Szpital Ubogich Parafii Mariackiej w Krakowie


Szpital Ubogich Parafii Mariackiej, to historyczny obiekt usytuowany w sercu Krakowa, w dzielnicy I, przy ul. Siennej 16, na skrzyżowaniu z ul. św. Krzyża 2, w malowniczym Starym Mieście.

Budynek wyróżnia się swoim architektonicznym stylem – jest to jednopiętrowa konstrukcja z trzema skrzydłami, z majestatyczną barokową fasadą. Na rogu budynku można podziwiać figurę św. Rocha, a w urokliwym podwórzu znajduje się pomnik Kraka.

Budowla została wzniesiona w latach 1761–1763, według projektu, który przypisuje się prawdopodobnie Franciszkowi Placidowi. Obiekt ten powstał jako szpital przeznaczony dla ubogich mieszkańców parafii mariackiej. Jego fundatorem był archiprezbiter kościoła mariackiego, Jacek Augustyn Łopacki.

Historia budynku

Historia budynku, w którym obecnie mieści się ważna instytucja, jest niezwykle interesująca i sięga aż do czasów XVIII wieku. W 1768 roku, podczas konfederacji barskiej, obiekt został zajęty przez wojska rosyjskie, które przekształciły go w lazaret. Następnie służył on jako lazaret garnizonu krakowskiego.

Rok 1768 przyniósł także zmianę właściciela, gdy budynek został przejęty przez miasto, stając się miejskim lazaretem. W latach 1796-1809 spełniał rolę siedziby austriackiego urzędu probierczego, aby w latach 1813-1814 stać się szpitalem wenerycznym.

Od 1829 roku budynek był siedzibą urzędów finansowych Senatu Rzeczypospolitej Krakowskiej, nazywaną Gmachem Konsumpcji. W roku 1850 przekształcił się w austriacki urząd skarbowy, a od 1887 roku, częściowo, a od 1906 w całości, stał się siedzibą Archiwum Aktów Dawnych miasta Krakowa.

Na przełomie lat budynek przeszedł kilka adaptacji i przebudów, które dostosowały jego wnętrza do nowych celów archiwalnych. Część pomieszczeń była wynajmowana zorganizowanym w strukturach Archiwum Towarzystwem Miłośników Historii i Zabytków Krakowa oraz Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.

Od 1952 roku na terenie tego niezwykle ważnego dla historii Krakowa obiektu, mieści się dyrekcja Archiwum Państwowego w Krakowie. Warto zaznaczyć, że 29 grudnia 2012 roku nastąpiła istotna zmiana, kiedy to Archiwum zostało przekształcone w Archiwum Narodowe w Krakowie.

Siedziba Archiwum Narodowego

W obiektach związanych z szpitalem Ubogich Parafii Mariackiej w Krakowie znajdują się również trzy istotne oddziały Archiwum Narodowego, które pełnią różnorodne funkcje dla zachowania i udostępniania dokumentów.

  • Oddział III zajmuje się aktami miasta Krakowa, dokumentami samorządowymi, wyznaniowymi, a także materiałami związanymi ze szkołami i organizacjami społecznymi; w jego skład wchodzi również biblioteka,
  • Oddział VII pełni rolę w ewidencji oraz popularyzacji zasobów archiwalnych,
  • Oddział VIII sprawuje nadzór nad kwestiami organizacyjnymi oraz administracyjnymi.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 08.04.2011 r.]
  2. Dzieje Archiwum. [dostęp 28.01.2014 r.]

Oceń: Szpital Ubogich Parafii Mariackiej w Krakowie

Średnia ocena:4.46 Liczba ocen:24