Ulica Lipowa w Krakowie

W połowie XIX wieku Lipowa została przekształcona w drogę wojskową, a w okresie międzywojennym zyskała charakter miejskiej ulicy, łącząc historyczne dzielnice Podgórze oraz Płaszów. W 1921 roku, ulica pojawiła się pod nazwą ul. Wałowej, ze względu na swoje położenie przy wale linii kolejowej. W 1926 roku nadano jej obecną nazwę, jednakże brakuje dokumentacji wskazującej na obecność lip w tej lokalizacji. Odcinki ulicy były szersze, obejmując tereny na wschód, aż do ówczesnej ul. Płaszowskiej. Część środkowa, oddzielona niewielką obwodnicą kolejową w latach 40. XX wieku, obecnie już nie istnieje, zaś wschodni odcinek został przemianowany na ul. Kiełkowskiego.

Ulica Lipowa była istotnym punktem w przemyśle Zabłocia, gdzie znajdowały się liczne zakłady, które zostały uwzględnione w miejskiej ewidencji zabytków:

• ul. Lipowa 3 – na początku istnienia była to fabryka zapałek "Znicz", następnie przebudowana na zakład wyrobu butelek oraz Krakowską Hutę Szkła, a dzisiaj mieści się tam Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych, prowadzący Centrum Szkła i Ceramiki Lipowa 3; najstarsza część budynku została wzniesiona w 1924 r.,
• ul. Lipowa 4 – mieści pierwszą Małopolską Fabrykę Naczyń Emaliowanych i Wyrobów Blaszanych "Rekord", później przekształconą w Deutsche Emailwarenfabrik Oskara Schindlera, obecnie siedziby muzeum historycznego Fabryka Emalia Oskara Schindlera oraz współczesnej sztuki w MOCAK; najstarszy fragment tego zakładu, zaprojektowany przez Zygmunta Prokesza, pochodzi z 1937 r.,
• ul. Lipowa 10-12 – tutaj mieściła się fabryka wyrobów metalowych, na początku znana jako Fabryka Siatek, Mebli, Konstrukcji Żelaznych i Wyrobów Ornamentalnych Józefa Goreckiego, a od 1920 r. jako Krakowska Fabryka Drutu i Wyrobów Żelaznych W. Kucharskiego; najstarsza część istniejąca do dziś, zaprojektowana przez Władysława Kleinbergera, pochodzi z 1899 r.

W 1979 roku, blisko ulicy Lipowej, uruchomiono przystanek Kraków Zabłocie na głównej linii kolejowej (nr 91), obsługujący lokalne zakłady. Ponadto, pod linią kolejową znajduje się tunel pieszy, który łączy ul. Lipową z ul. Kącik oraz ul. Traugutta.

Ulica Lipowa została uznana za kluczową przestrzeń publiczną w programie rewitalizacji poprzemysłowej dzielnicy z 2008 roku, w ramach którego planowano przekształcenie jej w Aleję Lipową. Niestety, projekt ten do tej pory nie został zrealizowany (stan na 2020 rok).

Warto również zaznaczyć, że w 1993 roku ulicą Lipową kręcono jedne z kluczowych scen w filmie Lista Schindlera w reżyserii Stevena Spielberga.