Płaszów

---

Historia

Nazwa Płaszów, która ma swoje źródło w przezwisku Płasz, ma bogatą historię sięgającą średniowiecza.

Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pojawiają się w dokumentach z czasów Bolesława Wstydliwego, gdzie w 1254 roku została ona wymieniona jako własność klasztoru zwierzynieckiego. W XIV wieku część obszaru Płaszowa przeszła w ręce prywatne, podczas gdy pozostałe lasy były króla, a inne tereny zarządzane były przez klasztor w Koprzywnicy.

W 1421 roku król Władysław Jagiełło przekształcił prawo własności wsi z polskiego na niemieckie, a siedem lat później zakupił Płaszów za 500 grzywien. W dokumentach Jana Długosza z Liber Beneficiorum, Płaszów występuje jako wieś królewska przynależąca do parafii Bożego Ciała na Kazimierzu. W XVI wieku miejscowość przeszła w ręce krakowskich wielkorządców po wielu zmianach własności z XIV i XV wieku.

Po I rozbiorze Polski w 1773 roku Płaszów znalazł się pod zaborem austriackim, co znacząco wpłynęło na struktury własności w tej okolicy. W latach 1854-1856 Austriacy przystąpili do budowy trzech szańców, które dzisiaj już nie istnieją. Również w 1855 roku zrealizowano projekt budowy linii kolejowej Kraków-Lwów przechodzącej przez Płaszów. Przyczyniło się to do rozkwitu przemysłu dzięki aktywizacji gospodarki Galicji, powiązanej z budową Twierdzy Kraków.

Z danych z 1887 roku wynika, że w Płaszowie Wielkim znajdowało się 127 domów, w których mieszkało 750 ludzi, a w Płaszowie Małym, odłączonym od głównej części miejscowości, było 22 domy zamieszkane przez 131 mieszkańców. Dodatkowo, na obszarze zakola Wisły, gospodarz Aleksander Zdzieński miał swoje zabudowania oraz 6 domów z 80 osobami.

W końcu XIX wieku rozbudowano forty Twierdzy Kraków, w tym Fort 50a Lasówka. Do najważniejszych przedsiębiorstw w Płaszowie wówczas należały Płaszowska Fabryka Cegieł i Dachówek, utworzona w 1896 roku, oraz węzeł kolejowy Podgórze-Płaszów. Ludność Płaszowa wzrosła z 1408 osób w 1900 roku do 2239 w 1910 roku. Gromada Płaszów posługiwała się herbem Rawicz, zwieńczonym koroną z niedźwiedziem w klejnocie.

W 1903 roku w Płaszowie miała miejsce powódź, a władze austriackie myślały o budowie kanału Dunaj-Wisła. Szukano wówczas najbardziej odpowiedniego miejsca pod budowę portu rzecznego. Władze Krakowa prowadziły w tym czasie rozmowy na temat włączenia Płaszowa do granic miasta, które zakończyły się sukcesem 1 lutego 1912 roku, kiedy to do Krakowa przyłączono 4,88 km² obszaru gminy oraz 2,84 km² ziem dworskich Płaszowa.

30 października 1918 roku, w Płaszowie rozpoczęto proces odbierania Krakowa z rąk austriackich. Z stacji Kraków-Płaszów, porucznik Antoni Stawarz rozesłał polecenia wstrzymania transportu z Galicji w związku z powstaniem rządu polskiego.

W 1921 roku w Płaszowie wprowadzono nazwy ulic. W międzywojniu, przy ulicy Saskiej 2, powstał kościół księży sercanów oraz klasztor według projektów Franciszka Mączyńskiego.

W 1934 roku z inicjatywy lokalnych działaczy, utworzono klub sportowy Płaszowianka Kraków. Chociaż w początkach 1969 roku klub przyjął nazwę Energetyk, to po jego przejęciu przez Budostal-8 w 1975 roku, działał wyłącznie jako zakładowy ośrodek rekreacyjny do 1991 roku. Klub został reaktywowany 29 marca 1991 roku.

Ekspansja Płaszowa obejmuje także fort „Lasówka”, który znajduje się w jego wschodniej części, nad brzegiem Wisły, i stanowi element systemu Twierdzy Kraków.

Komunikacja

W obrębie Płaszowa zlokalizowana jest stacja kolejowa Kraków Płaszów, co znacząco ułatwia dostępność komunikacyjną tej okolicy. Dodatkowo, dostępna jest pętla autobusowo-tramwajowa nosząca nazwę Mały Płaszów, która obsługuje różne linie transportowe. Warto również wspomnieć o parkingu Park&Ride Mały Płaszów, który sprzyja wygodnemu przesiadaniu się z transportu prywatnego na publiczny.

---

Oceń: Płaszów

---