Ulica Wiślna w Krakowie


Ulica Wiślna to jeden z kluczowych elementów krakowskiego Starego Miasta, który z całą pewnością zasługuje na szczegółowe omówienie. Została wytyczona w 1257 roku, w czasach lokacji miasta, a jej nazwa została wspomniana już w 1311 roku. Ulica ta prowadziła od centralnego Rynku w kierunku Wisły oraz portu rzecznego, a kończyła się tzw. bramą Wiślną lub Wodną, która została rozebrana na początku XIX wieku.

Naturalnym przedłużeniem Ulicy Wiślnej jest Ulica Zwierzyniecka. Od strony Rynku znajdował się historyczny dom „krwawego burmistrza”, Erazma Czeczotki, a naprzeciwko znajdował się również dom książąt Mazowieckich. Erazm Czeczotka, znany również jako Rozmus, był uznawany za „zaciekłego pieniacza i niezmiernie chciwego lichwiarza, oddanego niepohamowanej żądzy użycia i gorącym wielbicielem Wenery...” – opisuje go Józef Muczkowski w swoim dziele „Krwawy burmistrz – kartka z dziejów mieszczaństwa krakowskiego w XVI wieku”, które zostało opublikowane w Bibliotece Krakowskiej w 1935 roku.

Budynki wzdłuż Ulicy Wiślnej również mają bogatą historię. Wzniesiony w roku 1561 przez Gabriela Słońskiego i Ambrożego Morosiego, przez lata był wielokrotnie przebudowywany. Przed wybuchem II wojny światowej, nieopodal mieściła się restauracja o secesyjnych wnętrzach, a na pierwszym piętrze kawiarnia „Secesja”. Z tamtego okresu zachowały się jedynie kamienne detale renesansowe, które można zobaczyć od strony podwórza.

Warto zwrócić uwagę na Bursę Ubogich, wybudowaną w 1409 roku na rogu z ul. Gołębią. Była ona przeznaczona dla studentów i została odnowiona oraz rozbudowana przez Jana Długosza około 1462 roku. Królowa Anna Jagiellonka przyczyniła się do jej restauracji, przekazując znaczną sumę pieniędzy. Od tego czasu bursę zaczęto nazywać Jagiellońską. W 1786 roku obiekt został przekształcony na Bursę Chirurgów, a na początku XIX wieku zlokalizowane tu koszary wojskowe zdewastowały jego strukturę.

Z powodu braku funduszy na odbudowę, władze Uniwersytetu sprzedały budynek w 1838 roku. Nowy właściciel usunął pozostałości po dawnych murach i wybudował w tym miejscu klasycystyczną kamienicę. Przy ulicy Wiślanej znajduje się również skrzydło pałacu Biskupiego, gdzie do kwietnia 2021 roku funkcjonowała redakcja „Tygodnika Powszechnego”. Pierwsze wzmianki o rezydencji sięgają końca XIV wieku.

W połowie XVII wieku doszło do gruntownej rozbudowy pałacu, w której kluczową rolę odegrał biskup Piotr Gembicki w latach 1642–1657. Powstał wczesnobarokowy budynek o nieregularnym czworokącie, który skupiał się wokół dziedzińca, a większość architektonicznych elementów z przeszłości została zachowana. W rezultacie zbudowano monumentalny obiekt z szeroką fasadą południową, flankowaną w narożach belwederami. Funkcję głównego wejścia pełnił portal zlokalizowany od strony Ulicy Wiślnej, a z tego okresu pochodzi również portal z ul. Franciszkańskiej.

Przypisy

  1. Wiślna 12. Wszystkie światy pod jednym adresem. [online], tygodnikpowszechny.pl, 13.04.2021 r. [dostęp 02.05.2021 r.]
  2. Jan Adamczewski: Kraków od A do Z, KAW Kraków.
  3. Elżbieta Supranowicz: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, 1995 r., s. 193.
  4. Jerzy J. Kossowski, Leszek L. Ludwikowski: Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968 r., s. 98.
  5. Gazeta Kraków.

Oceń: Ulica Wiślna w Krakowie

Średnia ocena:4.65 Liczba ocen:18