muzeum Geologii Młodych Struktur. Dodatkowo, w piwnicach części tego budynku zachowały się fragmenty murów wczesnośredniowiecznych budowli obronnych, które należały do jednej z przedlokacyjnych osad Krakowa – Okołu.

Zbiory

W muzeum zgromadzono bardzo bogate zbiory, które zostały uporządkowane w różne kolekcje. Obecnie w jego zasobach znajduje się aż sto trzydzieści dwie kolekcje dokumentalne, które obejmują niekiedy wiele tysięcy okazów, co świadczy o ich różnorodności i bogactwie.

Oprócz tego, muzeum dysponuje siedemdziesięcioma dwiema kolekcjami porównawczymi oraz dwiema kolekcjami dydaktycznymi, które służą do celów edukacyjnych. Warto podkreślić, że placówka ta posiada największą w Polsce kolekcję meteorytów, w której znajduje się 333 okazy.

Jednym z najcenniejszych i najatrakcyjniejszych eksponatów jest niesamowita wielka szczotka kryształów halitu. To wyjątkowe skupienie kryształów o imponujących rozmiarach, dochodzących do 10 cm, zostało pozyskane w Grotach Kryształowych w Wieliczce w 1901 roku.

Ekspozycja

Muzeum oferuje interesujący zbiór eksponatów, które są dostępne zarówno w ramach wystawy stałej, jak i podczas licznych wystaw czasowych. Wystawa stała, przygotowana pod okiem Ryszarda Gradzińskiego, została zaprojektowana w formie popularnonaukowej i nosi nazwę „Budowa geologiczna obszaru krakowskiego”. Głównym tematem tej ekspozycji jest geologia regionu Krakowa, który znajduje się na północ od Karpat.

Jest ona podzielona na trzy uzupełniające się sekcje:

• stratygraficzno-litologiczna,
• paleontologiczna,
• część poświęcona tektonice, rzeźbie oraz historii badań geologicznych tego obszaru.

Uczestnictwo w imprezach popularyzatorskich

Muzeum od 2007 roku aktywnie uczestniczy w corocznej Nocy Muzeów, która przyciąga wielkie rzesze zwiedzających. Oprócz tego, włącza się również w organizację inicjatywy o nazwie Dni Otwartych Drzwi Muzeów Krakowskich. To wydarzenie ma miejsce w okresie jesiennym i jest zainicjowane przez Stałą Konferencję Dyrektorów Muzeów Krakowskich wspólnie z Urzędem Miasta Krakowa.

---

Oceń: Muzeum Geologiczne Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Krakowie

---